Ludwik Zamenhof: ferskil tusken ferzjes
Ik haw der oersetting út it Deensk wat oanpast. |
No edit summary |
||
| Rigel 1: | Rigel 1: | ||
[[Ofbyld:1908-kl-t-zamenhof.jpg|thumb|upright|''L.L. Zamenhof'']] |
[[Ofbyld:1908-kl-t-zamenhof.jpg|thumb|upright|''L.L. Zamenhof'']] |
||
'''Ludwik Lejzer Zamenhof''' ([[Białystok]], [[15 desimber]] [[1859]] - [[Warsjau]], [[14 april]] [[1917]]) wie in Poalske arts en makker fan it [[Esperanto]], de |
'''Ludwik Lejzer Zamenhof''' ([[Białystok]], [[15 desimber]] [[1859]] - [[Warsjau]], [[14 april]] [[1917]]) wie in Poalske arts en makker fan it [[Esperanto]], de meast foarkommende [[keunsttaal]]. Zamenhof wie gjin taalkundige, mar hie in grutte kennis fan de taal. Syn memmetaal wie it [[Russysk]] (fan heit) en it [[Jiddysk]] (fan mem) en hy spruts ek floeiend [[Poalsk]] en [[Dútsk]] en koe [[Frânsk]], [[Gryksk]], [[Latyn]], [[Italjaansk]], [[Ingelsk]], [[Hebriuwsk]] en [[Arameesk]] lêze, en hie wat kennis van it [[Spaansk]] en [[Litousk]]. |
||
== Libben en wurk == |
== Libben en wurk == |
||
Zamenhof waard berne op 3 desimber 1859 neffens de [[Juliaanske kalinder]] yn de stêd Białystok (it is de Poalske namme foar de stêd - it is no Poalen), dy't dêrnei yn it Russyske ryk lei. De befolking fan Białystok bestie út trije etnyske groepen: Poalen, Wyt-Russen en Jiddysk sprekkende joaden. Zamenhof wie fertrietlik troch de rûzje tusken dizze groepen. Hy miende dat de grutste oarsaak fan haat en foaroardielen lei en it ûnbegryp fan beide kanten kaam troch it ûntbrekken fan in mienskiplike taal dy't brûkt wurde kin as in neutrale foarm fan kommunikaasje tusken minsken fan ferskillende etnyske en taalkundige eftergrûnen. |
Zamenhof waard berne op 3 desimber 1859 neffens de [[Juliaanske kalinder]] yn de stêd Białystok (it is de Poalske namme foar de stêd - it is no Poalen), dy't dêrnei yn it Russyske ryk lei. De befolking fan Białystok bestie út trije etnyske groepen: Poalen, Wyt-Russen en Jiddysk sprekkende joaden. Zamenhof wie fertrietlik troch de rûzje tusken dizze groepen. Hy miende dat de grutste oarsaak fan haat en foaroardielen lei en it ûnbegryp fan beide kanten kaam troch it ûntbrekken fan in mienskiplike taal dy't brûkt wurde kin as in neutrale foarm fan kommunikaasje tusken minsken fan ferskillende etnyske en taalkundige eftergrûnen. |
||
Dêrnei ferfarde de famylje nei Warsjau, dêr't Zamenhof nei de middelbere skoalle gie. Wyls wurke hy oan in ynternasjonale taal. Yn 1878 wie syn projekt ''lingwe uniwersala'' klear, mar Zamenhof wie te jong om it te publisearjen en joech it oan syn heit dat dy it bewarje soe oant Zamenhof klear wie mei syn stúdzje. Mar syn heit fûn it |
Dêrnei ferfarde de famylje nei Warsjau, dêr't Zamenhof nei de middelbere skoalle gie. Wyls wurke hy oan in ynternasjonale taal. Yn 1878 wie syn projekt ''lingwe uniwersala'' klear, mar Zamenhof wie te jong om it te publisearjen en joech it oan syn heit dat dy it bewarje soe oant Zamenhof klear wie mei syn stúdzje. Mar syn heit fûn it tiidfergriemen en ferbaarnde it plan. Zamenhof begûn oan in stúdzje genêskunde, earst yn Moskou en letter yn Warsjau. Hy krige yn 1881 yn'e gaten dat syn earste taalprojekt ferbaarnd wie, en begûn in nijen-ien te meitsjen. |
