Genoatskap foar ut Behoud fan ut Franekers (foarbyldtekst)
Dizze side is opnaam as in foarbyld fan tekst yn it Frjentsjertersk.
Ut Genoatskap foar ut Behoud fan ut Franekers is in 2014 oprichten deur un ântal Franekers en oud-Franekers met groate interesse foar (en sòrg om) ut Franeker stâdsdialekt. Ut Genoatskap set um in foar ut gebrúk fan ut Franekers in de breedste sin fan ut woard. Ut Genoatskap is un besloaten ferenuging. Je kinne op fersoek fan Genoaten lid wurde, mar je kinne je ok ânmelde fia hun webside.
Doëlstellings
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De Genoaten probeare hun "taaltsy" su feul mogeluk te promoaten deur ut te praten en te skriven. Se erkenne dat ut Franekers op ferskillende manieren útsproken en skreven wurde kin. Se streve dernaar om, rekening houwend met dy ferskillen, ut Franekers su fast te lêgen in ut Franeker Woardeboek en de Taalgids foar ut Franekers dat dy houfast biede kinne foar hun dy ut prate en skrive. Se steune ut útgeven fan publikasys in ut Franekers en òrganiseare ferskillende aktiviteiten wêr 't ut Franekers un hoofdròl in speult.
Publikasys
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Taalgids foar ut Franekers
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Dit is geen learboek. Earder un naslagwerkje. Je kinne der, met behulp fan de inhoudsopgave, úthale wat je dinke noadug te hewwen. De Gids is der om onsekerheden furt te nimmen, nyt om út de kòp te learen. Útgangspunt is ut mòtto fan ut Genoatskap: Franekers bruke komt earst, Geef kin altyd nòg.
Skandebankjes
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De ferhaaltsys in dit boek hewwe allemaal te maken met Franeker en ut doën en laten fan hur bewoaners dy leefden rôn 1800. Dat doën en laten het foaral te krijen met de skaduwkanten fan ut leven. Je komme dêr in kontakt met un ander Franeker en foaral met andere Franekers as in de skiedenisboeken fan Hallema en Algra beskreven is. Faak binne ut Franekers dy bij de geboarte un ferkeard lòtsje trokken hewwe en an de onderkant fan de samenleving probearden te overleven. Maar skyn bedriigd, want ok boven in de boom hange ròtte appels!
De ferhalen binne allegaar waar gebeurd. Se binne baseard op bronnen dy bewaard bleven binne in de argiven fan ut Nedergerecht, ut Hòf fan Fryslân, de Arrondissementsrechtbank en de Franeker Akademy. Se wurde allemaal bewaard bij Tresoar in Leewarden. Un spesjale bron, dy in feul ferhalen un humoristise rol speult, is ut bijnamenboekje De Keutelstoker. Dit boekje, dat baseard is op un hânskrift fan Paulus Scheltema, is in 1977 útgeven deur Telenga’s Drukkerij B.V. Ut bevat su ‘n 600 bijnamen fan Franekers út de perioade tussen ruwweg 1750 en 1825 en dat is krekt de perioade wêrin de meeste ferhalen hun ôfspeule.
Franeker Woardeboek
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Ut Woardeboek is un projekt fan jaren. Der binne tòt nou toe (2017) un dikke 6000 woarden infoërd. Ut streven is un omvang fan 15.000 lemma's. De útgave sil digitaal te raadplegen weze. Ok nou al kinne je metkike naar de foartgang fan ut Woardeboek fan ut Franekers. Je kinne der selfs woarden in opsoeke.
Mogeluk ferskynt ut Woardeboek ok in druk.
Projekten
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]In útfoëring
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Franeker Woardeboek (sien hierboven)
- Skandebakjes (sien hierboven)
- Bijnamen
Bijnamen
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]In 2016 is begonnen Franekers te fragen naar bijnamen foar karakteristieke òbjekten in ônze stâd.. De bedoëling is dat je dêr un echte Franeker bijnaam foar bedinke. Lyfst, su as un bijnaam bedoëld is, met un spòttende, iroanise, sinise ondertoan. Mar ok skattuge koasnaamkes kinne instuerd wurde. Foarbeeld: Renate, ut houtene beeld in ut Park kreeg as bijnaam Houten Klaske.
Ferders staan nòg un ântal projekten op stapel, su as Ut Groat Franeker Diktee Ferhalen en gedichten Kursus: Franeker deur en deur