Besjoch de boarne foar Hartwert

{{Stêd mei flagge|
Ofbyld                  = [[Ofbyld:Map NL Wûnseradiel Hartwert.png|300px]] ''Himrik fan Hartwert yn de eardere gemeente Wûnseradiel'' |
Flagge                  = [[Ofbyld:Hartwerd vlag.svg|border|100px]] |
Wapen                   = [[Ofbyld:Hartwert wapen.svg|60px]] |
Ynwennertal             = 110 <small>(2021)</small><ref>[https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2021/31/kerncijfers-wijken-en-buurten-2021 Sintraal Buro foar de Statistyk]</ref>|
Oerflak                 =  |
Befolkingstichtens      = |
Stêdekloft              = |
Hichte= |
Lân                     = {{Flagge NL}} [[Nederlân]] |
Bestj. ienh. 1          = Provinsje|
Namme bestj. ienh. 1    = {{Flagge FY}} [[Fryslân]] |
Bestj. ienh. 2          = Gemeente|
Namme bestj. ienh. 2    = [[File:Súdwest-Fryslân_Gemeentevlag.svg|20px]] [[Súdwest-Fryslân]] |
Bestj. ienh. 3          = |
Namme bestj. ienh. 3    =  |
Bestj. ienh. 4          =  |
Namme bestj. ienh. 4    = |
Stifting                =  |
Tiidsône                = [[UTC]] +1 |
Simmertiid              = UTC +2 |
Koördinaten             = {{Koördinaten yn tekst|53_4_4_N_5_34_6_E_type:city_zoom:15_region:NL|53° 4' NB, 5° 34' EL}} | 
Webside                 = [http://www.hartwerd.com www.hartwerd.com]|
}}
[[File:Hartwerd in de provincie Friesland.jpg|thumb|250px|left]]
[[Ofbyld:Hartwerd Klokhuis 9678.JPG|thumb|175px|''Klokhûs Hartwert'']]
[[Ofbyld:Hartwerd - Oegekloostermolen sfeerfoto.jpg|thumb|''Oegekleastermole Hartwert'']]
[[Ofbyld:Hartwerd Windmotor.JPG|thumb|175px|''Wynmotor Hartwert'']]
'''Hartwert''' is in [[terpdoarp]] fan de gemeente [[Súdwest-Fryslân]], east fan [[Boalsert (stêd)|Boalsert]]. It doarp hat likernôch 110 ynwenners (2021). Oant 2011 lei Hartwert yn de eardere gemeente [[Wûnseradiel]]. Under it doarp falt de buorskip [[Blomkamp]].

== Skiednis ==
Der moat al yn it begjin fan de jiertelling bewenning west hawwe yn de omkriten neffens fynsten út de njoggentjinde iuw.

It doarp lei tusken twa kleasters yn: [[Oegekleaster]] oan de Boalserter kant en it folle gruttere [[Kleaster Blomkamp|Blomkamp]] ([[1191]]) net sa fier fan de [[Middelsee]]dyk. Oant [[1332]] waarden hjir de lândagen fan [[Westergoa]] hâlden. Yn Blomkamp waard yn [[1535]] in opstân fan 300 [[werdopers]] bloedich delslein yn it [[Belis fan Aldekleaster]]. Beide kleasters waarden yn [[1572]] troch de [[geuzen]] yn 'e brân stutsen.
Yn it wapen fan Hartwert is oer de skiednis in soad werom te sjen: It sulveren krús ferwiist nei it [[kleaster Blomkamp]]. It reade hert om't dêr yn de Midsiuwen it hert fan [[Westergoa]] sloech: Hjir kamen de ôffurdigen gear út it goa. De [[leelje]]s komme út it wapen fan de sistersjenzer kleasteroarder dy't lang mei it doarp ferbûn wie. 

Blomkamp waard ek [[Kleaster Blomkamp|Aldekleaster]] (''Oldeclooster'') neamd. Dat kleaster waard yn 1535 beset troch in groep [[anabaptisten]] dy't it [[weromkommen fan Jezus|weromkommen fan Kristus]] ferwachten. It leger ûnder lieding fan [[steedhâlder]] [[Georg Schenk fan Toutenburch]] oermastere it kleaster, wêrby't ûngefear 100 deaden foelen oan beide kanten. Letter waarden yn maart 1535 100 anabaptisten ophongen, ûnthalze of fersûpt yn opdracht fan de steedhâlder fan Fryslân. Dat wurdt troch guon de 'grutste moard op protestanten fan Fryslân' neamd.

Op it plak dêr't oant 1771 in tsjerke stien hat, stiet no in betimmere klokkestoel út it twadde fearn fan de [[19e iuw]]. 

In pear hûndert meter súdwest fan it doarp stiet de [[Oegekleastermûne]], in spinnekopmûne dy't foar [[1930]] boud waard. By buorskip Blomkamp stiet de Amerikaanske [[wynmotor]] [[wynmotor Hartwert]].

== Mienskip ==
Oan de Kleasterwei stiet doarpshûs It Terphûs.

=== Ferieningen ===
* [[Spui yn 'e want]] - keatsklup 
* toanielferiening
* damklup - Yn 2006 waard damclub Hartwert mei [[Teake Kooistra]] foar de 25e kear kampioen [[Frysk Spul]]. Frysk damjen is krekt wat oars as gewoan damjen. By it Frysk Spul wurdt der skean en rjochtút, mar ek oerdwers slein. 
* "Nocht en Wille" - biljertklup
* frouferiening ''Actief Creatief Bezig''
* "De Galm" - klokkeliedersgilde
* Stifting Monumint Aldekleaster


=== Befolking ===
* [[1954]] - 204
* [[1959]] - 211
* [[1964]] - 205
* [[1969]] - 183
* [[1974]] - 174
* [[2004]] - 150
* [[2021]] - 110

== Strjitten ==
Kleasterwei, [[Middelsee]]dyk, Oldeclooster, Ridderdyk. 

== Sjoch ek ==
* [[Fryske doarpen]].

== Keppeling om utens ==
* [https://hartwerd.com/ Webside fan it doarp]

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{Reflist}}
---------------
* [http://www.molendatabase.org/molendb.php?step=details&nummer=2471 De yn 1969 ôfbrutsen mole fan Hartwert]
* [http://www.ngw.nl/h/hartwerd.htm It wapen fan Hartwert]
}}
{{CommonsBalke|Hartwerd|Hartwert}}
{{Koördinaten|53_4_4_N_5_34_6_E_type:city_zoom:15_region:NL|53° 4' NB, 5° 34' EL}}

{{Súdwest-Fryslân}}
[[Kategory:Hartwert| ]]
[[Kategory:Doarp of stêd yn Wûnseradiel]]
[[Kategory:Doarp of stêd yn Súdwest-Fryslân]]