Montzimahûs
It Montzimahûs ek Ayttahûs en Ayttastins wie in stins oan de Weaze yn Ljouwert. It stie op it plak fan de hjoeddeiske nûmers 28 en 30.
It oarspronlike hûs waard boud foar 1500. Ut de namme kin ôflaat wurde dat it stifte waard troch in telch út it laach Montzima dat ek de Monsmastate yn Blije bewenne. Om 1500 wie de Hartoch fan Saksen eigener fan it blykber tige represintative gebou.
Wopke Eekhoff skreau yn 1846 oer dit hûs ûnder mear: De Hertog van Saksen bezat in der tijd hier in de nabijheid nog een aanzienlijk gebouw, dat wij, regt over Andringahuis, aan de overzijde der Oudegracht, op de Weaze aantreffen. Oorspronkelijk was het door het adellijk geslacht MONTZIMA gesticht, en Hertog GEORG bewoonde het, of was er althans eigenaar van, toen hij het in den jare 1515, uit vorstelijke milddadigheid, schonk aan FOLKERT AYTTA en zijne vrouw YDT HANIA, nadat de door hen bewoonde hoeve Barrahuis, onder Wirdum, in den strijd tegen de Gelderschen gedeeltelijk verbrand was geworden. Na hun overlijden is dit huis, hetwelk sedert ook Ayttahuis wordt genoemd, ten deel gevallen aan hunnen tweeden zoon, den grooten geleerde en staatsman VIGLIUS VAN AYTTA VAN SWICHEM, die thans de hooge waardigheden van President van den Geheimen Raad der Nederlanden te Brussel en Zegelbewaarder des Keizers bekleedt, en onlangs tot Ridder van het Gulden Vlies verheven is. (Hij was overigens “Canselier” van het Gulden Vlies en geen eenvoudige “Ridder” – JL). Vandaar, dat het in steen gehouwen keizerlijk wapen tusschen de pilaren van Hercules, met het ordeteeken van het Gulden Vlies omhangen en met de zinspreuk: Plvs Oultre geteekend, den voorgevel van dit huis versiert. Hoewel in vele hooge betrekkingen meest buiten 's lands verkeerende, stelt hij grooten prijs op het bezit van dit gebouw, waar achter een groote hof en stallen tot langs den Wirdumerdijk strekken.
De neamde stien is ynmitsele yn de sydmuorre fan it hjoeddeiske pân. It fertoant net mear it keizerlike wapen mar de nôtstûke fan de Aytta’s.
Letter is op de hoeke fan de Ayttasteech en de Weaze in pakhûs boud, dêr't begjin 21e iuw it kafee “Slot 30” sit.
Bewenners
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- oant 1515 Hartoch George fan Saksen
- 1515 - 1540 Folkert Aytta en Ydt Hania
- 1540 - 1576 Viglius fan Aytta fan Swichum
- 1576 - ? Bucho, Folkert, Wybrand en Viglius fan Aytta
- 1580 Bernard fan Merode, Heer fan Rummen (hierder)
- 1582 - 1641 Viglius fan Aytta (allinnich eigener)
1641 - ? erfgenamten fan Viglius van Aytta
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|