Besjoch de boarne foar Buro fan Yndiaanske Saken

{{Oerheidsynstânsje|
Oerheidsynstânsje= Buro fan Yndiaanske Saken |
Flagge= [[File:Flag of the United States Bureau of Indian Affairs.svg|125px]] |
Embleem= [[File:Seal of the United States Bureau of Indian Affairs.svg|60px]] |
Namme folút= ''Bureau of Indian Affairs'' <br><small>("Buro fan Yndiaanske Saken")</small>|
Ofkoarting= BIA|
Lân= [[Ofbyld:flag of the United States.svg|20px]] [[Feriene Steaten]] |
Lokaasje haadkertier= [[Washington, D.C.|Washington]] ([[Distrikt Kolumbia|D.C.]]) |
Oprjochte= [[1824]] |
Falt ûnder= [[Amerikaansk Ministearje fan Binnenlânske Saken|Min. f. Binnenlânske Saken]] |
Doel= bestjoer en behear fan <br>[[Yndianen|Yndiaansk]] lân |
Wurknimmers= 8.700 <small>(2008)</small> |
Jierliks budget= $2,4 miljard <small>(2008)</small> |
Webside= [http://www.bia.gov/ www.bia.gov] |
}}
It '''Buro fan Yndiaanske Saken''' ([[Ingelsk]]: ''Bureau of Indian Affairs'', BIA) is in ynstânsje fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] federale oerheid dat ressortearret ûnder it [[Amerikaansk Ministearje fan Binnenlânske Saken|Amerikaanske Ministearje fan Binnenlânske Saken]]. It waard oprjochte yn [[1824]], en is ferantwurdlik foar it bestjoer en behear fan [[Yndianen|Yndiaansk]] lân, d.w.s. de [[Yndianereservaat|Yndianereservaten]] en it bûtenreservaatsk beheargebiet fan 'e 566 [[list fan Amerikaanske Yndianestammen mei federale erkenning|federaal erkende]] [[Yndianen|Yndianestammen]] en [[Alaska]]anske [[Inûyt]]-organisaasjes. Dêrby giet it om likernôch 225.000 km² lân. Fierders hat it BIA ek foech om út te meitsjen hokker stamme-organisaasjes oft yn 'e Feriene Steaten yn oanmerking komme foar [[list fan Amerikaanske Yndianestammen mei federale erkenning|federale erkenning]], mei alle rjochten en belestingfoardielen dy't dat opsmyt.

==Skiednis==
It Buro fan Yndiaanske Saken waard yn [[1824]] oprjochte troch [[John C. Calhoun]], de doetiidske Amerikaanske minister fan Oarloch. It hiet yn 't earstoan noch Kantoar fan Yndiaanske Saken (''Office of Indian Affairs''), en makke diel út fan it [[Amerikaansk Ministearje fan Oarloch|Ministearje fan Oarloch]]. Pas yn [[1848]] waard it BIA oerhevele nei it [[Amerikaansk Ministearje fan Binnenlânske Saken|Ministearje fan Binnenlânske Saken]], dêr't it noch altyd ta heart.
[[File:Ely S. Parker.jpg|left|thumb|200px|Generaal [[Ely S. Parker]], of Donehogawa, in [[Seneka (folk)|Seneka]]-Yndiaan en de earste Yndiaanske kommissaris fan Yndiaanske Saken ([[1869]]-[[1871]]).]]

