Besjoch de boarne foar Kylo Ren

{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Kylo Ren.png
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 180px
| namme                = Kylo Ren<br><small>personaazje út ''[[Star Wars]]''</small>
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[manlik]]
| soarte personaazje   = [[minske]]
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the First Order.svg|border|20px]] [[Earste Oarder|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[Sith-ridder]] 
| besibbe personaazjes = [[Rey (Star Wars)|Rey]] <br> [[opperste lieder Snoke]]<br>[[generaal Hux]]<br> [[kaptein Phasma]]<br>[[keizer]] [[Palpatine]] 
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[Lawrence Kasdan]]<br>[[J.J. Abrams]]<br>[[Michael Arndt]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[2015]]
}}
'''Kylo Ren''' (de eigenkeazen [[namme]] fan '''Ben Solo''') is in [[fiktyf]] [[personaazje]] út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]]. Hy is de wichtichste [[antagonist]] út 'e trije [[film]]s fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], dy't tusken [[2015]] en [[2019]] makke waarden. Hy waard betocht troch de [[senarioskriuwer]]s fan it earste diel, ''[[Star Wars: Episode&nbsp;VII&nbsp;– The Force Awakens]]'', te witten: [[Lawrence Kasdan]], [[Michael Arndt]] en [[J.J. Abrams]]. Ben Solo is oarspronklik it [[ienlingsbern]] fan [[Han Solo]] en [[Leia Organa]] en yn [[oplieding]] om [[Jedi]] te wurden, mar hy lit him troch [[opperste lieder Snoke]] [[ferlieding|ferliede]] ta de tsjustere kant fan [[de Krêft]]. Neitiid wurdt er ûnder de namme Kylo Ren in [[Sith-ridder]] en ien fan 'e oanfierders fan 'e [[faksist]]yske en [[diktatoriale]] [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Hy is ek de master fan 'e '''Ridders fan Ren''', in groepke fan seis oare eardere Jedi-learlingen dy't er mei oerbrocht hat nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. It personaazje fan Kylo Ren waard yn alle trije films fertolke troch [[Adam Driver]], dy't foar syn rol yn ''The Force Awakens'' in [[Saturn Award]] foar bêste [[byrol]] fan in [[akteur]] wûn en foar deselde [[priis (ûnderskieding)|priis]] nominearre waard foar syn rol yn ''[[Star Wars: Episode&nbsp;IX&nbsp;– The Rise of Skywalker]]''.

==Eftergrûn==
De [[namme]] fan it [[personaazje]] Kylo Ren waard pas tige let yn 'e produksje bekendmakke; foartiid stie it inkeld bekend as 'Jedi Killer'. It personaazje wie ferskate kearen folslein op 'e nij ûntwurpen. Ien fan 'e ôfwiisde ûntwerpen waard letter recycle foar it personaazje fan [[kaptein Phasma]]. [[Regisseur]] [[J.J. Abrams]] stie derop om Kylo in [[gesicht]]sbedekkend [[masker]] drage te litten, sadat er yndruk meitsje soe op [[jeugd]]ige sjoggers.

==Fiktive biografy==
===Yn ''The Force Awakens''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&nbsp;VII&nbsp;– The Force Awakens]]'' ([[2015]]), it earste diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], wurdt Kylo Ren yntrodusearre as in [[masker]]e [[Sith-ridder]]. Hy is teffens de rjochterhân fan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't gearklofte is út 'e restanten fan it [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|tritich jier earder]] fersleine [[Galaktysk Keizerryk]]. De gefaarlikste fijân fan 'e Earste Oarder is net de [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]], dy't foar it Keizerryk yn 't plak kommen is, mar it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]], in lytse ôfspjalting fan 'e [[striidkrêften]] fan 'e Nije Republyk ûnder lieding fan guon âlde [[held]]en út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. De autoriteiten fan 'e Nije Republyk wegerje de Earste Oarder as in serieuze bedriging te sjen, mar it Ferset wit persiis wat de Earste Oarder ynhâldt, en is wisberet om 'e Oarder yn al syn doelen te dwerseidzjen. Dêrta hat it Ferset ferlet fan 'e stipe fan 'e weiwurden [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]], en sadwaande is de Earste Oarder der alles oan gelegen om Luke earst te finen en [[moard|út 'e wei te romjen]].

