Doge: ferskil tusken ferzjes
L red |
L noch in typflater ek |
||
Rigel 1: | Rigel 1: | ||
[[File:Cornelis_De_Wael_-_Portrait_of_Luca_Giustiniani,_Doge_of_the_Republic_of_Genoa.jpg|right|180px|thumb|[[Luca Giustiniani]], ''doge'' fan [[Republyk Genua|Genua]] fan [[1644]] oant [[1646]], [[skildere]] troch [[Cornelis de Wael]].]] |
[[File:Cornelis_De_Wael_-_Portrait_of_Luca_Giustiniani,_Doge_of_the_Republic_of_Genoa.jpg|right|180px|thumb|[[Luca Giustiniani]], ''doge'' fan [[Republyk Genua|Genua]] fan [[1644]] oant [[1646]], [[skildere]] troch [[Cornelis de Wael]].]] |
||
{{Of|de Italjaanske titel|it plak yn Hongarije|Döge}} |
{{Of|de Italjaanske titel|it plak yn Hongarije|Döge}} |
||
'''''Doge''''' (útspr.: ['dɔ:ʤe], likernôch: "<u>dô</u>-dzjee"; [[meartal]]: '''''dogi''''', útspr.: ['dɔ:ʤi], likernôch: "<u>dô</u>-dzjy") wie [[skiednis|histoarysk]] de [[aadlike titel|titel]] fan it [[ferkiezing|keazen]] [[steatshaad]] fan ferskate [[republiken]] yn wat no [[Itaalje]] is. De term 'doge' is in [[wurd]] dat út it [[Fenesiaansk]] komt, fan it [[Latyn]]ske ''dux'', dat "hartoch" betsjut. It is ekwivalint oan it [[Italjaansk]]e ''duce'', it [[Frânsk]]e ''duc'' en it [[Ingelsk]]e ''duke'' (dat eins in [[lienwurd]] út it Frânsk is). [[Frou]]like ''dogi'' hawwe nea bestien, mar de [[oarehelte|frou]] fan in doge wie in '''dogaresse''' of '''dogana'''. It [[ |
'''''Doge''''' (útspr.: ['dɔ:ʤe], likernôch: "<u>dô</u>-dzjee"; [[meartal]]: '''''dogi''''', útspr.: ['dɔ:ʤi], likernôch: "<u>dô</u>-dzjy") wie [[skiednis|histoarysk]] de [[aadlike titel|titel]] fan it [[ferkiezing|keazen]] [[steatshaad]] fan ferskate [[republiken]] yn wat no [[Itaalje]] is. De term 'doge' is in [[wurd]] dat út it [[Fenesiaansk]] komt, fan it [[Latyn]]ske ''dux'', dat "hartoch" betsjut. It is ekwivalint oan it [[Italjaansk]]e ''duce'', it [[Frânsk]]e ''duc'' en it [[Ingelsk]]e ''duke'' (dat eins in [[lienwurd]] út it Frânsk is). [[Frou]]like ''dogi'' hawwe nea bestien, mar de [[oarehelte|frou]] fan in doge wie in '''dogaresse''' of '''dogana'''. It [[eigenskipswurd]] dat by 'doge' heard, is '''dogaal'''. |
||
Trochdat it dogeskip in keazen [[amt]] wie, hoewol't inkeld it [[manlik]]e diel fan 'e [[aristokrasy]] dêrfoar syn stim útbringe mocht, waard in steat mei in ''doge'' oan it haad yn 'e regel in [[republyk]] neamd. Lykwols wie de titel fan ''doge'' dúdlik in [[adel|aadliken-ien]], en sadwaande sprekt men wol oer de '[[kroane republyk|kroane republiken]]'. Sokke steaten kamen foar yn [[Itaalje]] fan 'e [[Iere Midsiuwen]] oant de [[Frânske Tiid]]. Der wiene fjouwer kroane republiken: |
Trochdat it dogeskip in keazen [[amt]] wie, hoewol't inkeld it [[manlik]]e diel fan 'e [[aristokrasy]] dêrfoar syn stim útbringe mocht, waard in steat mei in ''doge'' oan it haad yn 'e regel in [[republyk]] neamd. Lykwols wie de titel fan ''doge'' dúdlik in [[adel|aadliken-ien]], en sadwaande sprekt men wol oer de '[[kroane republyk|kroane republiken]]'. Sokke steaten kamen foar yn [[Itaalje]] fan 'e [[Iere Midsiuwen]] oant de [[Frânske Tiid]]. Der wiene fjouwer kroane republiken: |
De ferzje fan 19 okt 2017 om 15.14
- Dizze side giet oer de Italjaanske titel. Foar it plak yn Hongarije, sjoch: Döge.
Doge (útspr.: ['dɔ:ʤe], likernôch: "dô-dzjee"; meartal: dogi, útspr.: ['dɔ:ʤi], likernôch: "dô-dzjy") wie histoarysk de titel fan it keazen steatshaad fan ferskate republiken yn wat no Itaalje is. De term 'doge' is in wurd dat út it Fenesiaansk komt, fan it Latynske dux, dat "hartoch" betsjut. It is ekwivalint oan it Italjaanske duce, it Frânske duc en it Ingelske duke (dat eins in lienwurd út it Frânsk is). Froulike dogi hawwe nea bestien, mar de frou fan in doge wie in dogaresse of dogana. It eigenskipswurd dat by 'doge' heard, is dogaal.
Trochdat it dogeskip in keazen amt wie, hoewol't inkeld it manlike diel fan 'e aristokrasy dêrfoar syn stim útbringe mocht, waard in steat mei in doge oan it haad yn 'e regel in republyk neamd. Lykwols wie de titel fan doge dúdlik in aadliken-ien, en sadwaande sprekt men wol oer de 'kroane republiken'. Sokke steaten kamen foar yn Itaalje fan 'e Iere Midsiuwen oant de Frânske Tiid. Der wiene fjouwer kroane republiken:
- de Republyk Amalfi (938-1137)
- de Republyk Feneesje (697 – 1797)
- de Republyk Genua (1005 – 1797)
- de Republyk Senarica (1343 – 1795)
It bekendst binne de dogi fan Feneesje, dêr't de útspraak fan it wurd meitiid ferskode ta doxe (útspr.: ['dɔ:ze], likernôch: "dô-zee"). Yn Genua waard de doge in duxe neamd (útspr.: ['dy:ʒe]; likernôch: "dúú-zjee"). Nei de Frânske Tiid hawwe der gjin dogi mear west. Yn ferskaten fan syn wurken stelde Theodor Herzl, de grûnlizzer fan it sionisme, foar dat it steatshaad fan 'e troch him propagearre takomstige joadske steat de titel 'doge' drage soe. Doe't yn 1947 de Steat Israel oprjochte waard, besleat men lykwols om gewoan it amt fan presidint yn te stellen.
Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side. |