Besjoch de boarne foar Arriva

{{Bedriuw
| ôfbylding                    = Arriva-Logo.svg
| ôfbyldingstekst              = 
| ôfbyldingsbreedte            = 
| namme                        = Arriva plc
| histoaryske namme            = T Cowie Ltd.
| nasjonaliteit                = {{GBRnasj}}
| type                         = [[Dochterûndernimming]]
| sektor                       = Ferfier
| haadkertier                  = [[Sunderland]] ([[Ingelân]])
| fêstige yn                   = 
| oprjochte                    = [[1938]]
| opdoekt                      = 
| oprjochter                   = 
| eigner                       = [[Deutsche Bahn|Deutsche Bahn AG]]
| fuortkommen út               = 
| opgien yn                    = 
| memme-ûndernimming           = Deutsche Bahn AG
| dochterûndernimmings         = Arriva UK Bus <br>Arriva UK Trains <br>Fêstelân Jeropa
| omset                        = €5,35 miljard <small>(desimber 2017)</small>
| winst                        = 569 miljoen <small>(desimber 2017)</small>
| wearde                       = 
| aktyf yn                     = [[Jeropa]]
| wurknimmers                  = 61.845 <small>(septimber 2018)</small>
| tal lokaasjes                = 
| webside                      = [https://www.arriva.co.uk/ www.arriva.co.uk]
}}
[[Ofbyld:Station Stavoren 15.JPG|260px|thumb|''Spurt 10236 Tonny van Leeuwen fan Arriva op stasjon Starum'']]
[[Ofbyld:Arriva Citaro G.jpg|260px|thumb|''In Citaro G-bus fan Arriva yn Grins'']]
[[Ofbyld:LintArrivaDanmarkGredstedbro.jpg|260px|thumb|''Alstom Coradia LINT-trein fan Arriva yn Denemark'']]
[[Ofbyld:Arriva 3756-III.JPG|260px|thumb|''DAF MB 200 yn Kampen fan Arriva yn maart 2001'']]
{{Of|Britske memme-ûndernimming|de Nederlânske dochterûndernimming|Arriva Persoaneferfier Nederlân}}
'''Arriva plc''' is in [[Feriene Keninkryk|Britsk]] multynasjonaal ferfiersbedriuw mei syn haadkantoar yn it [[Ingelân|Ingelske]] [[Sunderland]] en is sûnt [[2010]] yn eigendom fan [[Deutsche Bahn|Deutsche Bahn AG]]. It bedriuw waard yn [[1938]] oprjochte as '''T Cowie Ltd.''', mar waard yn [[1997]] omneamd ta ''Arriva'' nei in rige fúzjes en oernimmings. It bedriuw waard yn [[2010]] troch deutsche Bahn oernommen en is sûnt dy tiid in [[dochterûndernimming]] dêrfan. Arriva is de útfierder fan trein-, bus-, tram-, toerbus- en wetterbustsjinsten yn 14 Jeropeeske lannen. It bedriuw is ûnderferparte yn trije [[Difyzje (bedriuw)|difyzjes]]: Arriva UK Bus, Arriva UK Trains en Fêstelân Jeropa (''Mainland Europe''). It bedriuw hie yn septimber 2018 in totaal fan 61.845 minsken yn tsjinst en betsjinne 2,4 miljard passazjiers jiers. Yn [[2019]] makke Deutsche Bahn buorkundich en dat se Arriva ferkeapje woene, dochs yn novimber dat jier waard de ferkeap foarearst útsteld.