Op 'e [[planeet|woastynplaneet]] [[Jakku]] ûntfangt [[Poe Dameron]], de bêste [[piloat]] fan it Ferset, in [[lânkaart|stjerrekaart]] fan [[ûntdekkingsreizger]] Lor San Tekka, dêr't de lokaasje fan Luke Skywalker op fermeld stiet. Kylo arrivearret krekt te let om dy oerdracht tsjin te kearen, mar de [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] ûnder lieding fan [[kaptein Phasma]], dy't er by him hat, witte sawol Tekka as Dameron [[finzen]] te nimmen. Kylo [[moard|fermoardet]] Tekka eigenhandich en jout opdracht om alle bewenners fan 'e [[delsetting]] [[oarlochsmisdie|út te rûgjen]]. Dameron nimt er mei werom nei syn [[stjerreslachskip]], dêr't er de fersetsman oan [[marteling]] ûnderwerpe lit om derefter te kommen wêr't de [[ynformaasje]] bedarre is dy't er fan Tekka krigen hat. As Dameron lykwols neat sizze wol, brûkt Kylo [[de Krêft]] om 'e wierheid troch [[telepaty]] út syn [[tinzen]] gewaar te wurden. Sa ûntdekt er dat Dameron de ynformaasjedrager mei de stjerrekaart yn bewarring jûn hat oan syn bolfoarmige [[robot]] [[BB-8]], dy't oan 'e stoarmtroepers ûntkommen is. Kylo jout opdracht ta in yngeande syktocht op Jakku om 'e robot (en de ynformaasje) werom te finen.

Dameron ûntkomt letter út [[finzenskip]] troch de help fan 'e [[desersje|desertearjende]] stoarmtroeper [[Finn (Star Wars)|Finn]]. Dy lêste wit noch wer letter yn 'e mande mei BB-8 en de rommelsykster [[Rey (Star Wars)|Rey]] troch de fingers fan Kylo syn trewanten te glûpen. It trio jout him by [[Han Solo]] en dy syn [[ko-piloat]], de [[Wookiee]] [[Chewbacca]]. Fan harren krije se te hearren dat Kylo Ren eins nimmen oars is as Ben Solo, de [[soan]] fan Solo en [[generaal]] [[Leia Organa]], dy't oan it haad fan it Ferset stiet. As [[opslûpen jonge]] gie Ben yn [[oplieding]] ta [[Jedi-ridder]] ûnder syn [[omke]] oan [[mem]]mekant, de [[Jedi-master]] Luke Skywalker. Hy liet him lykwols troch Snoke [[ferlieding|ferliede]] ta de tsjustere kant fan 'e Krêft, stiek de nije Jedi-timpel yn 'e [[brân]], fermoarde de helte fan syn mei-learlingen en [[korrupsje|korrumpearre]] de oare helte, en joech him ûnder de namme Kylo Ren by de Earste Oarder. Luke rekkene himsels dat bot oan en gie yn selsopleine [[ballingskip]].

Kylo is ûnderwilens weromkeard nei de [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder. Dat is in planeet dy't omboud is ta in [[Deadsstjer]]-eftich [[massaferneatigingswapen]], mar dan op folle gruttere skaal. As [[generaal]] [[Armitage Hux]], de [[kommandant]] fan 'e basis, en Kylo foar in yn [[hologram|holografyske]] foarm oanwêzige opperste lieder Snoke komme moatte, befreget dyselde it fermogen fan Kylo om syn [[gefoelens]] oangeande syn [[heit]] lytsman te krijen, mar Kylo hâldt út dat Han Solo neat foar him betsjut. Hy pikt it spoar fan 'e flechtlingen wer op as in [[spion]]ne fan 'e Earste Oarder, Bazine Netal, rapportearret dat se op 'e planeet [[Takodana]] oankommen binne by de [[kroech]] fan [[Maz Kanata]].

