Besjoch de boarne foar Frysk Museum

{{Ynfoboks museum
| namme                       = Frysk Museum
| ôfbylding                   = 20140531 Fries Museum Leeuwarden Fr NL.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| flagge-logo                 = 
| lân                         = [[File:Flag of the Netherlands.svg|border|20px]] [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[File:Frisian flag.svg|border|20px]] [[Fryslân]]
| bestjoerlike ienheid 2      = gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[File:Leeuwarden vlag 2014.svg|border|20px]] [[Ljouwert (gemeente)]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[File:Flagge fan Ljouwert.png|border|20px]] [[Ljouwert (stêd)]]
| adres                       = [[Saailân|Wilhelminaplein]] 92
| koördinaten                 = 53°11′59″N 5°47′40″E
| sels yn te foljen0          = 
| namme sels yn te foljen0    = 
| ôfkoarting                  = 
| histoaryske namme           = 
| ferneamd nei                = 
| type                        = [[keunstmuseum]]<br>[[skiedkundich museum]]
| wurkmêd                     = [[Fryslân]]
| oprjochting                 = [[1881]]
| oprjochter                  = [[Frysk Genoatskip]]
| oerflak                     = 4.000 [[m²]]
| besikers                    = 110.000 <small>(2014)</small>
| netwurken                   = [[Museumferiening]] (MV)
| sels yn te foljen1          = 
| namme sels yn te foljen1    = 
| sels yn te foljen2          = 
| namme sels yn te foljen2    = 
| sels yn te foljen3          = 
| namme sels yn te foljen3    = 
| namme gebou                 = it nije Frysk Museum
| type gebou                  = museumgebou
| arsjitekt                   = [[Hubert-Jan Henket]]
| boujier                     = [[2010]]-[[2012]]
| sloopjier                   = 
| boustyl                     = modern
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| namme sels yn te foljen4    = 
| sels yn te foljen5          = 
| namme sels yn te foljen5    = 
| sels yn te foljen6          = 
| namme sels yn te foljen6    = 
| webside                     = [http://www.friesmuseum.nl/ www.friesmuseum.nl]
| mapname                     = Ljouwert-Sintrum
| mapwidth                    = 
| lat_deg                     = 53
| lat_min                     = 11
| lat_sec                     = 58.56
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 5
| lon_min                     = 47
| lon_sec                     = 39.98
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = Lokaasje yn [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]]
}}
It '''Frysk Museum''' is in [[museum]] foar [[keunst]] en [[skiednis]], fêstige yn [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]].

==Skiednis==
It Frysk Museum is ûntstien út de [[Tentoanstelling fan âldheden|tentoanstelling by it fyftich-jierrich bestean]] fan it [[Frysk Genoatskip]] yn [[1877]]. Dy tentoanstelling wie sa'n súkses dat fan it jild dat oerbleau it [[Eysingahûs (Ljouwert)|Eysingahûs]] kocht wurde koe om de tentoanstelde kolleksjes fan de provinsje en fan it Genoatskip fan [[1881]] ôf in permanint plak te jaan. It museum is yn de rin fan de tiid ferskate kearen útwreide mar rjochtet him noch hieltiten op sawol keunst as skiednis. Dy kombinaasje wurket bytiden hiel goed, mar der hawwe ek útstellen west foar in apart op skiednis rjochte museum. Teffens jout it museum ek ûnderdak oan it [[Fersetsmuseum|Fersetsmuseum Fryslân]] en oan [[Slieker Film]] (it eardere Ljouwerter Filmhûs). 

===Nijbou Wilhelminaplein (Saailân)===
Op [[14 maaie]] [[2002]] die bliken dat it Frysk Museum in [[legaat]] krigen hie fan de arsjitekt [[Abe Bonnema]], foar nijbou fan it museum op it [[Saailân]] mei as betingst dat it ûntwerp fan arsjitekt [[Hubert-Jan Henket]] wêze moast. Dat hat laat ta in protte diskusje oer de foardielen en neidielen fan it ferfarren fan it museum nei dat plak. Ut in referindum die bliken dat in grutte mearderheid tsjin de nijbou wie, mar de Ljouwerter gemeenteried hat de útkomst neist him dellein.

