Springe nei ynhâld

Upanishad

Ut Wikipedy

De Upanishads (उपनिषद्, Upanişad) binne in ûnderdiel fan de hindoeïstyske Shruty-geskriften. De âldste Upanishads hearre ta de Vedyske geskriften. Se komme foar by elk fan de fjouwer Veda's. Se foarmje goed besjoen in filosofysk oanhingsel by de hymnen en foarskriften fan de Veda’s. It wurd Upanishad betsjut letterlik: 'delsitte by' en tsjut op it sitten fan de learling oan de fuotten fan de master. Fandêr dat Upanishad ek ûnderrjochting betsjut. De ûnderrjochtingen fan de Upanishads binne útwurke yn de Vedanta filosofy. De Upanishaden wurde ek wol sjoen as in seleksje út de Brahmana's en spesifyk dêrút de aranyaka's. Rûchwei hat men by dy seleksje sjoen nei filosofyske ynhâld, mar net alle filosofy út de Brahmana's is yn de Upanishaden torjochte komd. Oarsom is net elk stik upanishad filosofisch ynteressant. "Frijheid - fysike frijheid, mentale frijheid en geastlike frijheid - dat binne de wachtwurden fan de Upanishads." (Swami Vivekananda).

De foarnaamste Upanishads binne dêr't Sankaracarya (788-820) ferklearjende oantekeningen by sette; it binne tsien en de yndiaaske tradysje neamt se yn dizze folchoarder: Isa, Kena, Katha, Prasna, Mundaka, Mandukya, Taittiriya, Aitareya, Chandogya en Brhadaranyaka. Guon gelearden wolle hawwe dat Sankara ek in kommentaar skreau op in alfte Upanishad, de Svetasvatara. Yn syn kommentaar op de Brahma-Sutra ferwiist hy noch nei fjouwer oare, nammentlik: Kaushitaki, Jabala, Mahanarayana en Paingala.

Boarnen, noaten en referinsjes

[boarne bewurkje]
Boarnen, noaten en/as referinsjes:
  • Frauwalner, Erich 'History of Indian Philosophy'

Upanishads mei Devanagari tekst, transliteraasje, Nederlânske wurd-foar-wurd-oersetting, mei kommentaar fan Shankara (yn pdf formaat):