Kylo reizget dêrhinne en lit syn [[TIE-jager]]s de [[kastiel]]ruïne dêr't de kroech fêstige is, mei de grûn lyk meitsje. Wylst syn stoarmtroepers Solo, Chewbacca, Finn en BB-8 finzen nimme, fernimt Kylo sels in nije oanwêzigens yn 'e Krêft: Rey. Hy folget har it [[wâld]] yn en oermasteret har. As Poe Dameron in oanfal fan [[X-wjukjager]]s fan it Ferset liedt, witte Solo-en-dy wer frij te kommen wylst de stoarmtroepers tebekwike moatte. Mei de Krêft is Kylo lykwols út Rey har geast gewaarwurden dat se de stjerrekaart sjoen hat dy't de Earste Oarder siket. Hy beslút dêrop dat se de robot net mear nedich binne en nimt by syn ôftocht ynstee de [[bewusteleaze]] Rey mei. As se letter werom binne yn 'e Stjerredeaderbasis, besiket Kylo har te ûnderfreegjen troch de Krêft te brûken, sa't er dat earder mei Dameron ek mei súkses dien hat, om sa de ynformaasje fan 'e stjerrekaart út har [[ûnthâld (psychology)|ûnthâld]] te stellen. Oars as Dameron wjerstiet Rey him lykwols. Sterker noch, se begjint sýn [[tinzen]] te lêzen, wat him bot ûntrêstget en boppedat ta it besef bringt dat Rey tige sterk yn 'e Krêft is. Kylo rapportearret syn befinings oan Snoke, dy't him opdracht jout it fanke by him te bringen. Underwilens hat Rey krektlyk ûntdutsen dat se de Krêft brûke kin en se ûntsnapt út har [[sel (finzenis)|sel]] troch in ferstânstrúk yn te setten tsjin in stoarmtroeper dy't [[skyldwacht|op wacht]] stiet.

It Ferset stelt prikken yn it wurk om 'e Stjerredeaderbasis te ferneatigjen foar't dy tsjin harren ynset wurde kin. Solo, Chewbacca en Finn ynfiltrearje de basis mei as twafâldich doel om Rey te rêden en om it [[enerzjyfjild|enerzjyskyld]] út te setten, sadat de piloaten fan it Ferset de termale [[ossilator]], it swakste punt fan 'e basis, [[bombardemint|bombardearje]] kinne. Foar't se op dizze misje ôfsette, seit Leia tsjin Solo dat er harren soan, as er dy sjen mocht, mei werom nei hûs nimme moat. Nei't se de Stjerredeaderbasis ynfiltrearre hawwe, sjocht Solo Kylo yndie omrinnen; hy giet him efternei en sprekt him oan op in [[brêge]] boppe in grutte, djippe skacht. Solo besiket syn soan oer te heljen de tsjustere kant fan 'e Krêft yn 'e steek te litten en mei him nei hûs te gean. Kylo seit dat er yn in freeslike twastriid stiet en freget syn heit om him te helpen ta in beslút te kommen. Solo seit dat er alles wol foar him dwaan wol. Dêrop trochboarret Kylo him mei syn ljochtsabel en betanket him foar syn help. Solo stekt de [[hân]] út en aait syn soan oer it [[gesicht]] foar't er [[dea]] fan 'e brêge trûdelet en yn 'e djipte falt.

