Springe nei ynhâld

Möbiusbân

Ut Wikipedy
Möbiusbân fan papier

In Möbiusbân of bân fan Möbius is in twadiminsjonale topologyske struktuer: in romtlike figuer dy't mar ien flak en ien râne hat. De bân bestiet út ien flak, mar kin allinnich yn trije diminsjes bestean. Fanút elk punt fan de figuer sjocht men foar it each twa siden en twa rânen, mar folget men fanút in punt, in râne of in side, dan blykt by weromkommen dan men ek de foar it each oare râne of side trochrûn te hawwen. De figuer is neamd nei de wiskundige en stjerrekundige August Ferdinand Möbius út Leipzig dy't yn 1858 de figuer ûntdekte. Sawat tagelyk mei Möbius, ek yn 1858, mar ûnôfhinklik hjirfan ûntdekte ek de wiskundige en natuerkundige Johann Benedict Listing út Göttingen de bân.

Ferneamd is de werjefte fan Escher, dy't de Möbiusbân wol trijediminsjonaal ôfbyldet, nammentlik as in roaster, wêrop pishimmels rinne. De eigenskippen fan de bân fan Möbius binne sadanich, dat dizze romtefiguer mar 1 kant en 1 râne hat. Folget men de pishimmels op harren tocht, dan sil blike dat se ûneinich trochrinne kinne sûnder in râne om te gean, en dochs it hiele oerflak bewannelje.

It is ienfâldich om sels in Möbiusbân te meitsjen: nim in strook papier, bring de uteinen by elkoar en draai ien fan de úteinen in heale slach. Plak de einen dêrnei op elkoar. Untdek de eigenskappen, troch te besykjen ien fan de siden read te kleurjen en de oare blau.

Wurdt de bân yn de lingte trochknipt, dan ûntsiet der in inkel ring fan dûbele lingte.

It konsept is besibbe oan de Kleinflesse.


Keppeling om utens

[bewurkje seksje | boarne bewurkje]