Yn 'e [[njoggentjinde iuw]] foarme it BIA eins it kommunikaasjekanaal fan it federale regear yn [[Washington, D.C.]] mei de ûnderskate Yndiaanske folken oan 'e [[Amerikaanske frontier|foargrins fan 'e beskaving]]. Om't it buro diel útmakke fan deselde oerheid dy't de Yndianen harren lân ôfnimme en harrensels "beskave" woe, wie it mar komselden de ûnôfhinklike skiedsrjochter tusken de Yndianen en de blanke kolonisten dy't it hiet te wêzen. Krektoarsom, it BIA kaam meitiid ûnder de Yndianen en harren blanke sympatisanten op in tige minne namme te lizzen fanwegen alderhanne kontroversjeel belied en in ûnbidigen [[korrupsje]] ûnder syn wurknimmers, dy't bygelyks mei oerheidsjild it goedkeapste iten kochten dat der te krijen wie om oan 'e yn ferdraggen fêstleine rantsoenen foar de Yndianen te foldwaan en it jild dat se dêrmei útsparren yn eigen bûse stieken. Dy praktyk wie foar in part debet oan 'e hongersneed dy't der yn it lêste fearn fan 'e njoggentjinde iuw bytiden yn 'e reservaten hearske.

Ien fan 'e meast kontroversjele beliedspunten fan it BIA, dy't by de Yndianen de hollen noch geregeldwei hjit makket, wie de praktyk yn it lêst fan 'e njoggentjinde en it grutste part fan 'e [[tweintichste iuw]] om Yndiaanske bern by harren âldelju wei te heljen en harren te ûnderwizen yn ynternaten. Isolearre fan 'e eigen kultuer koene se dêr makliker assimilearre wurde, wie it iepentlik opfierde idee dêrefter. Yn 'e ynternaten lei de klam op ferboaden: de eigen [[taal|talen]] mochten nea of te ninter sprutsen wurde, kulturele praktiken waarden útband, en as men murk dat der oan 'e eigen [[godheid|goaden]] bidden waard, ynstee fan oan 'e [[kristendom|kristlike]] [[God]], dan krigen de bern in wan bruien oant se dat lieten. Sok dwaan leit oan 'e grûnslach fan it grutte ferlies oan kultuer dat de Amerikaanske Yndianen yn 'e tweintichste iuw te ferwurkjen krigen, en is fierhinne skuldich oan it útstjerren, of it op it rântsje fan it útstjerren bringen, fan withoefolle Yndiaanske talen.
[[File:Bia-sit-in.jpg|right|thumb|200px|In demonstraasje fan leden fan 'e ''[[National Indian Youth Council]]'' foar it kantoar fan it BIA yn [[Denver]], yn [[1970]].]]

Doe't der yn 'e sechstiger en santiger jierren in oplibbing fan 'e Yndiaanske kultuer plakfûn, waard it BIA it mikpunt fan it boargerrjochte-aktivisme fan 'e Yndianen. Sa waard fan [[3 novimber|3]] oant [[9 novimber]] [[1972]] it haadkertier fan it BIA yn Washington beset troch in groep fan sa'n 500 leden en sympatisanten fan 'e [[Amerikaanske Yndiaanske Beweging]] (AIM) en de [[Nasjonale Yndiaanske Jeugdried]] (NIYC). Dêrby waard foar $700.000 skea oanrjochte en withoefolle argyfstikken rekken wei of waarden stellen. Yn [[1973]] wie it BIA behelle yn 'e [[Besetting fan Wounded Knee|belegering]] fan [[Wounded Knee (Súd-Dakota)|Wounded Knee]], yn it [[Pine Ridge Yndianereservaat]] yn 'e [[Amerikaanske steaten|steat]] [[Súd-Dakota]], doe't dat troch likernôch 200 [[Oglala]]-[[Lakota (folk)|Lakota]] en oare leden fan 'e AIM [[Besetting fan Wounded Knee|beset]] waard. Yn deselde snuorje stipe it BIA autoritêre en kontroversjele stamlieders, lykas [[Dick Wilson (stampresidint)|Dick Wilson]], de presidint fan 'e [[Oglala Sû Stamme fan it Pine Ridge Reservaat fan Súd-Dakota|Oglala Sû Stamme]] (''Oglala Sioux Tribe''), dy't de finânsjes fan 'e stamme brûkte om in priveemilysje, de ''[[Guardians of the Oglala Nation]]'' (of ''GOON''s), op te setten, om 'e kiezers mei te yntimidearjen by de stampresidintsferkiezings fan [[1974]]. 

