Wytkopein

Wytkopein
	; jerk; ; sijke
taksonomy
ryk	dieren (Animalia)
stamme	rêchstringdieren (Chordata)
klasse	fûgels (Aves)
skift	goeseftigen (Anseriformes)
famylje	einfûgels (Anatidae)
skaai	stikelsturten (Oxyura)
soarte
Oxyura leucocephala
	Scopoli, 1769
	IUCN-status: bedrige
ferspriedingsgebiet
	; briedfûgel ; stânfûgel; trekfûgel; ; wintergast; stânfûgel/trekfûgel ; mooglik ústoarn; ;

De wytkopein (Oxyura leucocephala) is in fûgel út de famylje fan 'e einfûgels (Anatidae). It is ien fan 'e seis soarten fan it skaai stikelsturten (Oxyura).

Beskriuwing

Folwoeksen jerken ha in griis en readbrún bealchje, in blauwe snaffel en in, foar it meast wite kop mei swart boppe it each op 'e krún en yn 'e nekke. Folwoeksen sijkes ha in griisbrún bealchje, in wite kop en in donkerder snaffel, in swarte krún en in donkere streek fan 'e snaffel oer it wang. Wytkopeinen ha in puntige sturt dy't faak rjocht oerein stiet. De fûgels wurde 43 oant 48 sm grut en wege 58 oant 750 gram.

Fersprieding

Wytkopeinen briede yn Spanje en Noard-Afrika en ha in grutter ferspriedingsgebiet yn westlik en sintraal Aazje. It briedbiotoop bestiet út gruttere wettergebieten, lykas marren en puollen of opslachmarren mei tichte seames fan wetterplanten foar de beskerming en nêstplakken. Noardlik fan it briedgebiet wurde regelmjittich waarnimmingen fan 'e soarte dien, mar lykas faker it gefal by wetterfûgels kinne sokke waarnimmingen op ûntsnapte fûgels basearre wêze.

Iten

De fûgels dûke en swimme ûnder wetter. Se ite alles, mar planten foarmje de haadsaak. Se fleane net gau en swimme leaver nei dekking.

Status

Oan it begjin fan 'e 20e iuw bestie de wrâldpopulaasje nei alle gedachten út mear as 100.000 fûgels. Yn 1996 wie dat oantal neffens rûzing (Green en Hunter) sa'n 20.000. Sûnt waard oannommen dat de oantalle oant likernôch 8.000 oant 13.000 fûgels (Li en Mundkur 2003) sakke wiene. In besteklike telling fan 20.000 fûgels yn Kazachstan yn 2016 soe betsjutte dat dy eardere rûzing te leech west hat. In soad fan 'e tebekgong is feroarsake troch it ferlies oan biotoop en de jacht.

De genetyske diversiteit fan 'e West-Europeeske populaasje is suterich. De oarsaak dêrfan is dat der oan it begjin fan 'e jierren 1980 noch mar inkelde tsientallen fan 'e soarte yn it wyld oerbleaun wiene. Yn 2018 wie de Spaanske populaasje troch effektive beskerming dêr fan 22 nei 2500 eksimplaren groeid.^[1] In resinte bedriging foar de Spaanske populaasje is it hybridisearjen mei de yntrodusearre Amerikaanske stikelsturt Oxyura jamaicensis. De jerken fan dy soarte binne by de balts dominant oer de jerken fan 'e wytkopeinen en as de eksoat ek de leefgebieten fan 'e wytkopein yn Algerije, Turkije of de Russyske Federaasje wit te berikken, is it yn hân hâlden fan it probleem hast ûnmooglik fanwegen de ûnbidige omfang fan 'e wiete gebieten dêr. Dêrfandinne wurdt besocht de Amerikaanske soarte yn West-Europa út te roegjen.

In oar probleem foarmet drûchte yn Sintraal-Aazje en it útdrûgjen fan marren. Likernôch 50% fan it briedgebiet fan 'e wytkopein waard yn 'e 20e iuw drûchlein. Yn 'e measte lannen dêr't de wytkopein foarkomt wurdt de soarte bejage. Yn guon lannen is de jacht en it sammeljen fan 'e aaien de belangrykste oarsaak fan 'e tebekgong dêr.

Op 'e wytkopein is de Oerienkomst ta Behâld fan trekkende Afrikaansk-Euraziatyske wetterfûgels (AEWA) fan tapassing. De IUCN klassifisearret de fûgel as bedrige op 'e Reade list.

Keppeling om utens

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Birdlife

↑ Fûgelbeskerming: Spectaculair herstel witkopeend in Spanje, 16 augustus 2018

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Oxyura leucocephala fan Wikimedia Commons.

[1] Fûgelbeskerming: Spectaculair herstel witkopeend in Spanje, 16 augustus 2018

[1]