Srinivasa Ramanujan
Srinivasa Aaiyangar Ramanujan (Erode, 22 desimber 1887 – Madras, 26 april 1920) wie yn Yndyaask autodidaktysk wiskundige.
Sûnt syn tsiende learde hy himsels wiskunde. Hielendal isolearre fan de wiskundige wrâld, late er foar himsels 100 jier westerske wiskunde ôf. Michio Kaku skriuwt yn syn boek Hyperromte dat de grutte trageedzje fan syn libben west hat, dat er safolle tiid fergriemd hat oan it opnij ûntdekken fan al bekende wiskunde. Hy slagge foar gjin inkel skoaleksamen en krige in neatich baantsje yn Madras. Fan it lytse lean koe er himsels ûnderhâlde en him wije oan de wiskunde.
Yn 1913 skreau er brieven oan in trijetal Ingelske wiskundigen. Ien fan harren, Godfrey Harold Hardy, erkende syn grutte wiskundige talint en helle him nei Cambridge, dêr't hy in hiel soad wiskundich wurk produsearre. Hy bleau yn Ingelân oant 1919. Neffens Richard Askey, heechlearaar wiskunde yn Wiskonsin, dy't syn "Lost Notebook" út syn lêste jier bekommentariearre, produsearre er yn syn lêste libbensjier likefolle as in grut wiskundige yn syn heule libben.
In besite fan G.H.Hardy dêr't de bejeftichheid fan Ramanujan út blykte:
Ik wit noch dat ik oan syn siikbêd yn Putney stie. Ik wie mei taxi nr. 1729 komd. It getal kaam my frijwat saai foar en ik murk op dat ik hope dat it gjin ûngeunstich foarteken wie. 'Nee' wie it beskied fan Ramanujan, it is in tige nijsgjirrich getal. It is it lytste getal dat op twa ferskillende manieren as de som fan twa treddemachten útdrukt wurde kin.
Sûnttiids wurdt yn de getalteory de lytste getallen dy't op n ferkillende manieren as de som fan twa treddemachten skreaun wurde kinne taxicab numbers neamd.
Ramanujan liet in soad net-oardere materiaal nei mei in protte orizjinele stellingen. Troch it gebrek oan in formele wiskundige oplieding, joech er meastal gjin bewizen by syn stellingen; hy bewearde dat de goadinne Namagiri him yn syn dreamen ynspireaare. Earst tusken 1985 en 1997 waarden syn oantekeningen oardere en bewiisd troch Bruce C. Berndt en syn meiwurkers. Yn totaal hat hy sa'n 4.000 stellingen neilitten.
In foarbyld as yllustraasje: de fergeliking hat inkeld heule oplossings foar n = 3, 4, 5, 7 en 15. Dizze stelling is bewiisd troch Nagell.
Ramanujan hie syn libben lang lêst fan in minne sûnens en stoar op 32-jierige leeftiid oan tuberkuloaze.
De nei him neamde Ramanujan-funksje is tsjintwurdich fan belang yn de supersnaarteory. Dy funksje ferklearret wêrom't der, as de supersnaarteory wier is, der 10 of 26 diminsjes wêze moatte.
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|