West-Fryslân: ferskil tusken ferzjes
L robot Erbij: de:Westfriesland |
útwreiding artikel (-stobbe) |
||
| Rigel 1: | Rigel 1: | ||
[[Ofbyld:Kaart West Frieslandkopie.gif|right|thumb|200px]] |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | '''West-Fryslân''' ([[Westfrysk]]: ''West-Friesland'') is in regio yn it noarden fan de provinsje [[Noard-Hollân]], omsletten troch de Westfryske Ringdyk. It is ûntstien út de yn de [[Midsieuwen]] selstannige Westfryske [[goa]] ''[[Westflinge]]''. Tsjintwurdich wenne der 303.000 minsken, de haadstêd is Hoorn en it folsleine oerflak is 781,8km². |
||
West-Fryslân hat in agraryske útstraling en wurdt kenmerke mei lange lintdoarpen. Der binne in oantal gruttere stêden lykas Hoorn (sintrumfunksje foar West-Frieslând), Enkhúzen, Skagen, Medemblik en Heerhugowaard. De havenpleatsen Hoorn en Enkhuizen hawwe in ald-Hollansk karakter fanwege harren VOC-ferline. West-Fryslân is benammen yn trek by de wettersport, dit komt trochdat de regio oan it Yselmar en it Markermar leit. Fanwege alle sleaten en fearten is West-Fryslân ek goad berikber mei de boat, En op de fiets is it der ek goed fertoefen, want der leit in hiel netwurk fan fietspaden. |
|||
==West-Fryske Gemeenten== |
|||
{| class="toccolours" style="margin: 0 2em 0 0em;" |
{| class="toccolours" style="margin: 0 2em 0 0em;" |
||
| Rigel 35: | Rigel 40: | ||
|[[Wervershoof]]||''Werfershouf'' |
|[[Wervershoof]]||''Werfershouf'' |
||
|} |
|} |
||
==Dialekt== |
|||
Yn West-Frieslân wurdt it Hollanske dialekt [[West-Frysk]] sprutsen. Dit dialekt is in mingtaal fan it [[Hollânsk]] en de oarspronklike [[Frysk|Fryske taal]]. Tjsintwurdich likket dit dialekt mear op it Hollânsk dan op it Frysk, mar der binne ek wol oerienkomsten mei it Frysk. |
|||
==Skiednis== |
|||
West-Fryslân waard al foar de tiid fan de [[Romeinen]] bewenne troch minsken. Sa om-ende-by [[600 f. Kr.]] festigden de [[Friezen]] harren in dizze kontrijen. In skofke makke it part út fan it Romeinske ryk ([[12 f. Kr.]] - [[47|47 n. Kr.]]. De skiednis fan West-Fryslân is foaral ferbûn west mei de rivier de ''[[Flehi]]'', dy't troch it [[Flevomar]] (Almere) yn de [[Waadsee]] útmûnnet. Yn de rin fan ieuwen waard mar en rivier hieltyd breder en ûntstie wierskynlik troch ôfslach fan de wâlkant, it ôfgrave fan it fean en mei it rizen fan de seespiegel de Súderzee. |
|||
Fanôf de [[7e ieu]] makke West-Fryslân part út fan it [[Fryske ryk]] dat ûnder kening [[Aldgilles]] en [[Redbad]] harren grutste útwreiding berikke. Nei de dea fan dizze lêste kenning fierde hofmeier [[Karel Martel]] kriich tsjin de Friezen dy't troch him yn [[720]] ferslein waarden. De Friese gebieten westlik fan it Flie, en der't ek West-Fryslân ta hearde kaam dermei yn [[Franken|Frankyske]] hannen. |
|||
Sûnt dy tiid wie West-Fryslân ûnderdiel fan it [[Frankyske ryk]] en hiete it doe [[West-Flinge]]. Under de Franken waard West-Fryslân wer in selstannich gebiet en fierden har Fryske bewenners wol gauris kriich mei de grêven fan [[Hollân]]. Yn [[1297]] waarden sy troch de grêve Jan ferslein en waard West-Fryslân beset. Sûnt dy tiid wie West-Fryslân in part fan Hollân, earst fan it [[Grêfskip Holland]], ferfolgjens it [[Grêfskip Hollân en West-Fryslân]]. Letter waard dit de [[Steaten fan Hollân en West-Fryslân]], en sûnt [[1840]] fan de provinsje [[Noard-Hollân]]. |
|||
==Eksterne keppelings== |
|||
* [http://www.regio-westfriesland.nl Informatieve website over de regio West-Friesland] |
|||
* [http://www.noord-holland.com/fietsknooppunten Website met verschillende fietsroutes door onder andere West-Friesland] |
|||
* http://www.regio-westfriesland.nl/gemeente/algemeen/wf_volkslied.shtml Volkslied van West-Friesland] |
|||
{{Stobbe}} |
|||
[[de:Westfriesland]] |
[[de:Westfriesland]] |
||
De ferzje fan 24 jun 2007 om 16.43
West-Fryslân (Westfrysk: West-Friesland) is in regio yn it noarden fan de provinsje Noard-Hollân, omsletten troch de Westfryske Ringdyk. It is ûntstien út de yn de Midsieuwen selstannige Westfryske goa Westflinge. Tsjintwurdich wenne der 303.000 minsken, de haadstêd is Hoorn en it folsleine oerflak is 781,8km².
