Besjoch de boarne foar Ingwierrum

{{Doarpstabel
| doarpsnamme  = Ingwierrum
| flagge       = Ingwierrum vlag.svg
| wapen        = Engwierum wapen.svg
| lokaasje     = Map NL Dongeradiel Ingwierrum.png
| gemeentenamme= [[Noardeast-Fryslân]] 
| teljier      = 2021
| ynwennertal  = 585
| koördinaten = 53_19_11_N_6_8_12_E_type:city_region:NL 
| koördinaten_tekst = 53° 19' NB, 6° 8' EL 
| webstee      = [http://www.dorp-ee.nl Oer it doarp] 
}}
[[Ofbyld:Ingwierrum tsjerke 2.JPG|thumb|left|''Tsjerkebuorren'']]
[[Ofbyld:Kerk Engwierum1.jpg|thumb|280px|''[[Tsjerke fan Ingwierrum]]'']]
'''Ingwierrum''' is in [[doarp]] dat yn de gemeente [[Noardeast-Fryslân]] leit. Ingwierrum leit noardlik fan [[Kollum]], eastlik fan [[Ie (Noardeast-Fryslân)|Ie]] en besuden [[Eanjum]]. Yn [[2021]] hie Ingwierrum 585 ynwenners. De doarpskearn fan it doarp leit benammen oan It Roster en Dodingawei rûn de [[terp]] fan Ingwierrum.

De buorskippen [[Nijlân (Ingwierrum)|Nijlân]], [[Mûnebuorren (Ingwierrum)|Mûnebuorren]] en [[Dokkumer Nije Silen]] hearre ek by Ingwierrum.

== Namme ==
De ferklearring fan de namme Ingwierrum is net alhiel dúdlik. Yn 1447 waard it plak fernijd as ''Edygwerum'', yn 1491 as ''Enghwerum'', yn 1558 as ''Engwerum'', yn 1573 as ''Engwierum'' en yn 1843 as ''Engwierum'' of ''Aengwierum''. De namme soe 'wier fan de famylje Edinga of fan Ede' betsjutte kinne.

== Skiednis ==
Ingwierrum is al yn de Midsiuwen ûntstien op in [[kwelderwâl]]. Yn it lânskip binne der noch parten fan in [[12e iuw]]ske dyk werom te finen.

Westlik op de terp, tsjin de dyk, lei [[Dodingastate]]; dêr stiet no in begjin 19e iuwske kop-hals-romp pleats. ([[Worp fan Thabor]] neamd in Botte Doedinga as [[Fetkeapers|Fetkeaper]] yn [[1422]].)  De bebouwing fan it doarp stiet by de letter ta trochgeande rydwei fan Dokkum nei de Dokkumer Nijesilen ferbettere Dodingawei lâns. Benammen oan ‘e Tsjerkebuorren en de Buorren heaks dêrop, is dúdlik it profyl fan de terp te fernimmen. Tusken dizze haadstrjitten yn rinne noch inkele dwerspaden mei bebouwing. Nei de oarloch is it doarp fan it Roster ôf fierder yn súdeastlike rjochting útwreide. Eastlik fan it doarp wie by de trochgeande dyk lâns en fuort efter de seedyk al earder in losse bebouwing ûntstien.

== Tsjerke en toer ==
De tsjerke sa as dy der no stiet is fan 1746 en waard tsjin in âlde midsiuwske tsjerketoer út de 13e iuw oan boud. Nei't de âlde yn [[1722]] ôfbrutsen is der doe in nije tsjerke boud <ref>{{Aut|Herma M. van den Berg}}, Noordelijk Oostergo/De Dongeradelen/Engwierum, 1983. Side 322 </ref>. De finsters hawwe, no hiel seldsum, latteroasters. Miskien om de brânskildere ruten te beskermjen.

Der binne twa brânskildere ruten yn. Dy binne yn [[1746]] makke troch [[Ype Staak]] en [[Jurjen Staak]] út [[Snits]]. Op it iene stiet as wapen fan de skinker dat fan de Prins fan Oranje en op it oare it [[wapen fan Fryslân]]. Der omhinne steane allegoaryske frouljusfigueren. Ek doe woenen de sponsors harren namme al ferivige hawwe.

