Besjoch de boarne foar Cinecittà

{{Bedriuw
| ôfbylding                    = Cinecittà - Entrance.jpg
| ôfbyldingstekst              = Yngong fan Cinecittà.
| ôfbyldingsbreedte            = 
| namme                        = Cinecittà
| histoaryske namme            = 
| nasjonaliteit                = [[File:Flag of Italy.svg|border|20px]] [[Itaalje|Italjaansk]]
| type                         = privaat 
| sektor                       = [[tillefyzje]]- en [[filmyndustry]]
| haadkertier                  = 
| fêstige yn                   = [[Rome]] 
| oprjochte                    = [[1937]]
| opdoekt                      = 
| oprjochter                   = 
| eigner                       = 
| fuortkommen út               = 
| opgien yn                    = 
| memme-ûndernimming           = 
| dochterûndernimmings         = 
| omset                        = 
| winst                        = 
| wearde                       = 
| aktyf yn                     = 
| wurknimmers                  = 
| tal lokaasjes                = 
| webside                      = [http://www.cinecittastudios.it/ www.cinecittastudios.it]
| mapname                     = Rome
| lat_deg                     = 41 
| lat_min                     = 51
| lat_sec                     = 7
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     =12
| lon_min                     = 34
| lon_sec                     = 38
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart        = Lokaasje yn [[Rome]].
}}
'''Cinecittà''' ([[útspr.]]: [ʧineʧiˈta], likernôch: "tsji-nee-tsji-<u>ta</u>"), [[Italjaansk]] foar "Sinemastêd" of "Filmstêd", is in ferneamd [[studiokompleks]] yn 'e [[Itaalje|Italjaanske]] [[haadstêd]] [[Rome]]. It beslacht in [[oerflak]] fan 40&nbsp;[[hektare|ha]] en is dêrmei it grutste yn syn soarte yn [[Jeropa]]. It waard boud yn 'e [[1930-er jierren]] as in [[prestiizje]]projekt fan it [[faksist]]yske [[regear]] fan [[Benito Mussolini]]. Cinecittà foarmet it hert fan 'e Italjaanske [[filmyndustry]] en wurdt ek wol "[[Hollywood]] oan 'e [[Tiber]]" neamd. Der hawwe troch de jierren hinne [[opnamen (film)|opnamen]] foar mear as 3.000 films en withoefolle [[tillefyzjeprogramma's]] plakfûn.

==Skiednis==
Cinecittà ûntstie as in [[prestiizje]]projekt fan it [[faksistysk]]e [[regear]] fan [[Itaalje]] yn 'e [[1930-er jierren]]. It waard op [[21&nbsp;april]] [[1937]] iepene troch [[diktator]] [[Benito Mussolini]], dy syn [[soan]] [[Vittorio Mussolini|Vittorio]] en syn haad [[sinema]] [[Luigi Freddi]], ûnder it [[biedwurd]] "''Il cinema è l'arma più forte''" ("Film is it machtichste wapen"). Dêrút kin opmakke wurde dat men fan begjin ôf oan fan doel wie en brûk it kompleks foar it meitsjen fan [[propaganda]]films. Mar dêrnjonken woe Mussolini mei Cinecittà ek de Italjaanske [[filmyndustry]] nij libben ynblaze, dy't sûnt it begjin fan 'e [[Grutte Depresje]], yn [[1931]], op syn gat lein hie. 
[[File:Linauguration de Cinecitta par B. Mussolini en 1937 (5855634665).jpg|left|thumb|250px|De iepening fan Cinecittà troch [[Benito Mussolini]] yn [[1937]].]]

Mei iere filmproduksjes dy't yn it kompleks plakfûnen, waard pronke mei de de [[technology]]ske foarsprong dy't de Italjaanske filmyndustry troch Cinecittà op 'e wjergaders út oare [[Jeropa|Jeropeeske]] lannen hie. In wier spektakelstik wie de [[sêne]] út 'e [[biografyske film]] ''[[Scipione l'Africano]]'', wêryn't foar it neispyljen fan 'e [[Slach by Sama]] ([[202 f.Kr.]]) út 'e [[Twadde Punyske Oarloch]] 7.000 [[figurant]]en optrommele en boppedat libbene [[oaljefant]]en oanfierd waarden.

