Sisylje

Sisylje; Sicilia
Lokaasje yn Itaalje
Algemien
Haadstêd	Palermo
Oerflakte	25.832,39 km²
Befolking	4.783.439 (31-07-2024)
Befolkingstichtens	185,17 ynw./km²
Oare ynformaasje
Heechste punt	Etna: 3.323 m
Oantal gemeenten	391
Provinsjes	6 provinsjes: Agrigento, Caltanissetta, Enna, Ragusa, Siracuse, Trapani;; 3 metropolitane stêden: Catania,, Messina, Palermo

Sisylje (Italjaansk en Sisyljaansk: Sicilia) is in eilân en (sûnt 1947) in autonome regio fan Itaalje. It eilân leit yn de Middellânske See tusken de, op de Italjaanske fêstewâl lizzende regio Kalaabrje en Tuneezje yn Noard-Afrika. Súdlik fan Sisylje leit de lytse eilânsteat Malta. Sisylje betsjut "it eilân mei de trije punten", dat is teffens de namme fan de flagge.

Fierders hearre by Sisylje de Liparyske of Eolyske Eilannen, it eilantsje Ustika, de Egadyske Eilannen, it eilân Pantelleria en de Pelagysje Eilannen. Dy lêste twa eilannen lizze flak foar de kust fan Tuneezje en hearre geologysk by it Afrikaansk kontinint.

Skiednis

De earste bewenners fan it eilân, noch foar de Grykske koloanisaasje wienen de Elymianen, Sisany en Siselen. Letter waard Sisylje koloanisearre troch Foenysjers út Kartago en it âlde Grikelân. Dy koloanisaasje begûn yn de 8e iuw f.Kr.. Sisylje foarme doe tegearre mei Súd-Itaalje it saneamde Magna Graecia. Fanút Sisylje soene ferskate stêdsteaten stifte wurde, ûnder oaren Gela, Agrigento, Selinunte, Himera en Messina.

Demografy

Befolking

Sisylje is benammen bekend fanwege it grutte tal ymmigranten dy't emigrearre binne nei de Feriene Steaten, de oarsprong fan de maffia, it tanimmende toerisme en de noch hieltyd tige aktive fulkaan de Etna.

Taal

Op Sisylje wurdt njonken it Italjaansk ek Sisyljaansk sprutsen, dat besibbe is oan it dialekt fan Kalaabrje. It Sisyljaansk wurdt as in eigen taal beskôge.

Geografy

Yn it easten, tichteby Catania, leit de fulkaan de Etna, dy't as in grutte bult yn it lânskip tige opfalt. Dêromhinne leit in frij flak gebiet. Dêr wurdt in soad fruit ferboud. Yn West- en Sintraal-Sisylje wurdt it lânskip dominearre troch heuvels. Wat opfalt is de drûchte dy't simmers hieltyd oanwêzich is en de goudbrune kleur yn de heuvels feroarsaket, útsein troch de folle sitroen- en sinaasappelplantaazjes, dêr't befloeiïng oanwêzich is.

Yn it noarden fan it eilân lizze grutte griene wâlden.

Krekt yn it midden fan Sisylje leit it in grut aaifoarmich mar, it Lago Pergusa (1x1,5 km), mei dêr omhinne it Autodromo di Pergusa, in sirkwy foar autoraces.

Utsein de Etna, hat Sisylje yn de neite ek noch de relatyf lytse, mar tige aktive fulkaan Stromboli, it noardlikste fan de Liparyske of Eolyske Eilannen.

Bestjoerlike yndieling

Sisylje bestiet út trije metropolitane stêden en seis provinsjes:

Wapen	Metropolitane stêd	Oantal gemeenten	Tal ynwenners	Oerflak (km²)	Befolkingtichtens (km²)
	Palermo	82	1.275.293	4.992	250
	Catania	58	1.115.696	3.553	307
	Messina	108	646.902	3.247	201
Metropolitane stêden		248	3.037.891	11.792	253

Provinsje	Oantal gemeenten	Ynwennertal	Oerflak (km²)	Befolkingstichtens (km²)
Agrigento	43	448.204	3.042	149
Caltanissetta	22	274.194	2.124	127
Enna	20	171.787	2.562	67
Ragusa	12	318.468	1.614	198
Siracusa	21	404.419	2.109	191
Trapani	25	435.587	2.459	177
Regio	142	2.052.659	13.910	151
Sisylje	391	5.090.550	25.902	196

Wichtige stêden

De haadstêd fan Sisylje is Palermo. Oare grutte stêden binne:

Klimaat

Sisylje beskikt oer in Middellânsk Seeklimaat mei waarme simmers en sêfte winters mei in protte rein.

Ferfier

Fanút Messina is der in boatferbining mei Itaalje. Lofthavens binne der yn Catania, Palermo en Trapani. Yn Catania is sûnt 1999 in Metro

Ofbylden

Palermo.
Sâltpannen fan Marsala.
Trapani.
Alcantara kleau.
Gagliano.

Keppeling om utens

Regio's fan Itaalje
Abruzzen - Aostadelling - Apûlje - Basilikata - Feneto - Emylje-Romanje - Friûly-Julysk Feneesje - Kalaabrje - Kampaanje - Latium - Liguerje - Lombardije - Marke - Molise - Piëmont - Sardynje - Sisylje - Trentino-Súd-Tiroal - Toskane - Umbrje
· ·