Ferstjerren: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
Nije Side: {{wurk}} '''Stjerre''' is het proses dat voorafgaat aan de dea en is daarmee de laatste fase van het libben. Sterven is in algemene zin een proces dat aanduidt dat de levensfunct... |
No edit summary |
||
| Rigel 1: | Rigel 1: | ||
{{ |
{{stobbe|biology}} |
||
'''Stjerre''' is |
'''Stjerre''' is it proses dat oan de [[dea]] foarôfgiet, it is lêste fase fan het [[libben]]. Stjerren is yn it generaal in proses dat oanjout dat troch orgaanfalen de libbensfunksjes fan in libbend organisme weifalle oant de dea berikt is. |
||
==Het stervensproces (mens/dier)== |
|||
Het verloop van het stervensproces is onder andere afhankelijk de wijze waarop het proces van sterven in werking is gezet en de snelheid waarmee de dood intreedt.<br /> |
|||
Het stervensproces kan langzaam of snel verlopen waarbij sprake kan zijn van een bewuste beleving of een diep [[coma (geneeskunde)|coma]]. |
|||
==Verschillende fasen bij de mens== |
|||
Bij een langzaam verlopend stervensproces kan men verschillende fasen onderscheiden. |
|||
*Bij een langdurig stervensproces kan het voorkomen dat sprake is van een fase van opleving in de [[gemoedstoestand|stemming]] waarin men verkeert ([[euforie]]). Vaak gaat dit samen met het verdwijnen van de [[pijn]]. |
|||
*Vervolgens beginnen [[zintuig]]en hun functie te verliezen. |
|||
**Het gezichtsvermogen neemt af |
|||
**Daarna verminderen de [[refleks (biology)|reflexen]] van onder andere [[slokke]], [[hoesten]]; het [[Smaak (zintuig)|smaak]]vermogen vermindert. |
|||
*Hierna treedt [[spierverslapping]] op: ogen en mond sluiten niet meer goed. Ook de [[kringspier]]en van de [[Urineblaas|blaas]] en het [[Endeldarm|rectum]] verslappen zich, waardoor mogelijk [[incontinentie]] optreedt. |
|||
*[[Pupil (oog)|Pupil]]len verwijden zich. |
|||
*Uiteindelijk wordt ook de [[Hart- en vaatstelsel|bloedcirculatie]] slechter, waardoor een bleke [[huid]] en blauwe [[lip]]pen ontstaan. De huid voelt door gebrek aan circulatie koud en klam aan en men raakt bewusteloos door de daling van de [[bloeddruk]]. |
|||
**Op de benen ontstaan veelal donkere plekken (eilandjes van bloed) doordat de bloeddruk niet meer toereikend is om dit bloed rond te pompen. Deze eilandjes van bloed staan bekend als “lijkvlekken”. Dit zijn echter andere lijkvlekken dan die ontstaan na het sterven. |
|||
**De trekken in het [[gelaat]] verscherpen zich doordat bloed wegtrekt uit de capillaire bloedvaten. |
|||
*In het laatste stadium van het stervensproces wordt de [[ademhaling (mens)|ademhaling]] onregelmatig (zowel in diepte als in [[frequentie]] en soms treedt [[Cheyne-Stokes-ademhaling]] op). Ook kan de stervende benauwd lijken: een reutelende ademhaling wordt veroorzaakt doordat vocht vanuit de [[bloedvat]]en in de [[longblaasjes]] terechtkomt (decompenseren). |
|||
*Opvallend is dat het [[gehoor]] het langst intact blijft. |
|||
In het geval van een terminaal stadium zijn veel van de kenmerken van het sterven gelijk aan die van shocktoestand. Het bloed trekt weg uit capillaire vaten en trekt naar organen die van belang zijn voor behoud van leven. |
|||
==Acuut overlijden (en acuut overlijden door lichamelijk trauma)== |
|||
In geval van acuut overlijden zijn de symptomen doorgaans niet gelijk aan die van een langdurig stervensproces. |
|||
*Symptomen (als symptomen aanwezig zijn) zijn veelal het gevolg van het falen van het orgaan dat tot de dood heeft geleid. |
|||
*In geval van een acuut overlijden ten gevolge van een trauma zijn symptomen (als symptomen aanwezig zijn) veelal het gevolg van het trauma. |
|||
*Vaak vindt ook hier spierverslapping plaats waardoor de stervende direct de urine, ontlasting en heel soms ook seminale vloeistof laat lopen. |
|||
*In geval van niet natuurlijk overlijden kunnen symptomen zoals lichaamskleur en lijkvlekken afwijken van een natuurlijk overlijden. |
|||
== It stjerren == |
|||
Na het blijvend wegvallen van de hartslag en de ademhaling is de dood ingetreden. |
|||
Men spreekt van biologisch dood. |
|||
==Nei it stjerren == |
|||
Na het sterven mag een ieder de dood constateren. |
|||
Zie onderwerp [[dood]] voor regelgeving met betrekking tot het constateren van de dood en de overledenenschouw. |
|||
{{boarnen|boarnefernijing= |
{{boarnen|boarnefernijing= |
||
De ferzje fan 11 feb 2010 om 22.16
 |
Dit artikel is in stobbe oer biology.
Jo wurde útnûge en foegje jo witten hjir ta. |
Stjerre is it proses dat oan de dea foarôfgiet, it is lêste fase fan het libben. Stjerren is yn it generaal in proses dat oanjout dat troch orgaanfalen de libbensfunksjes fan in libbend organisme weifalle oant de dea berikt is.
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|