2010 waard mei de nijbou útein set<ref>Fries Museum: [http://www.friesmuseum.nl/het-museum/over-het-museum/over-het-gebouw Over het museum/ over het gebouw]</ref> en yn 2012 waard it gebou oplevere. It ynrjochtsjen duorre in jier. Op 13 septimber 2013 iepene keninginne [[Máxima Zorreguieta|Máxima]] it nije Frysk Museum.<ref>Het Koninklijk Huis: [http://www.koninklijkhuis.nl/nieuws/nieuwsberichten/2013/juli/koningin-maxima-opent-fries-museum/ Koningin-maxima-opent-fries-museum], 16 july 2013</ref><ref>Leeuwarder Courant: [http://www.lc.nl/friesland/cultregio/article16219473.ece/Koningin-M%C3%A1xima-opent-nieuw-Fries-Museum-(liveblog) ''Koningin Máxima opent nieuw Fries Museum''], sjoen 13 septimber 2013</ref>

<gallery mode=packed heights=150px style="text-align:left">
File:Leeuwarden Koningsstraat 1 Fries Museum, Eysingahuis.jpg|[[Eysingahûs (Ljouwert)|Eysingahûs]] oan 'e Keningsstrjitte
File:Leeuwarden Fries Museum.jpg|Yngong fan it Frysk Museum oan 'e Turfmerk
File:100707 Turfmarkt 18-20 (Fries Museum) Leeuwarden NL.jpg|Pânen fan it museum oan 'e Turfmerk (2013)
File:20180720 138 leeuwarden.jpg|Ynterieur fan it Frysk Museum op it Saailân
</gallery>

==Kolleksje==
Ta de topstikken fan it museum hearre ûnder oaren de [[Grutte fibula fan Winaam]] út de [[7e iuw]] en de sulveren [[Poptaskat]] út de 17e iuw. Ek it ûnderstelde swurd fan [[Grutte Pier]] is yn besit fan it museum. De Mata-Hari-seal jout spesjaal omtinken oan it libben fan de eksoatyske dûnseresse en ûnderstelde spionne [[Mata Hari]], waans namme yn werklikheid Margaretha Zelle wie en dy't fan Ljouwerter komôf wie. Fierder hat it museum wurken fan de keunstskilders [[Wigerus Vitringa]], [[Willem van Althuis]], [[Wybrand de Geest]], [[Eelke Jelles Eelkema]], [[Adriaen van Cronenburg]], [[Lourens Alma Tadema]] en [[Gerrit Benner]] yn de kolleksje.

<gallery mode=packed heights=150px style="text-align:left">
File:Adriaen van Cronenburg 001.jpg|Portret fan [[Rudolph fan Buynou]], [[steedhâlder]], fan [[Adriaen fan Cronenburg]]
File:Anna van Popma 1618.jpg|Portret fan [[Anna fan Popma]] (1681)
file:Friesmuseum.JPG|''Frysk Museum, stylkeamer''
</gallery>

== Museumpriis ==
It Frysk Museum wie yn 2015 de winner fan de [[BankGiro Loterij Museumprijs]]. Yn 2018 krige it museum de [[Global Fine Art Award]] foar de útstalling ''Alma-Tadema, klassieke verleiding''.<ref>[https://nos.nl/artikel/2221327-fries-museum-wint-museum-oscar-voor-expositie-alma-tadema.html ''Fries Museum wint 'museum-Oscar' voor expositie Alma-Tadema''] nos.nl</ref>

== Sjoch ek ==
* [[Fryske musea]].
* [[Friesche Oudheden]]

== Keppeling om utens ==
* [http://www.friesmuseum.nl/ Offisjele webside fan it Frysk Museum]
{{Commonscat|Fries Museum}}
{{boarnen|boarnefernijing=
<references/>
}}
{{koördinaten|53_11_59_N_5_47_40_E_scale:3125|53° 12' NB, 5° 48' EL}}

{{DEFAULTSORT:Frisk Museum}}
[[Kategory:Frysk Museum| ]]
[[Kategory:Museum yn Fryslân]]
[[Kategory:Museum yn Ljouwert]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1881]]
[[Kategory:Bouwurk út 2012]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ljouwert]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ljouwert (gemeente)]]
[[Kategory:Keunstmuseum]]
[[Kategory:Skiedkundich museum]]