West-Fryslân hat in agraryske útstraling en wurdt kenmerke mei lange lintdoarpen. Der binne in oantal gruttere stêden lykas Hoorn (sintrumfunksje foar West-Frieslând), Enkhúzen, Skagen, Medemblik en Heerhugowaard. De havenpleatsen Hoorn en Enkhuizen hawwe in ald-Hollansk karakter fanwege harren VOC-ferline. West-Fryslân is benammen yn trek by de wettersport, dit komt trochdat de regio oan it Yselmar en it Markermar leit. Fanwege alle sleaten en fearten is West-Fryslân ek goad berikber mei de boat, En op de fiets is it der ek goed fertoefen, want der leit in hiel netwurk fan fietspaden.
West-Fryske Gemeenten
| Fryske namme | Westfryske namme |
| Alkmar | Alkmare |
| Andyk | Andìk |
| Drechterlân | Drechterland |
| Harenkarspel | Harenkarspel |
| Heerhugowaard | Heregewaard |
| Hoarn | Hoorn |
| Inkhuzen | Inghúze |
| Koggelân | Koggeland |
| Langedyk | Lengedìk |
| Medemblik | Memelik |
| Niedoarp | Nierup |
| Opmar | Opmar |
| Skagen | Skagen |
| Stêde Broec | Stee Broek |
| Wervershoof | Werfershouf |
Dialekt
Yn West-Frieslân wurdt it Hollanske dialekt West-Frysk sprutsen. Dit dialekt is in mingtaal fan it Hollânsk en de oarspronklike Fryske taal. Tjsintwurdich likket dit dialekt mear op it Hollânsk dan op it Frysk, mar der binne ek wol oerienkomsten mei it Frysk.
Skiednis
West-Fryslân waard al foar de tiid fan de Romeinen bewenne troch minsken. Sa om-ende-by 600 f. Kr. festigden de Friezen harren in dizze kontrijen. In skofke makke it part út fan it Romeinske ryk (12 f. Kr. - 47 n. Kr.. De skiednis fan West-Fryslân is foaral ferbûn west mei de rivier de Flehi, dy't troch it Flevomar (Almere) yn de Waadsee útmûnnet. Yn de rin fan ieuwen waard mar en rivier hieltyd breder en ûntstie wierskynlik troch ôfslach fan de wâlkant, it ôfgrave fan it fean en mei it rizen fan de seespiegel de Súderzee.
Fanôf de 7e ieu makke West-Fryslân part út fan it Fryske ryk dat ûnder kening Aldgilles en Redbad harren grutste útwreiding berikke. Nei de dea fan dizze lêste kenning fierde hofmeier Karel Martel kriich tsjin de Friezen dy't troch him yn 720 ferslein waarden. De Friese gebieten westlik fan it Flie, en der't ek West-Fryslân ta hearde kaam dermei yn Frankyske hannen.
Sûnt dy tiid wie West-Fryslân ûnderdiel fan it Frankyske ryk en hiete it doe West-Flinge. Under de Franken waard West-Fryslân wer in selstannich gebiet en fierden har Fryske bewenners wol gauris kriich mei de grêven fan Hollân. Yn 1297 waarden sy troch de grêve Jan ferslein en waard West-Fryslân beset. Sûnt dy tiid wie West-Fryslân in part fan Hollân, earst fan it Grêfskip Holland, ferfolgjens it Grêfskip Hollân en West-Fryslân. Letter waard dit de Steaten fan Hollân en West-Fryslân, en sûnt 1840 fan de provinsje Noard-Hollân.