Op 't heden is it BIA dwaande mei it ferskowen fan in tasjochhâldende nei in advisearjende rol. Dat keallet lykwols swier, mei't de measte Yndianen it buro noch altyd sjogge as de kontroleurs fan 'e federale oerheid dy't harren op alderlei mêd mienden fertelle te moatten wat se wol en net dwaan mochten.

==Organisaasje==
It haadkertier fan it Buro fan Yndiaanske Saken is fêstige yn [[Washington, D.C.]], oan 1849 C Street Noardwest. Sûnt [[22 maaie]] [[2009]] stiet der oan it haad fan 'e organisaasje in ûnderminister foar Yndiaanske Saken, in post dy't fan [[2012]] ôf yn 'e hannen is fan [[Kevin K. Washburn]], in lid fan 'e [[Tsjikkesou Naasje fan Oklahoma]].
[[File:2013-06-16 14 24 38 Entrance sign to Duck Valley Reservation along Nevada State Route 225 near Mountain City in Nevada.jpg|right|thumb|200px|In boerd oan 'e grins fan it [[Duck Valley Yndianereservaat]] op 'e grins fan 'e steaten [[Nevada]] en [[Idaho]].]]

It BIA is ûnderferdield yn fjouwer kantoaren.
* it Kantoar fan Yndiaanske Tsjinsten (''Office for Indian Services'', OIS) is ferantwurdlik foar:
** algemiene helpferliening yn 'e reservaten;
** ramphelpferliening yn 'e reservaten;
** Yndiaanske bernebeskerming;
** Yndiaansk bestjoer en selsbestjoer;
** ûnderhâld fan 'e wegen yn 'e reservaten.
* it Kantoar fan Justysjetsjinsten (''Office for Justice Services'', OJS) is ferantwurdlik foar:
** finansiering fan plysjetsjinsten, gerjochtshôven en tichthuzen yn 'e reservaten;
** help by wetshanthavening yn 'e reservaten; 
** oplieden fan 'e leden fan 'e eigen plysjetsjinsten fan 'e reservaten.
* it Kantoar fan Beheartsjinsten (''Office for Trust Services'', OTS) is ferantwurdlik foar:
** help by it behearen fan 'e reservaten en bûtenreservaatske beheargebieten.
* it Kantoar fan Fjildoperaasjes (''Office of Field Operations'', OFO) is ferantwurdlik foar:
** it tafersjoch oer de tolve regionale kantoaren (Alaska, it Easten, Eastlik Oklahoma, de Grutte Flakten, it Midwesten, de Navaho Naasje, it Noardwesten, de Rocky Mountains, de Súdlike Flakten, it Súdwesten, it Westen en de Westkust) en 83 agintskippen, dy't mei-inoar it wurk fan it BIA op pleatslik nivo útfiere.

==Relaasjes mei oare oerheidsynstânsjes==
It Buro fan Yndiaanske Saken is ien fan twa ynstânsjes ressortearjend ûnder it Underministearje foar Yndiaanske Saken. De oare is it [[Buro fan Yndiaansk Underwiis]] (''Bureau of Indian Education''), dat ûnderwiiskundige tsjinsten ferlient oan nei skatting 48.000 Yndianen.

Foarhinne hearde ek de sûnenssoarch yn 'e reservaten en yn grutte parten fan Alaska ta de ferantwurdlikheden fan it BIA. Yn [[1954]] is dy foarm fan tsjinstferliening lykwols oerhevele nei it [[Amerikaansk Ministearje fan Sûnenssoarch]], dêr't it sûnt útfierd wurdt troch de [[Yndiaanske Sûnenstsjinst]] (''Indian Health Service'').

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Bureau_of_Indian_Affairs ''References'' en ''Additional reading'', op dizze side].
----
{{commonscat|Bureau of Indian Affairs (United States)}}
}}

[[Kategory:Yndiaanske polityk yn de Feriene Steaten]]
[[Kategory:Oerheid fan de Feriene Steaten]]
[[Kategory:Yndiaanske skiednis yn Noard-Amearika]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1824]]