Chewbacca, dy't it hiele spul út 'e fierte wei sjoen hat, ûntstekt by de dea fan syn [[freonskip|freon]] yn in skriklike [[razernij]]. Hy sjit Kylo yn 'e [[heup]], deadet ferskate stoarmtroepers en bringt dan de [[eksplosiven]] ta [[ûntploffing]] dy't Solo en hy earder oanbrocht hawwe. In grut part fan 'e basis wurdt dêrtroch danich skansearre, en troch dy skea slagget it Poe Dameron om 'e termale ossilator fan binnenút te ferneatigjen. Finn en Rey witte mar nauwerneed te ûntkommen nei it oerflak fan 'e planeet, dy't himsels útinoar begjint te skuorren troch de keatlingreäksje dy't Dameron yn wurking set hat. In ferwûne Kylo wachtet harren yn in [[winter]]sk [[nullewâld]] op en set har it paad ticht nei harren [[romteskip]], de ''Millennium Falcon''. Finn besiket him te befjochtsjen mei de [[ljochtsabel]] fan Luke Skywalker, dy't Maz Kanata him earder meijûn hat foar Rey, mar Kylo slacht him bewusteleas. As er de Krêft brûkt om 'e ljochtsabel ta him te roppen, fljocht it wapen him lykwols roerdelings foarby nei de hân fan Rey. Der ûntjout him in nij [[duël]], wêrby't Rey op ûnbeholpen wize de Krêft brûkt om Kylo te ferslaan. Foar't se him deadwaan kin, wurde se lykwols faninoar skaat troch in tawiidzjende [[kleau]] yn it oerflak fan 'e him útinoar ritende planeet.

Generaal Hux rapportearret ûnderwilens de oansteande ferneatiging fan 'e basis oan opperste lieder Snoke, dy't him befellet om 'e basis te [[evakuaasje|ûntromjen]] en Kylo Ren by him te bringen, sadat er syn training foltôgje kin. 

===Yn ''The Last Jedi''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&nbsp;VIII&nbsp;– The Last Jedi]]'' ([[2017]]) efterfolgje de [[stjerreslachskip]]pen fan 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], nei de [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e fersetsbasis op [[D'Qar]], de flechtsjende [[romteskip]]pen fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] troch de [[hyperromte]]. As beide [[float]]en de [[romte|reële romte]] wer ynkomme, set de Earste Oarder daliks de oanfal yn. Dêrby jout Kylo Ren lieding oan 'e [[TIE-jager]]s dy't in wraam dogge op it [[flaggeskip]] fan it Ferset, de [[kruser]] ''Raddus''. As er troch [[de Krêft]] de oanwêzigens fan syn [[mem]] [[Leia Organa|Leia]] oan board gewaarwurdt, wifelet er om op it skip te sjitten. De oare [[piloat]]en fan 'e Earste Oarder hawwe net sokke skrupules en iepenje it fjoer. De [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'' wurdt rekke en slim skansearre, en alle oanwêzigen, wêrûnder de hiele lieding fan it Ferset, wurdt de [[romte]] yn blaasd as alle [[lucht]] út 'e brêge nei bûten ta ûntsnapt. Dêrby komme [[admiraal Ackbar]] en de oare fersetslieders om, mar Leia wit troch manipulaasje fan 'e Krêft te oerlibjen, hoewol't se slim ferwûne rekket.

Underwilens is [[Rey (Star Wars)|Rey]] nei de planeet [[Ahch-To]] reizge, dêr't [[Jedi-master]] [[Luke Skywalker]] yn selsopleine [[ballingskip]] libbet. Har besykjen om fan him help foar it Ferset los te krijen en in [[oplieding]] ta Jedi foar harsels, is yn 't earstoan omdôch. Uteinlik stimt Luke der lykwols yn ta om har trije lessen oer de Krêft te jaan. Nei de earste les blykt der in bân tusken Rey en Kylo te bestean, dy't harren fia de Krêft mei-inoar ferbynt. Se brekke har der allebeide de holle oer hoe't dat kin, mar it slagget harren net om der in ferklearring foar te betinken. Nei't Rey earst in tige ôfhâldige opstelling foar Kylo oer hat, begjint se njonkelytsen mei him te [[kommunisearjen]]. 