Yn 'e [[Twadde Wrâldoarloch]], doe't faksistysk Itaalje in bûnsgenoat fan [[nazy-Dútslân]] wie, waard Cinecittà yn [[1943]] en [[1944]] [[bombardearre]] as ûnderdiel fan 'e [[bombardeminten fan Rome (Tradde Wrâldkriich)|bombardeminten fan Rome]] troch de Westlike [[Alliëarden]]. Nei de oarloch waard it kompleks fan [[1945]] oant [[1947]] brûkt as in [[flechtlingekamp]]. It waard doe bewenne troch nei skatting 3.000 [[flechtling]]en, ferdield oer wat eins twa kampen wiene: ien kamp foar Italjanen út Itaalje sawol as út [[Lybje]], [[Istrje]] en [[Dalmaasje]], en in oar kamp foar flechtlingen út it bûtenlân dy't gjin [[etnysk]]e [[Italjanen]] wiene, lykas lju út [[Poalen]] en [[Joegoslaavje]] en [[Arabieren]] út Lybje en [[Egypte]].

Nei [[1947]] waard Cinecittà werboud, en yn 'e [[1950-er jierren|1950-er]] en [[1960-er jierren]] belibbe it kompleks syn heechtijdagen. It is út dy tiid dat de [[bynamme]] "[[Hollywood]] oan 'e [[Tiber]]" stammet. Foar in grut tal tige grutte filmproduksjes fûnen der de [[opnamen (film)|opnamen]] plak. Dêrby gie it sawol om Italjaanske as om ynternasjonale films. Ek waarden der in stikmannich [[spagettywestern]]s en [[lowbudgetfilm]]s draaid en waarden der [[tillefyzjesearje]]s opnommen. Dêrnjonken fûn der yn [[1991]] ek it 36e [[Eurofyzjesongfestival]] plak, doe't dat troch Itaalje organisearre waard. It soe eins yn it Noarditaljaanske [[Sanremo]] holden wurde, mar de Italjaanske [[steatsomrop]] [[Radiotelevisione Italiana|RAI]] besleat it nei Rome te ferpleatsen doe't de spannings yn it oanbuorjende [[Joegoslaavje]] almar fierder eskalearren yn 'e oanrin nei it útinoarfallen fan dat lân en it útbrekken fan 'e [[Joegoslavyske Oarloggen]].
[[File:SetRoma.jpg|right|thumb|250px|De [[filmset|set]] fan 'e [[tillefyzjesearje]] ''[[Rome (tillefyzjesearje)|Rome]]'' ([[2004]]-[[2007]]).]]

Nei in perioade dat Cinecittà hieltyd [[fallisemint|hast omfoel]], besleat it Italjaanske regear yn [[1997]] om it studiokompleks, dat doe noch altyd in [[steatsbedriuw]] wie, te [[privatisearring|privatisearjen]]. Dêrby waard 80% fan it kompleks oan partikuliere [[ynvestearder]]s ferkocht, wylst de steat in belang fan 20% yn besit hold. 

Op [[9&nbsp;augustus]] [[2007]] waard 3.000&nbsp;[[m²]] fan Cinecittà en omkriten troch in [[brân]] ferwoastge. It diel fan it kompleks dat fan histoarysk belang is, mei [[filmset|set]]s fan ''[[Ben-Hur (film út 1959)|Ben-Hur]]'' en oare filmklassikers, bleau beholden, mar in grut diel fan 'e sets fan 'e tillefyzjesearje ''[[Rome (tillefyzjesearje)|Rome]]'', fan [[Home Box Office|HBO]] en de [[BBC]], giet ferlern. Yn [[july]] [[2012]] rekke by in oare brân Teatro&nbsp;5 skansearre, de [[soundstage]] dêr't [[Federico Fellini]] û.m. ''[[La Dolce Vita]]'' opnommen hie. Yn [[augustus]] [[2022]] wie der in trêde brân, wêrby't in set dy't it [[Florâns]] út 'e [[Renêssânse]] foarstelle moast, fierhinne ferrinnewearre waard.

