Wite kakketoes
| wite kakketoes | ||
| ||
| In Filipynske kakketoe (Cacatua haematuropygia). | ||
| Taksonomy | ||
| ryk: | dieren (Animalia) | |
| stamme: | rêchstringdieren (Chordata) | |
| ûnderstamme: | wringedieren (Vertebrata) | |
| klasse: | fûgels (Aves) | |
| ûnderklasse: | moderne fûgels (Neornithes) | |
| tuskenklasse: | nijkakigen (Neognathae) | |
| boppeskift: | nije fûgels (Neoaves) | |
| sûnder rang: | lânfûgels (Telluraves) | |
| sûnder rang: | súdfûgels (Australaves) | |
| sûnder rang: | falkfoarmigen (Eufalconimorphae) | |
| sûnder rang: | mosk- en pappegaai-eftigen (Psittacopasserae) | |
| skift | pappegaai-eftigen (Psittaciformes) | |
| boppefamylje: | kakketoes (Cacatuoidea) | |
| famylje: | kakketoefûgels (Cacatuidae) | |
| ûnderfamylje: | echte kakketoefûgels (Cacatuinae) | |
| tûke: | ljochte kakketoefûgels (Cacatuini) | |
| skaai: | wite kakketoes (Cacatua) | |
| Vieillot, 1817 | ||
De wite kakketoes (wittenskiplike namme: Cacatua) foarmje in skaai fan 'e klasse fan 'e fûgels (Aves), it skift fan 'e pappegaai-eftigen (Psittaciformes), de boppefamylje fan 'e kakketoes (Cacatuoidea), de famylje fan 'e kakketoefûgels (Cacatuidae), de ûnderfamylje fan 'e echte kakketoefûgels (Cacatuinae) en de tûke fan 'e ljochte kakketoefûgels (Cacatuini). Ta dit skaai hearre 13 ferskillende soarten, dy't foarkomme fan 'e Filipinen yn it noarden oant Tasmaanje yn it suden, en fan West-Austraalje, Sûmba en Selebes yn it westen oant de Salomonseilannen yn it easten. Ferskate soarten binne bedrige of krityk bedrige.
Taksonomyske skiednis
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Hoewol't de wittenskiplike namme Cacatua yn 1760 brûkt waard troch de Frânske soölooch Mathurin Jacques Brisson, foege er dy net ta oan syn tabel fan skaaien. Hy wurdt dêrom net erkend as auteur fan dit skaai troch de gesachhawwende Ynternasjonale Kommisje oangeande Soölogyske Nomenklatuer (ICZN). It skaai Kakatoe waard yn 1801 yntrodusearre troch Georges Cuvier, dy't ek út Frankryk kaam, mar dy namme is troch de ICZN ûnderdrukt, en ynstee wurdt in trêde Frânsman, Louis Pierre Vieillot, no erkend as de auteur fan it skaai Cacatua yn 1817. Dy namme komt fan kakatua, it Maleiske wurd foar "kakketoe". De wite kakketoe (Cacatua alba) waard yn 1891 troch Tommaso Salvadori foar typesoarte fan it skaai nommen.
Taksonomyske yndieling
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Ta it skaai fan 'e wite kakketoes hearre 13 ûnderskate soarten kakketoes. De oranjetoefkakketoe (Cacatua citrinocristata) wurdt noch mar sûnt 2022 erkend as selsstannige soarte. Earder waard dy fûgel sjoen as in ûndersoarte fan 'e lytse gieltoefkakketoe (Cacatua sulphurea). De nau oan 'e wite kakketoes besibbe helmkakketoe (Callocephalon fimbriatum) en rôze kakketoe (Eolophus roseicapilla) binne ûnderbrocht yn selsstannige, monotypyske skaaien.
De trettjin soarten wite kakketoes binne yndield yn trije ûnderskaaien: de echte wite kakketoes (Cacatua), de korellakakketoes (Licmetis) en de monotypyske Inka-kakketoes (Lophochroa). De korellakakketoes en de Inka-kakketoes wurde troch guon ornitologen as selsstannige skaaien binnen de tûke fan 'e ljochte kakketoefûgels (Cacatuini) beskôge. Beide yndielings binne jildich, salang't de korellakakketoes en de Inka-kakketoes mar op deselde wize behannele wurde. As ien fan beide groepen as ûnderskaai by de wite kakketoes yn pleatst wurdt, wylst de oare as in selsstannich skaai yndield wurdt, ûntstiet der in parafyletyske sitewaasje dy't taksonomysk ûnjildich is.
Soarten
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
|
Status
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Ferskate soarten wite kakketoes wurdt hjoed oan 'e dei bedrige troch in kombinaasje fan habitatferlies en it weifangen fan eksimplaren út it wyld foar de yllegale hannel yn húsdieren. De blau-eachkakketoe hat de IUCN-status fan kwetsber, de Molukske kakketoe en de wite kakketoe binne bedrige, en de lytse gieltoefkakketoe, de oranjetoefkakketoe en de Filipynske kakketoe binne krityk bedrige.
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: | ||
|
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.
|