== Skiednis ==
Yn 1938 sette T.S.K. Cowie mei in reparaasjebedriuw foar twaddehâns motorfytsen útein as ''T. Cowie Limited'' yn Sunderland yn it noardeasten fan Ingelân. Yn [[1948]] waard it bedriuw oernommen troch syn soan Tom Cowie en dy bleau earst ek motorfytsen ferkeapjen. Yn [[1964]] waard it bedriuw ''T Cowie plc'', dêr't de letters ''plc''  foar ''public limited company'' steane, de Britske en Ierske fariant fan de [[Namleaze Fennoatskip]]. Yn [[1965]] naam it bedriuw de earste fan in rige autoferkeapbedriuwen oer. Yn [[1980]] begûn T. Cowie mei syn earste bustsjinsten. Yn [[1984]] kocht it bedriuw de ''Hangar Group'', mei ''Interleasing'', in grut autoferhierbedriuw, ynbegrepen. Letter waarden mear ferhierbedriuwen oernommen. Yn [[1994]] gie Tom Cowie mei pensioen en waard it bedriuw omneamd ta''Cowie Group plc''. 

Yn it ramt fan de privatisaasje fan de Londenske bustsjinsten, naam Cowie Group yn [[1994]] en [[1995]] twa busferfierbedriuwen yn de stêd oer.Yn [[1996]] naam it bedriuw noch ferskate busferfierbedriuwen yn it [[Feriene Keninkryk]] oer. Dat late ta dat de Cowie Group yn oktober 1996 op de oandielebeurs kaam te stean.

Yn novimber [[1997]] waard it bedriuw omneamd ta ''Arriva plc'' en yn datselde jier kocht it bedriuw ''Unibus'' yn [[Denemark]] oan. Dat wie it earste oernimmen bûten it Feriene Keninkryk.

Yn juny [[1999]] ferkocht Arriva syn [[autoferhier]]bedriuwen oan [[General Motors]]. Yn febrewaris [[2000]] waard ''MTL Holdings'', dêr't guon spoarferfierbedriuwen by oansletten wiene. Dêrmei sette it bedriuw in foet yn de doar yn de earste treintsjinsten. Yn [[2002]]/[[2003]] ferkocht er syn autoferkeapbedriuwen oan ''Nortgate plc''.

Yn april [[2010]] waard bekend dat Deutsche Bahn it bedriuw oernomme soe foar € 2,7 miljard mei alle skulden ynbegrepen. De oernimming waard yn augustus dat jiers troch de [[Jeropeeske Kommisje]] goedkard, op betingst dat Arriva syn tsjinsten yn Dútslân ôfstjitte soe. Op [[27 augustus]] waard dy oernimming wiermakke en Arriva waard op [[31 augustus]] fan de Londenske oandielebeurs skrast. Yn maaie [[2013]] kocht Arriva [[Veolia Ferfier]] syn Sintraaljeropeeske ûndernimming mei 3.400 reauwen oan.

Yn jannewaris 2018 waard it byldmerk fan Arriva feroare.

Yn maart [[2019]] makke Deutsche Bahn buorkundich dat er Arriva ferkeapje woe, dochs waard yn novimber dat jiers besletten it foarearst út te stellen.

== Hjoeddeistige tsjinsten ==
Arriva fersoarget bus-, trein-, wetterbus-, toerbus- en tramtsjinsten yn 14 lannen yn Jeropa. Dy binne [[Denemark]], [[Feriene Keninkryk]], [[Hongarije]], [[Itaalje]], [[Kroaasje]], [[Nederlân]], [[Poalen]], [[Portegal]], [[Servje]], [[Sloveenje]], [[Slowakije]], [[Spanje]], [[Sweden]] en [[Tsjechje]]. 

Arriva fersoarge tsjinsten oant 2010 yn [[Dútslân]] en oant 2014 yn [[Malta]]. 

=== Nederlân ===
{{Apart|Arriva Persoaneferfier Nederlân}}
==== Bus ====
Yn jannewaris 1998 kocht Arriva de Nederlânske takke fan [[Vancom]] oan en yn desimber 1998 [[VEONN]] en [[Hanze Groep]].

Yn juny 1999 sleat Arriva in gearwurkingsferbân, [[NoardNed]], mei de [[Nederlânske Spoarwegen]] oer it fersoargjen fan bustsjinsten yn [[Fryslân]], dêr't er yn 2003 foar 100% eigener fan waard mei de namme Arriva Iepenbier Ferfier.