It ferhaal dat Rey oer it ferfal fan Kylo ta de tsjustere kant fan 'e Krêft heard hat, is dat er ien fan 'e learlingen wie dy't syn [[omke]] Luke Skywalker oplate ta nije Jedi. Kylo liet him [[ferlieding|ferliede]] troch [[opperste lieder Snoke]]. Doe slachte er by [[nacht]] de helte fan syn mei-learlingen ôf, helle de rest oer om mei him oer te gean nei de tsjustere kant fan 'e Kreft, stiek de nije Jedi Timpel yn 'e [[brân]] en naaide út. By ien fan harren kontakten fertelt Kylo lykwols oan Rey dat Luke syn [[macht]] eange en him besocht te [[fermoardzjen]], en dat dàt de reden wie dat er weromsloech en weiwaard. Rey konfrontearret Luke dêrmei, dy't tajout dat er op in nacht [[eangst|benaud]] waard foar it tsjuster yn 'e [[dream]]en fan syn [[omkesizzer]]. In momint lang stied er yn bestân om 'e bedriging dy't de jonge foarme, op 'e alderienfâldichste manear op te lossen troch him dea te dwaan, mar dat stuit gie hiel gau foarby. Mar Kylo waard krekt doe wekker en seach Luke mei syn ljochtsabel boppe him stean en ferdigene himsels. Dêrom jout Luke himsels de [[skuldgefoel|skuld]] fan alles dat dêrnei bard is en hat er de Krêft ôfsward.

Rey is derfan oertsjûge dat Kylo [[ferlossing|ferlost]] wurde kin fan 'e tsjustere kant fan 'e Krêft, en ferlit Ahch-To mei [[Chewbacca]] en [[R2-D2]] yn 'e ''[[Millennium Falcon]]''. Se lit har yn in [[rêdingsboat (ûntsnapping)|rêdingskapsule]] by de float fan 'e Earste Oarder ôfsette. Dêr wurdt se troch Kylo [[finzen]] nommen en foar opperste lieder Snoke brocht, dy't [[selsfoldienens|selsfoldien]] útleit dat se moai yn syn fâle rûn is. Hy is nammentlik dejinge dy't har geast mei dy fan Kylo ferbûn hat en de twifel yn Kylo oanfitere hat. De ûnwissichheid yn him dy't Rey waarnommen hat, is sadwaande neat oars as wat Snoke har fiele litte woe.

Snoke jout Kylo opdracht om Rey te fermoardzjen, mar Kylo fermoardet ynstee Snoke. Dêrnei ferslane Kylo en Rey tegearre de leden fan Snoke syn [[liifgarde]]. Rey mient dat Kylo de tsjustere kant fan 'e Krêft efter him litten hat, mar dat blykt net sa te wêzen. Kylo nimt ynstee it plak fan Snoke yn as opperste lieder fan 'e Earste Oarder. Hy wegeret Snoke syn befel ta de útrûging fan it Ferset yn te lûken en freget Rey om tegearre mei him it Stjerrestelsel te regearjen. Sy stegeret him ôf en se wrakselje om it besit fan 'e ljochtsabel fan Luke, wêrby't it wapen úteinlik midstwa rekket. Op dat stuit fiert [[fise-admiraal Holdo]] fan it Ferset in [[selsmoardoanfal]] út troch de ''Raddus'' nei de [[hyperromte]] springe te litten dwers troch de float fan 'e Earste Oarder hinne. It komt derop del dat se de fijannige float raamt mei de [[faasje fan it ljocht]]. It reuseftige flaggeskip fan Snoke, de ''Supremacy'', giet dêrby troch de helte, wylst de stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder hielendal nei gychem reitsje. Rey ûntkomt oan 'e ferwoastging en wurdt oppikt troch Chewbacca en R2-D2 yn 'e ''Millennium Falcon''. 

