Doksaal: ferskil tusken ferzjes
L snypsnaren |
L →Untwikkeling: Blinder! |
||
| Rigel 10: | Rigel 10: | ||
As de tsjerke in [[koeromgong]] hie, dan waarden ek dêr de romten tusken it koer en de omgong mei ôffredings fan maaswurk, smei-izer of hout ôfsletten. Sa ûnstie der in tsjerke yn in tsjerke foar de geastliken, dêr't it [[koerstuolte]], de sit foar de biskop en de abt en it [[heechalter]] stie. |
As de tsjerke in [[koeromgong]] hie, dan waarden ek dêr de romten tusken it koer en de omgong mei ôffredings fan maaswurk, smei-izer of hout ôfsletten. Sa ûnstie der in tsjerke yn in tsjerke foar de geastliken, dêr't it [[koerstuolte]], de sit foar de biskop en de abt en it [[heechalter]] stie. |
||
It doksaal fûn syn hichtepunt yn de [[gotyk]]. Doksalen waarden fersierd mei byldhoukeunst, hilligen en fresko's en bekroand mei de krusige [[Jezus (tradisjoneel-kristlik)|Kristus]] mei oan wjerskanten [[Marije (mem fan Jezus)|Marije]] en [[Jehannes (apostel)|Jehannes]]. Somtiden wiene doksalen hielendal ticht mei inkeld in tagong nei it koer en oan wjerskanten alters, mar it kaam ek foar dat in |
It doksaal fûn syn hichtepunt yn de [[gotyk]]. Doksalen waarden fersierd mei byldhoukeunst, hilligen en fresko's en bekroand mei de krusige [[Jezus (tradisjoneel-kristlik)|Kristus]] mei oan wjerskanten [[Marije (mem fan Jezus)|Marije]] en [[Jehannes (apostel)|Jehannes]]. Somtiden wiene doksalen hielendal ticht mei inkeld in tagong nei it koer en oan wjerskanten alters, mar it kaam ek foar dat in bôgegalery it tsjerkefolk dochs wat sicht joech op it koer. |
||
Mei de ynfiering fan de [[reformaasje]] folge yn de [[Kalvinisme|kalvinistyske]] gebieten in oanpassing fan de tsjerken. By de werynrjochting wie it doksaal oerstallich en folge yn 'e regel de sloop. Yn de katolike gebieten soarge in feroarjende fyzje op de liturgy en de yntrede fan de [[Barok (styl)|barok]] letter yn de kontrareformaasje foar in nije weach fan it ôbrekken fan doksalen. Sadwaande binne der yn de protestantske gebieten en dan benammen yn de [[Lutheranisme|lutherske]] en [[Anglikaanske Tsjerke|anglikaanske]] tsjerken mear doksalen bewarre bleaun dan yn roomske tsjerken. Doe't de [[neogotyk]] him oantsjinne krige ek it doksaal wer omtinken en binne se somtiden wer rekonstruëarre of fan nije bylden foarsjoen. |
Mei de ynfiering fan de [[reformaasje]] folge yn de [[Kalvinisme|kalvinistyske]] gebieten in oanpassing fan de tsjerken. By de werynrjochting wie it doksaal oerstallich en folge yn 'e regel de sloop. Yn de katolike gebieten soarge in feroarjende fyzje op de liturgy en de yntrede fan de [[Barok (styl)|barok]] letter yn de kontrareformaasje foar in nije weach fan it ôbrekken fan doksalen. Sadwaande binne der yn de protestantske gebieten en dan benammen yn de [[Lutheranisme|lutherske]] en [[Anglikaanske Tsjerke|anglikaanske]] tsjerken mear doksalen bewarre bleaun dan yn roomske tsjerken. Doe't de [[neogotyk]] him oantsjinne krige ek it doksaal wer omtinken en binne se somtiden wer rekonstruëarre of fan nije bylden foarsjoen. |
||
== Fryslân == |
== Fryslân == |
||
De ferzje fan 22 feb 2019 om 18.32
It doksaal of it lectorium (fan it Latynske lector; lêzer) is in stiennen of houten ôffreding yn in gruttere midsiuwske kleaster- en kollegiale tsjerken, dy't it koer ôfskiedt fan de romte foar it tsjerkefolk, it tsjerkeskip.
Untwikkeling
Yn de ier-kristlike tiid stie de ambo, dêr't de skriftlêzings plakfûnen, yn de apsis. Mei de ûntwikkeling fan it koer yn de kristlike boukeunst ûnstie der in grutte romte tusken de apsis en it tsjerkeskip, dêr't ek de muontsen plak nimme koene. Dêrmei ferskode ek it plak fan de ambo. Om it hillichste diel fan de tsjerke ôf te sluten ûnstie it koerhek en fanút it koerhek ûnstie yn de romaanske tiid it doksaal.
It doksaal is djipper dan in koerhek en hat in tribune, dy't brûkt waard om út de Hillige Skrift te lêzen. Ek koe it doksaal brûkt wurde troch it koar of om it tsjerkefolk te segenjen of om in piipoargel op te setten.
As de tsjerke in koeromgong hie, dan waarden ek dêr de romten tusken it koer en de omgong mei ôffredings fan maaswurk, smei-izer of hout ôfsletten. Sa ûnstie der in tsjerke yn in tsjerke foar de geastliken, dêr't it koerstuolte, de sit foar de biskop en de abt en it heechalter stie.
It doksaal fûn syn hichtepunt yn de gotyk. Doksalen waarden fersierd mei byldhoukeunst, hilligen en fresko's en bekroand mei de krusige Kristus mei oan wjerskanten Marije en Jehannes. Somtiden wiene doksalen hielendal ticht mei inkeld in tagong nei it koer en oan wjerskanten alters, mar it kaam ek foar dat in bôgegalery it tsjerkefolk dochs wat sicht joech op it koer.
Mei de ynfiering fan de reformaasje folge yn de kalvinistyske gebieten in oanpassing fan de tsjerken. By de werynrjochting wie it doksaal oerstallich en folge yn 'e regel de sloop. Yn de katolike gebieten soarge in feroarjende fyzje op de liturgy en de yntrede fan de barok letter yn de kontrareformaasje foar in nije weach fan it ôbrekken fan doksalen. Sadwaande binne der yn de protestantske gebieten en dan benammen yn de lutherske en anglikaanske tsjerken mear doksalen bewarre bleaun dan yn roomske tsjerken. Doe't de neogotyk him oantsjinne krige ek it doksaal wer omtinken en binne se somtiden wer rekonstruëarre of fan nije bylden foarsjoen.
Fryslân
Yn Fryslân is it doksaal fan de protestantske Martinytsjerke fan Easterein bewarre bleaun. It renêssânse doksaal waard krekt foar de reformaasje oplevere en is beskildere mei bibelske foarstellings.
Ikonostaze
Yn de easterske tsjerken ûntwikkele it ierkristlike koerhek him ta de ikonostaze, dy't ek tsjintwurdich noch yn eltse otterdokske tsjerke it hillichste diel fan de tsjerke ôfskiedt.
Ofbylden doksalen
-
Keulen, Sint-Marije yn it Kapitool -
Doksaal Katedraal fan Canterbury -
Doksaal fan de katedraal fan Albi
Keppeling om utens
 |
Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Doksalen fan Wikimedia Commons. |