Jacob Olie

	Jacob Olie
	Jacob Olie, selsportret 1862
	persoanlike bysûnderheden
echte namme	Jacob Olie Jbzn. (Jacobssoan)
nasjonaliteit	Nederlânsk
berteplak	19 oktober 1834
stoarn	23 april 1905 (70 jier)
	wurkpaad
berop/amt	Fotograaf, skilder, tekener, arsjitekt, direkteur akademy
jierren aktyf	1847-1905 (fan 1855-1858 ôf as fotograaf)
	offisjele webside
	RKD-profyl

Jacob Olie (Amsterdam, 19 oktober 1834 – dêre, 23 april 1905) wie in Nederlânske fotograaf bekend om syn sênes fan it deistich libben yn 19e-iuwsk Amsterdam.

Biografy

Jacob Olie stamme út in houtflottersfamylje, heit wie Jacob Olie en mem Aagje Elmers/Eelmers Blank Mooij, pakesizzer fan kommandeur Maarten Mooij fan skip Frankendaal, omskreaun yn Naar Groenland mei de Frankendaal. It pear wenne op it Realeneilân yn it sintrum fan Amsterdam.

Jacob Olie gie nei de Frânske Skoalle oan de Lindengracht, Amsterdam. Hy wie doe al dwaande mei tekenjen. Doe't er tsien wie koe er yn de lear by arsjitekt Hendrik Hana en nei trije jier folge by timmermanpraktyk by de firma H. Lötz. Dat late ta in oanstelling fan (bou)opsichter by arsjitekt Jan Leliman, dy 't lid wie fan de Maatschappij tot Verbetering van de Werkende Stand. Leliman wie ien fan de inisjatyfnimmers fan de ambachtsskoalle, dêr 't Jacob Olie tekenlearaar waard en yn 1867 direkteur. Yn 1868 ferhuze de ambachtskoalle nei de Weteringskâns (by de Nieuwe Vijzelstraat). Yn 1886 ferliet er de funksje fan tekenlearaar, fjouwer jier letter naam er ûntslach as direkteur. Yn dy funksje skafte er de bannen oan fan de ferneamde Descriptions des arts et métiers. In grut part fan dy troch Olie oanskafte boeken kaam letter yn it besit fan de ôfdieling bysûndere kolleksjes fan de Universiteit fan Amsterdam.

Fotograaf

Hy is lykwols nei syn ferstjerren folle bekender wurden fanwegen syn foto's fan it njoggentjinde iuwske libben yn en om Amsterdam. De fotografy mei in troch himsels boude kamera wie foar him net mear as in hobby, dochs genietet er bekendheid as in fotopionier fol fjoer dy 't it byld fan njoggentjinde-iuwsk Amsterdam fêstlein hat. Olie wenne lange tiid op de Zandhoek (Westlike Eilannen) yn Amsterdam-Sintrum. Ut syn wenning wei koe Olie ynearsten allinne tichteby fotografearje. De ûntwikkeling fan wiete en drûge plaat makken foto’s op gruttere ôfstân mooglik. Hy begûn dêr mei fotografearjen fan famyljeleden en buorlju. Letter fotografearre er fanút de wenning oan de Huidekoperstrjitte 19 (tichteby Frederiksplein) yn Amsterdam. Dêrnei gie er de stêd yn en soe sa 'n 5.000 foto's meitsje op glêsplaten dy 't hast allegear geef bewarre bleaun binne op de souder fan syn dochter. Dêr waarden se weromfûn yn 1959, en no binne se oanwêzich yn it Stedsargyf Amsterdam.

Oalje wurke mei grutte fotografyske gefoelichheid, dêr 't de komposysjes en behearsking fan it ljocht fan tsjûgje. Syn leafde foar arsjitektuer (sjoch syn foarskiednis) is goed werom te sjen yn de stedsgesichten, dy litte dan goed sjen dat Jacob Olie in soad gefoel hie foar perspektyf en komposysje. By it fotografearjen fan steds - en strjitgesichten makke er faak gebrûk fan momintfotografy.

In hieltyd weromkommend tema binne de grutte feroaringen yn 'e stêd yn 'e njoggentiger jierren, der wie dúdlik sprake fan cityfoarming. Olie fotografearre in soad feroaringen, lykas it dimpen fan de grêften en ferbreding fan kaden, mar ek de bou fan de earste grutte warehuzen en kantoaren.

Priveelibben

Olie troude op 3 oktober 1878 yn Amsterdam mei Carolina Augusta Blössmann, berne op 8 jannewaris 1852 yn Rotterdam, ferstoarn 21 desimber 1886 yn Amsterdam. Olie hie doe al in MO-diploma Tekenjen; Blössmann hie doe al, as ien fan de earste froulju, itselde diploma yn 'e bûse. Jacob Olie hie har moete by ien fan syn reizen mei Johan Adolph Rust. It pear krige sân bern, fan wa 't in oantal op jonge jierren stoaren. Nei acht jier houlik bleau Jacob achter as widner mei fjouwer lytse bern, de jongste noch mar in pear dagen âld. Ien fan dy bern, Jacob Olie jr., wie ek aktyf as amateurfotograaf.

Olie ferstoar yn de âlden fan 70 jier en waard beïerdige op De Nieuwe Ooster.