Op 'e planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] sykje de lêste 400 leden fan it Ferset, dy't foar Holdo har oanfal fan 'e ''Raddus'' ûntkommen binne, beskûl yn 'e âlde rebellebasis yn in [[berch]] oan 'e útein fan in útstrutsen [[sâltflakte]]. Kylo en [[generaal Hux]] liede de Earste Oarder dêrhinne en sette de oanfal yn mei [[AT-AT|AT-AT's]] en in belegeringskanon dat troch de swiere feilichheidsdoar fan 'e basis hinne komme kin. In kloft fersetslju, ûnder wa [[Poe Dameron]], [[Finn (Star Wars)|Finn]] en [[Rose Tico]], besykje de fijân oan te fallen mei ferâldere [[lânglider]]s dy't tritich jier efter de tiid binne en troch gebrek oan [[ûnderhâld]] suver útinoar falle. Kylo stjoert syn [[TIE-jager]]s op harren ôf, mar dy wurde troch Rey en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon'' fuortlokke. Nettsjinsteande dat slagget it de fersetslju net om ticht genôch by it belegeringskanon te kommen om it skansearje te kinnen.
[[File:Star Wars- The Last Jedi Japan Premiere Red Carpet- Adam Driver (27163437599) (cropped).jpg|right|thumb|140px|[[Adam Driver]] spile Kylo Ren yn 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]].]]

Wannear't de Earste Oarder mei it belegeringskanon troch de feilichheidsdoar hinne brekt, ferskynt lykwols ynienen Luke Skywalker op it toaniel. Hy giet lykme-allinne nei bûten ta om syn omkesizzer Kylo út te daagjen. Kylo lit earst it fjoer op him iepenje mei alle kanonnen dy't de Earste Oarder ta syn beskikking hat, mar as it stof oplûkt, is Luke ûnskeind. Dêrop giet Kylo him mei de ljochtsabel te liif yn in [[duël]]. Salang't er mei Luke lyk foar de stikkene feilichheidsdoar yn gefjocht is, kinne de [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan 'e Earste Oarder de rebellebasis net yngean. Underwilens fine de fersetslju in oare útgong, en de grutte rotsblokken wêrmei't dy troch in ynstoarting blokkearre is, wurde troch Rey mei de Krêft út harren paad klearre. Op dy manear kinne se allegearre temûk 'e ''Millennium Falcon'' útpike sûnder dat de Earste Oarder it merkt.

By de yngong fan 'e basis ûntdekt Kylo einlings dat er Luke mei syn ljochtsabel net ferwûnje kin. Stadichoan kringt it besef ta him troch dat Luke hielendal net op Crait oanwêzich is. Hy hat it eilantsje op Ahch-To nea ferlitten en Kylo hat de hiele tiid tsjin in projeksje troch de Krêft oan it fjochtsjen west. As Luke fernimt dat de fersetslju ûntkommen binne, lit er de projektsje slûpe. Kylo is bûten himsels fan [[razernij]]. Troch himsels oer sa'n grutte ôfstân te projektearjen hat Luke himsels lykwols folslein útput. Hy ferstjert fredich en syn stoflik omskot ferdwynt spoarleas as er ien wurdt mei de Krêft.

===Yn ''The Rise of Skywalker''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&nbsp;IX&nbsp;– The Rise of Skywalker]]'' ([[2019]]) wurdt yn it hiele [[Stjerrestelsel]] in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] rekket yn dusoarder as de nije opperste lieder Kylo Ren koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen [[bolwurk]] fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]s fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hat. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêste tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&nbsp;– en elts skip is tarist mei [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. [[Opperste lieder Snoke]] wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, mei't hja op it punt stiet om 'e sieltôgjende [[Jedi Oarder]] nij libben yn te blazen.

De bân troch de Krêft, dy't Snoke tusken Kylo en Rey smeid hat, bestiet noch hieltyd, en Kylo nimt nei syn weromkear fan Exegol fia dy bân kontakt op mei Rey. Mei't se earder útfûn hawwe dat it mooglik is om fysike foarwerpen oaninoar troch te jaan fia de bân, skuort Kylo Rey in [[halskeatling]] ôf. Troch dat analysearje te litten, fynt er út dat se har op 'e planeet [[Pasaana]] befynt; dêr is op dat stuit in [[festival]] mank de lânseigen [[befolking]] yn folle gong wêrby't it wizânsje is om sokke halskeatlings út te dielen. Kylo stjoert de op Pasaana stasjonearre [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan 'e Earste Oarder efter Rey en har selskipslju oan, mar hja witte guon fan dyselden ôf te skodzjen en deadzje de rest. 

