Besjoch de boarne foar Bisdom Múnster

{{Ynfoboks bisdom
| namme                       = Bisdom Múnster
''Bistum Münster'' 
| ôfbylding                   = Muenster Sankt Paulus Dom 76.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = ''Katedraal'' 
| wapen                       = [[Ofbyld:Wappen Bistum Münster.png|80px]]
| lân                         = {{Flagge DE}} [[Dútslân]]
| aartsbisdom                 = [[Aartsbisdom Keulen|Keulen]]
| biskopssit                  = [[Múnster]]
| katedraal                   = [[Dom fan Múnster]]
| patroanhillige              = [[Paulus (apostel)|Sint-Paulus]]
| hiemside                    = [https://www.bistum-muenster.de/ bistum-muenster.de]
| oprjochting                 = 793
| opheffing                   = 
| stifter                     = 
| aartsbiskop                 = Felix Genn<small>(sitewaasje 2023)</small>
| biskop                      =
| oerflak                     = 15.265 km²
| befolking                   = 4.354.000 <small>(31.12.2021)</small>
| wêrfan katolyk              = 1.713.000 <small>(31.12.2022; 39,3 %)</small>
| dekenaten                   = 8 Kreisdekanaten ûnder te ferdielen yn 39 dekenaten <small>(16.04.2015)</small>
| parochy's                   = 208 <small>(27.06.2022)</small>
| ôfbylding2                  = Karte Bistum Münster.png
| ôfbyldingstekst2            = ''Lokaasje bisdom Múnster yn Dútslân''
| ôfbylding3                  = 
| ôfbyldingstekst3            = 
| ôfbylding99                 = 
| ôfbyldingstekst99           = 
| ôfbyldingsbreedte99         = 
}}
It '''Bisdom Múnster''' ([[Dútsk]]: ''Bistum Münster''; Latyn: ''Dioecesis Monasteriensis'') is in [[Roomsk-Katolike Tsjerke|roomsk-katolyk]] [[bisdom]] mei de haadsit yn de Dútske stêd [[Múnster]].

== Gebiet ==
It hjoeddeiske bisdom omklammet de neikommende gebieten:
*Yn [[Westfalen]]: [[Múnster]], [[Hamm]] (noardlik fan de rivier de Lippe), [[Borken (Kreis)|Borken]], [[Coesfeld (Kreis)|Coesfeld]], [[Recklinghausen]], [[Steinfurt (Kreis)|Steinfurt]] en [[Warendorf (Kreis)|Warendorf]].
*Oan de [[Nederryn]]: [[Kleef (Kreis)|Kleef]] en [[Wesel (Kreis)|Wesel]]
*Yn [[Leechsaksen]]: [[Delmenhorst]] (by [[Bremen (stêd)|Bremen]]-om), [[Aldenboarch]] en [[Wilhelmshaven]], de gebieten [[Ammerland|Ammerlân]], [[Kloppenburch (stêd)|Kloppenburch]], [[Fryslân (Nedersaksen)|Fryslân ]], [[Aldenburch (Landkreis)|Aldenboarch]], [[Vechta (Landkreis)|Vechta]] en [[Wesermarsch|Wezermersk]].

Oant 1559 wienen [[Grins]] en Ommelannen en de gemeente [[Achtkarspelen]] ûnderdiel fan it bisdom Múnster, dy binne letter by it [[bisdom Grins-Ljouwert]] kaam. [[East-Fryslân]] leit no yn it [[bisdom Osnabrück]]. It Eastfryske [[Jeverlân]], [[Sealterlân]] en [[Bûtjadingen]] wienen eartyds part fan it [[bisdom Bremen]].

== Skiednis ==
{{Apart|Prinsbisdom Mûnster}}
It bisdom waard yn [[793]] stifte troch de Fries [[Liudger]]. It besit yn Nederlân besloech likernôch it gebiet dêr’t Liudger sels preke hie, dat rûchwei oerienkaam mei de gemeente Achtkarspelen en de [[Ommelannen]].
 
Nei de [[reformaasje]] en [[tsjinreformaasje]], de [[Tritichjierrige oarloch]] (1618-1648) en de [[Frede fan Westfalen]] (1648) bleau Múnster in prinsbisdom. Yn [[1650]] waard [[Bearend fan Galen]] biskop fan Múnster. Hy fierde twa kear oarloch tsjin de Nederlannen. Yn [[1672]] besocht er de stêd Grins te feroverjen, dêr’t er de namme “[[Bommen Bearend]]” oan oerholden hat. It prinsbisdom hold yn [[1803]] op te bestean.

== Domtsjerke ==
De katedraal fan it bisdom is de Sint-Paulusdom yn Múnster. It is de tredde katedraal op itselde plak. Yn 1225 waard de earste stien lein foar de dom, dy't yn 1264 ynwijd waard. De domtsjerke waard yn 'e [[Twadde Wrâldoarloch]] troch bombardeminten op de stêd foar in grut part ferneatige. It eardere haadportaal lei hielendal yn pún en waard yn moderne foarmen wer opboud. Yn 1956 waard de katedraal op 'e nij ynwijd.   

{{CommonsBalke|Roman Catholic Diocese of Münster|Bisdom Múnster}}

[[Kategory:Bisdom Múnster| ]]
[[Kategory:Bisdom yn Dútslân|Munster]]
[[Kategory:Múnster]]
[[Kategory:Nedersaksen]]
[[Kategory:Noardryn-Westfalen]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 800]]