Besjoch de boarne foar Tsjerke fan Grikelân

{{Tsjerkegenoatskip
| ôfbylding                    = St Andrew of Patras Greek Orthodox Cathedral in Patras, Greece.jpg
| ôfbyldingstekst              = De Sint-Andréaskatedraal yn [[Patras]].
| ôfbyldingsbreedte            = 
| namme                        = Tsjerke fan Grikelân
| offisjele namme              = Tsjerke fan Grikelân
| stifting                     = ±[[50]]
| ûnôfhinklik                  = [[1833]] 
| erkenning                    = [[1850]] <small>([[Oekumenysk Patriargaat fan Konstantinopel|Oek. Pat. f. Konstantinopel]])</small>
| titel fan de primaat         = aartsbiskop fan Atene 
| sit fan de primaat           = [[Atene]] ([[Grikelân]])
| streaming                    = [[eastersk-otterdoksy]]
| tsjerketaal                  = [[Aldgryksk|Hellenistysk Gryksk]] 
| ledetal                      = 5.500.000 <small>(Tsjerke fan Grikelân)</small> <br>8.500.000 <small>(ynkl. "Nije Lannen")</small>
| webside                      = [http://www.ecclesia.gr/ www.ecclesia.gr]
}}
De '''Tsjerke fan Grikelân''' ([[Gryksk]]: Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ''Ekklisia tis Ellados''), is in [[kristendom|kristlike]] tsjerke fan [[eastersk-otterdoksy|eastersk-otterdokse]] synjatuer, dy't ûnderdiel útmakket fan wat wol de [[Gryksk-Otterdokse Tsjerke]] neamd wurdt, mar wat eins in groep ûnderskate tsjerken op Gryksk-otterdokse basis is. It is in [[autosefaal|autosefale]] (selsbestjoerende) tsjerke yn kommuny mei de oare eastersk-otterdokse tsjerken, ûnder it bewâld fan 'e aartsbiskop fan [[Atene]]. 

==Skiednis==
De eastersk-otterdokse tsjerke yn [[Grikelân]] giet werom op 'e sindingsreizen dy't de [[apostel]] [[Paulus]] tusken [[41]] en [[65]] makke. Nei it [[Grutte Skisma]] fan [[1054]], wêrby't it ta in definitive brek kaam tusken de [[Roomsk-Katolike Tsjerke]] en de eastersk-otterdokse tsjerken, foel Grikelân iuwenlang ûnder it [[Oekumenysk Patriargaat fan Konstantinopel]], ek nei't dat ûnder [[Osmaanske Ryk|Turksk]] tafersjoch kaam te stean nei't de [[Turken|Osmaanske Turken]] yn [[1453]] [[Konstantinopel]] ynnommen hiene. Doe't Grikelân yn [[1830]], nei njoggen jier fan ûnmeilydsum oarlogjen tsjin 'e Turken, op 't langelêst syn ûnôfhinklikens wûn, die bliken dat it foar de nije steat problematysk wie as de tsjerkehiërargy rekkenskip ôflizze moast oan in patriarch yn it fiere Konstantinopel dy't noch altiten ûnder Osmaanske fâdij stie. Dêrfandinne dat it Grykske regear yn [[1833]] de tsjerke binnen de (doetiidske) Grykske lânsgrinzen autosefaal ferklearre, en dêrmei de Tsjerke fan Grikelân as apart tsjerkegenoatskip stifte. Pas yn [[1850]] lei it Patriargaat fan Konstantinopel him by dy útmakke saak del.
[[File:ChurchInGreece.png|thumb|left|250px|Religieuze gerjochtichheden yn Grikelân: it gebiet dat ta de Tsjerke fan Grikelân heart is blau; dat fan it [[Oekumenysk Patriargaat fan Konstantinopel|Patriargaat fan Konstantinopel]] pears; de [[Tsjerke fan Kreta]] fealblau; en de [[Monastyske Mienskip fan 'e Hillige Berch]] read.]] 

==Sizzenskip==
Mar de Tsjerke fan Grikelân hie inkeld sizzenskip binnen de grinzen fan 'e Grykske steat — de grinzen fan [[1833]]. Neitiid wreide dy sizzenskip him út mei dy grinzen, mar dêr lei it Osmaanske regear nei de lêste útwreiding, fan [[1881]], it near op. Sadwaande falle de lettere gebietsútwreidings fan 'e Grykske steat offisjeel net ûnder de Tsjerke fan Grikelân.

Kreta, dat yn [[1898]] binnen it Osmaanske Ryk selsbestjoer krigen hie, waard yn [[1908]] nei in opstân troch Grikelân anneksearre (yn [[1912]] formalisearre ûnder it [[Ferdrach fan Boekarest]]); tsjin dy tiid hie it lykwols al in eigen tsjerke (de [[Tsjerke fan Kreta]]), dy't ûnder de patriarch fan Konstantinopel falt.

[[Gryksk-Masedoanje]], [[Epierus]] en de eilannen yn it noarden fan 'e [[Egeyske See]] kamen yn [[1912]], nei de [[Earste Balkanoarloch]], by Grikelân, en [[West-Traasje]] yn [[1913]], nei de [[Twadde Balkanoarloch]]. Dizze saneamde "Nije Lannen" falle offisjeel noch altiten streekrjocht ûnder it Patriargaat fan Konstantinopel. Ut praktyske omtinkens wurde se lykwols ûnder in oerienkomst mei Konstantinopel ''de facto'' bestjoerd troch de Tsjerke fan Grikelân, útsein de autosefale [[Monastyske Mienskip fan 'e Hillige Berch]] (op it skiereilân [[Athos]]) en it [[Patriargale Eksargaat Patmos]] (op it eilantsje [[Patmos]]), dat om histoaryske redens lytse selsstannige tsjerkjes binne dy't ûnderhearrich binne oan 'e patriarch fan Konstantinopel.

De [[Dodekanesos]] (de eilannegroep mei [[Rodos]] as wichtichste eilân), dy't pas yn [[1947]] oerdroegen waard oan Grikelân, falt ek noch altyd streekrjocht ûnder it Patriargaat fan Konstantinopel, en yn dit gefal wurdt it gesach der ek echt troch Konstantinopel útoefene.

==Hjoed de dei==
De Tsjerke fan Grikelân is hjoed de dei noch altiten in steatstsjerke; de salarissen en pinsjoenen fan 'e geastliken wurde betelle troch de steat en binne kwa hichte ferlykber mei dy fan leararen. Religieuze houliken en dopen útfierd troch de Tsjerke steane foar de Grykske wet gelyk mei it boargerlik houlik en ynskriuwings yn it boargerlik berteregister. It wurdt as net mear as normaal beskôge dat it Grykske regear him bemuoit mei de biskopsbeneamings binnen de Tsjerke fan Grikelân (en trouwens likegoed binnen de Tsjerke fan Kreta). 

==Keppelings om utens==
*{{gr}}[http://www.ecclesia.gr/ Offisjele webside fan 'e Tsjerke fan Grikelân]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Church_of_Greece ''Bibliography'', ''References'' en ''Further reading'', op dizze side].
----
{{commonscat|Church of Greece}}
}}

[[Kategory:Eastersk-otterdoks tsjerkegenoatskip|Grikelan]]
[[Kategory:Kristendom yn Grikelân]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1833]]