Kylo reizget mei syn [[stjerreslachskip]] sa fluch mooglik nei Pasaana  en set dan Rey-en-dy efternei yn syn [[TIE-jager]]. Rey wurdt syn oanwêzigens gewaar en ferlit har [[freonskip|freonen]] foar in konfrontaasje mei Kylo yn 'e [[woastyn]]. Dêrby lit se syn TIE-jager ferûngelokje, mar hy oerlibbet it [[delstoarten]] fan it tastel. Underwilens witte de Ridders fan Ren lykwols Rey har selskipsman [[Chewbacca]] [[finzen]] te nimmen. [[Finn (Star Wars)|Finn]] warskôget Rey, dy't de Krêft brûkt om it romtefear wêryn't Chewbacca ûntfierd wurdt, werom nei de planeet te lûken. Kylo brûkt lykwols de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, en se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, om't se mient dat se har freon Chewbacca deade hat, mar mei help fan Finn en [[Poe Dameron]] wit se fan Pasaana te ûntkommen.

Kylo folget it spoar fan Rey-en-dy nei de planeet [[Kijimi]], dêr't syn stoarmtroepers yn 'e lyknammige [[haadstêd]] doar-oan-doar geane op 'e siik nei harren. Hy inisjearret op 'e nij de bân troch de Krêft mei Rey. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Ek lieten se har op [[Jakku]] yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. As Rey yn har [[ûntsetting]] by fersin in foarwerp omstompt, dat oan Kylo syn fuotten falt en troch him werkend wurdt as ien fan syn eigen besittings, beseft Kylo dat se syn stjerreslachskip ynfiltrearre hat. Rey-en-dy binne der nammentlik efter kommen dat Chewbacca noch libbet en finzen holden wurdt oan board fan Kylo syn skip, mar de fûgels binne flein, mei de befrijde Chewbacca by harren, foar't Kylo nei it stjerreslachskip weromkeare kin.

Op 'e nij folget Kylo it spoar fan Rey en har freonen, diskear nei de [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]], de lokaasje fan 'e twadde 'weifiner'. Dat is ek it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] ferneatige wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten. Rey wit it oanbelangjende wrakstik fan 'e Deadsstjer te berikken en, mei muoite, de weifiner op te spoaren. Mar neitiid wachtet Kylo, dy't mei syn TIE-jager boppe-op it wrakstik lâne is, har op en fernielt har weifiner.

Se fjochtsje in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] út, wylst ûnderwilens yn 'e fersetsbasis op Ajan Kloss [[Leia Organa]] al har krêften ynset om fia de Krêft kontakt te lizzen mei har soan Ben, sa't Kylo oarspronklik hiet. Mei't er ôflaat wurdt as er syn mem gewaarwurdt, slagget it Rey om him mei har ljochtsabel troch it boppeliif hinne te stekken. Leia, dy't alles jûn hat dêr't se oer beskikt, [[ferstjerren|ferstjert]] op it folgjende stuit fan útputting. As Rey dat fernimt, wurde [[skuldgefoel]]ens har oermânsk. Se brûkt de Krêft om Kylo in diel fan har eigen libbensenerzjy te jaan en him sa te [[genêzing|genêzen]]. Kylo hie Rey der earder op ferge dat se wifke om syn hân (en oanbod) oan te nimmen doe't er har earder oanbea om tegearre oan it haad fan 'e Earste Oarder it Stjerrestelsel te regearjen; no leit se him einlings út dat se graach de hân fan Ben Solo oannommen hie, mar net dy fan Kylo Ren. Dêrnei stelt se syn TIE-jager en set dêrmei ôf.