De [[tsjerke fan Ingwierrum]] hat ek noch barokke preekstoel mei de bûgde kûpe.
De net sa hege toer kin út [[13e iuw]] stamme. Yn 1746 binne de topgevels fan de toer opnij opmitsele en hat er in nij sealtek krige.<ref> {{Aut|Herma M. van den Berg}}, Noordelijk Oostergo/De Dongeradelen/Engwierum, 1983. Side323.</ref>
<gallery>
Ofbyld:Kerk Engwierum2.jpg|''tsjerke Ingwierrum''
Ofbyld:Kerk Engwierum3.jpg|''tsjerke Ingwierrum''
Ofbyld:Kerk Engwierum4.jpg|''tsjerke Ingwierrum''
Ofbyld:Kerk Engwierum5.jpg|''tsjerke Ingwierrum''
</gallery>

== It Ingwierrumer Nijlân ==
{{Apart|Nijlân (Ingwierrum)}}
Yn [[1752]] is 160 bunder kwelder wûn op de [[Lauwerssee]] troch der in dyk omhinne te lizzen.

== Mienskip ==
[[Ofbyld:Ingwierrum dyk.JPG|thumb|200px|''Oerbliuwsel 12e iuwske dyk Dokkumer Grutdjip'']]
Ingwierrum hat in feriening foar doarpsbelang en it doarpshûs De Mande. De Springplanke" is de basisskoalle fan Ingwierrum. De supermerk fan it doarp is yn 2006 sluten. 
[[File:Korenmolen, romp - Engwierum - 20070020 - RCE.jpg|thumb|Oerbliuwsel fan de mûne fan Helder, 1981]]
=== Ferienings ===
* Euphonia - korps
* [[Fuotbalferiening Oostergo]] tegearre mei [[Ie (Dongeradiel)|Ie]]. 
=== Befolking ===
* [[1954]] - 901
* [[1959]] - 842
* [[1964]] - 771
* [[1969]] - 714
* [[1974]] - 640
* [[2004]] - 420
* [[2013]] - 578
* [[2014]] - 583
* [[2015]] - 575
* [[2016]] - 555
* [[2017]] - 560
* [[2018]] - 560
* [[2019]] - 580
* [[2020]] - 575
* [[2021]] - 585

=== Bekende minsken ===

* [[Miranda van Kralingen]] - operasjongster
* [[Dick Passchier]] - presintator

== Ferskaat ==
[[Ofbyld:De Dobbe 2 Engwierum.jpg|thumb|''De Dobbe 2'']]
* Oan de Mûnebuorren stie oan 'e ein fan de [[19e iuw]] in de mûne fan Helder.
* Op it wapen fan Ingwierrum steane ferwizings nei it [[Dokkumer Grutdjip]], de slûs en de [[einekoai]]en by it doarp.
* [[Sake Kornelis Feitsma]] hat hjir yn de [[19e iuw]] skoalmaster west.

== Strjitten ==
Bakkersreed, Bûtendykswei, De Buorren, De [[Dobbe]], De Kampen, [[Dodingastate|Dodingawei]], [[Fjellingen|Fjellingsreed]], It Roster, Lytse Wei, [[Mûnebuorren (Dongeradiel)|Mûnebuorren]], [[Nijlân (Ingwierrum)|Nijlân]], Sylsterwei, [[Tempelsteed]], Tsjerkepaad.

== Keppeling om utens ==
* [http://www.historischekerken.nl/Friesland/Engwierum.html De tsjerke fan Ingwierrum]

{{boarnen|boarnefernijing=
* G. van Berkel & K. Samplonius (2018), ''Nederlandse plaatsnamen verklaard''
* [https://www.frieslandwonderland.nl/?pagina=plaats&id=384 Frieslandwonderland.nl (Stichting Fryslâns Ferline)]; NoordBoek - [[Peter Karstkarel]]
<references/>
{{Commonscat|Ingwierrum}}
}}
{{Koördinaten|53_19_11_N_6_8_12_E_type:city_zoom:15_region:NL|53° 19' NB, 6° 8' EL}}

{{Noardeast-Fryslân}}
[[Kategory:Ingwierrum]]
[[Kategory:Doarp of stêd yn East-Dongeradiel]]
[[Kategory:Doarp of stêd yn Dongeradiel]] 
[[Kategory:Doarp of stêd yn Noardeast-Fryslân]]