Yn [[2009]] kundige Cinecittà oan dat it kompleks syn eigen [[ferdivedaasjepark]] oprjochtsje woe. Dat waard [[Cinecittà World]], dat yn [[july]] [[2014]] iepengie. De oanlis dêrfan koste [[€]]250&nbsp;miljoen. It leit likernôch 25&nbsp;[[km]] súdwestlik fan it eigentlike studiokompleks, op it plak dêr't de ferneamde Italjaanske [[filmprodusint]] [[Dino De Laurentiis]] yn 'e [[1960-er jierren]] in eigen studio hie.

==Produksjes==
===Films===
In seleksje fan bekende films dy't (foar in diel) yn Cinecittà opnommen binne:
{{Kolommen2
|Kolom1=
*''[[Scipione l'Africano]]'' (1937)
*''[[La Corona di Ferro]]'' (1941)
*''[[Beat the Devil (film)|Beat the Devil]]'' (1953)
*''[[Roman Holiday (film út 1953)|Roman Holiday]]'' (1953)
*''[[The Barefoot Contessa]]'' (1954)
*''[[Ben-Hur (film út 1959)|Ben-Hur]]'' (1959)
*''[[La Dolce Vita]]'' (1960)
*''[[El Cid (film)|El Cid]]'' (1961)
*''[[Francis of Assisi]]'' (1961)
*''[[Cleopatra (film út 1963)|Cleopatra]]'' (1963)
*''[[The Fall of the Roman Empire]]'' (1964)
*''[[A Fistful of Dollars]]'' (1964)
*''[[The Agony and the Ecstasy (film)|The Agony and the Ecstasy]]'' (1965)
|Kolom2=
*''[[For a Few Dollars More]]'' (1965)
*''[[The Good, the Bad and the Ugly]]'' (1966)
*''[[Once Upon a Time in the West]]'' (1968)
*''[[Romeo and Juliet (film út 1968)|Romeo and Juliet]]'' (1968)
*''[[Il Casanova di Federico Fellini]]'' (1976)
*''[[La Triviata (film út 1983)|La Triviata]]'' (1983)
*''[[Daylight (film út 1996)|Daylight]]'' (1996)
*''[[The English Patient (film)|The English Patient]]'' (1996)
*''[[Gangs of New York]]'' (2002)
*''[[The Life Aquatic with Steve Zissou]]'' (2004)
*''[[The Passion of the Christ]]'' (2004)
*''[[Ben-Hur (film út 2016)|Ben-Hur]]'' (2016)
*''[[The Two Popes]]'' (2019)
}}

===Tillefyzje===
Yn Cinecittà binne ek ferskate [[tillefyzjesearje]]s opnommen, lykas ''[[Rome (tillefyzjesearje)|Rome]]'' (2004-2007), ''[[The Young Pope]]'' (2016) en ''[[The New Pope]]'' (2020). Teffens binne der wol oare [[tillefyzjeprogramma's]] filme, lykas ''[[Grande Fratello]]'', de Italjaanske ferzje fan it [[realitytillefyzje|realityprogramma]] ''[[Big Brother (tillefyzjeprogramma)|Big Brother]]''.

==Keppelings om utens==
*{{en}}[http://www.cinecittastudios.it/ Offisjele webside fan Cinecittà]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Cinecittà ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Cinecittà studios}}
}}

[[Kategory:Film- en telefyzjestudiokompleks yn Itaalje]]
[[Kategory:Bouwurk yn Rome]]
[[Kategory:Sinema yn Itaalje]]
[[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1937]]
[[Kategory:Bouwurk út 1937]]