Kylo bliuwt fernuvere efter. Hy kriget in [[fizioen]] fan syn [[heit]], [[Han Solo]], dy't er earder fermoarde hat. Hy freget syn heit om [[ferjeffenis]], mar Han seit tsjin him dat der neat te ferjaan falt. Ren smyt dêrop syn ljochtsabel fuort en nimt de namme Ben Solo wer oan. As er letter fernimt dat Rey nei Exegol reizget om mei Palpatine ôf te weven, set Ben har efternei. Hy folget har it [[haadkertier]] fan 'e weropstiene keizer yn, dêr't er lykwols opwachte wurdt troch syn eardere trewanten, de Ridders fan Ren. Yn it gefjocht tsjin harren driigje se him oermânsk te wurden. Ben inisjearret lykwols fannijs syn bân mei Rey, dy't him op dy wize ien fan har ljochtsabels jout, ek al binne se fier faninoar ferwidere. Bewapene mei in ljochtsabel weeft Ben gau ôf mei de Ridders fan Ren, wêrnei't er fierder nei binnen kringt en Rey helpt om 'e lêste leden fan Palpatine syn [[liifgarde]] te deadzjen.

Palpatine brûkt lykwols de tsjustere kant fan 'e Krêft om 'e libbensenerzjy út Rey en Ben te sûgen en sels op te nimmen. Om't se allebeide sa sterk yn 'e Krêft binne, slagget it him op dy wize om syn eigen kadaver fan in lichem te ferjongjen en wer hielendal wurkje te litten, sadat er gjin masines mear nedich is om yn libben te bliuwen. Ben komt as earste wer by sûpe en stút en besiket Palpatine oan te fallen, mar dyselde blaast him withoefier fuort. Rey wit de keizer lykwols te ferslaan en foargoed te deadzjen mei de help fan alle Jedi-masters út it [[ferline]], dy't har nije krêften jouwe. Rey hâldt langernôch fol om der wis fan te wêzen dat der neat fan Palpatine syn lichem oer is, foar't se sels ynstoart en fan útputting stjert. In slim ferwûne Ben klaut himsels in paad tebek nei Rey har side en brûkt de Krêft om al syn restearjende libbenenerzjy oan Rey te jaan. Hja komt wer ta libben en se [[tút]]sje ienris, foar't Ben dea yninoar sakket.

==Spilers fan 'e rol yn 'e ''Star Wars''-filmsearje==
{| class="wikitable"
|-
! jierren
! film
! akteur
|-
| style="text-align:center;" | [[1977]]
| ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]''
| rowspan="7"| n.f.t. <small>(personaazje ûntbrekt)</small>
|-
| style="text-align:center;" | [[1980]]
| ''[[Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back]]''
|-
| style="text-align:center;" | [[1983]]
| ''[[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi]]''
|-
| style="text-align:center;" | [[1999]]
| ''[[Star Wars: Episode I – The Phantom Menace]]''
|-
| style="text-align:center;" | [[2002]]
| ''[[Star Wars: Episode II – Attack of the Clones]]''
|-
| style="text-align:center;" | [[2005]]
| ''[[Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith]]''
|-
| style="text-align:center;" | [[2008]]
| ''[[Star Wars: The Clone Wars (film)|Star Wars: The Clone Wars]]''
|-
| style="text-align:center;" | [[2015]]
| ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens]]''
| [[Adam Driver]]
|-
| style="text-align:center;" | [[2016]]
| ''[[Rogue One: A Star Wars Story]]''
| n.f.t. <small>(personaazje ûntbrekt)</small>
|-
| style="text-align:center;" | [[2017]]
| ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]''
| Adam Driver
|-
| style="text-align:center;" | [[2018]]
| ''[[Solo: A Star Wars Story]]''
| n.f.t. <small>(personaazje ûntbrekt)</small>
|-
| style="text-align:center;" | [[2019]]
| ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]''
| Adam Driver
|-
|}

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Kylo_Ren Artikel oer Kylo Ren yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Kylo_Ren ''References'', op dizze side].
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Ren, Kylo}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf moardner]]
[[Kategory:Fiktyf kriichshear]]
[[Kategory:Fiktyf piloat]]
[[Kategory:Fiktyf oarlochsmisdiediger]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 2015]]