Yn 2003 krige Arriva ek in part fan de bustsjinsten yn [[Grinslân]] en [[Drinte]] yn hannen. Yn 2005 bemachtige er de konsesjes fan Drinte en [[Wetterlân]] en letter yn it suden fan [[Súd-Hollân]] en it easten fan [[Noard-Brabân]]. Yn 2009 ferlear Arriva de kontrakten yn Grinslân en Drinte nei in nij oanbod, mar yn 2010 bemachtige er it kontrakt yn 'e [[Achterhoeke]] en hold er it kontrakt yn it Rivierelân. Sûnt desimber 2012 krige Arriva it kontrakt foar de konsesjes yn it noarden fan Súd-Hollân, mei de stedstsjinsten fan [[Gouda]], [[Leien]] en [[Alfen oan de Ryn]]. Ek krige er it kontrakt fan de stedstsjinst fan [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]].

==== Trein ====
Yn 1999 gie Arriva in gearwurkingsferbân, [[NoardNed]], mei de [[Nederlânske Spoarwegen]] oan, dêr't yn 2003 er 100% de eigener fan waard. De namme Noardnet ferfoel twa jier letter. Yn 2005 bemachtige Arriva in 15-jierrich kontrakt foar treintsjinsten fan [[Stasjon Grins|Grins]] nei [[Stasjon Ljouwert|Ljouwert]], [[Delfsyl]], [[Roodeschool]] en [[Nijeskâns]]. Ek bemachtige er it kontrakt fan Ljouwert nei [[Stasjon Harns Haven|Harns Haven]] en [[Stasjon Starum|Starum]]. Letter yn dat jier bemachtige er it kontrakt foar treintsjinsten fan [[Doardt]] nei [[Gorkum]] en [[Geldermalsen]]. Yn 2012 begûn Arriva mei [[Spurt Achterhoeke|treintsjinsten yn 'e Achterhoeke]] en tusken [[Stasjon Swol|Swol]] en [[Stasjon Emmen|Emmen]]. Mei al dy tsjinsten waard de [[Spurt Noardlike Njonkenlinen|Spurt]] ynset.

=== Dútslân ===
''Arriva Deutschland GmbH'' wie tusken april 2004 en 2011 warber op it mêd fan trein- en busferfier yn Dútslân. Nei it oernimmen fan Arriva troch Deutsche Bahn AG yn 2010, waard it merkoandiel yn Dútslân neffens de Jeropeeske Kommisje te grut. Dêrom moast Deutsche Bahn de tsjinsten fan Arriva yn Dútslân ôfstjitte. Op 16 febrewaris 2011 makke Deutsche Bahn buorkundich dat Arriva Dútslân oan in konsortium fan de Italjaanske  steatsspoarwegen ''Ferrovie dello Stato'' en it Lúksemboarchske Ynfrastruktuerfûns ''Cube Infrastructure'' ferkeapje soe. Yn maart 2011 waard Arriva Dútslân loskeppele fan Arriva en fuortset as [[Netinera]].

== Keppeling om utens ==
* [https://www.arriva.nl/ Webside fan Arriva Nederlân]
* [http://www.arriva.co.uk/ Webside fan Arriva Ynternasjonaal]

{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is foar in part as alhiel oernommen fan de Ingelsktalige side, sjoch foar boarnen en de bewurkingsskiednis op [https://en.wikipedia.org/wiki/Arriva dizze side].
-------------
{{CommonsLyts|Arriva group companies}}
}}

[[Kategory:Iepenbier ferfier]]
[[Kategory:Ferfier yn Fryslân]]
[[Kategory:Britsk ferfiersbedriuw]]
[[Kategory:Britske spoarweimaatskippij]]
[[Kategory:Ingelsk bedriuw]]
[[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1938]]