||
Yn 1885 wie |
Yn 1885 wie er klear mei syn universitêre stúdzje en begûn te wurkjen as eacharts yn Warsjau. Nei besykjen fûnsen te werven foar in twadde taalprojekt, publisearre hy yn 1887 mei finansjele stipe fan syn takomstige skoanheit. It boek ferskynde ûnder de skûlnamme ''Doktoro Esperanto'' ('Dokter Hoopfol') dêr't de taal syn namme troch krige. Want Zamenhof seach it net allinnich as taal, mar ek in middel om syn ideeën fan in freedsume mienskip tusken ferskillende folken mei te fersprieden. |
||
{{DEFAULTSORT:Zamenhof, Ludwik Lejzer}} |
{{DEFAULTSORT:Zamenhof, Ludwik Lejzer}} |
||
De ferzje fan 8 apr 2016 om 22.58
Ludwik Lejzer Zamenhof (Białystok, 15 desimber 1859 - Warsjau, 14 april 1917) wie in Poalske arts en makker fan it Esperanto, de meast foarkommende keunsttaal. Zamenhof wie gjin taalkundige, mar hie in grutte kennis fan de taal. Syn memmetaal wie it Russysk (fan heit) en it Jiddysk (fan mem) en hy spruts ek floeiend Poalsk en Dútsk en koe Frânsk, Gryksk, Latyn, Italjaansk, Ingelsk, Hebriuwsk en Arameesk lêze, en hie wat kennis van it Spaansk en Litousk.
Libben en wurk
Zamenhof waard berne op 3 desimber 1859 neffens de Juliaanske kalinder yn de stêd Białystok (it is de Poalske namme foar de stêd - it is no Poalen), dy't dêrnei yn it Russyske ryk lei. De befolking fan Białystok bestie út trije etnyske groepen: Poalen, Wyt-Russen en Jiddysk sprekkende joaden. Zamenhof wie fertrietlik troch de rûzje tusken dizze groepen. Hy miende dat de grutste oarsaak fan haat en foaroardielen lei en it ûnbegryp fan beide kanten kaam troch it ûntbrekken fan in mienskiplike taal dy't brûkt wurde kin as in neutrale foarm fan kommunikaasje tusken minsken fan ferskillende etnyske en taalkundige eftergrûnen.
Dêrnei ferfarde de famylje nei Warsjau, dêr't Zamenhof nei de middelbere skoalle gie. Wyls wurke hy oan in ynternasjonale taal. Yn 1878 wie syn projekt lingwe uniwersala klear, mar Zamenhof wie te jong om it te publisearjen en joech it oan syn heit dat dy it bewarje soe oant Zamenhof klear wie mei syn stúdzje. Mar syn heit fûn it tiidfergriemen en ferbaarnde it plan. Zamenhof begûn oan in stúdzje genêskunde, earst yn Moskou en letter yn Warsjau. Hy krige yn 1881 yn'e gaten dat syn earste taalprojekt ferbaarnd wie, en begûn in nijen-ien te meitsjen.
Yn 1885 wie er klear mei syn universitêre stúdzje en begûn te wurkjen as eacharts yn Warsjau. Nei besykjen fûnsen te werven foar in twadde taalprojekt, publisearre hy yn 1887 mei finansjele stipe fan syn takomstige skoanheit. It boek ferskynde ûnder de skûlnamme Doktoro Esperanto ('Dokter Hoopfol') dêr't de taal syn namme troch krige. Want Zamenhof seach it net allinnich as taal, mar ek in middel om syn ideeën fan in freedsume mienskip tusken ferskillende folken mei te fersprieden.