Samoerai: ferskil tusken ferzjes

Ut Wikipedy
Skiednis ynteraktyf trochsjen
←Toan eardere ferskillenNeikommende ferskillen →
Content deleted Content added
FisueelWikitekst
L Ieneach fan 'e Esk moved page Samûrai to Samoerai over redirect: û is altyd oe foar in r, seit de Fryske Akademy
L red+kt
Rigel 1: Rigel 1:
[[Ofbyld:Samurai.jpg|thumb|right|200px|Bepantsere Japanske samûrai mei [[tachy (wapen)|tachy]] (1860)]]
[[Ofbyld:Samurai.jpg|thumb|right|200px|Bepantsere Japanske samoerai mei [[tachy (wapen)|tachy]] (1860)]]
[[Ofbyld:Samurai with sword.jpg|thumb|right|200px|Harnaste samûrai mei swurd en dolk. Makke troch de Britske fotograaf [[Felice Beato]] yn Japan begjin jierren 1860.]]
[[Ofbyld:Samurai with sword.jpg|thumb|right|200px|Harnaste samoerai mei swurd en dolk. Makke troch de Britske fotograaf [[Felice Beato]] yn Japan begjin jierren 1860.]]
[[Ofbyld:KofunCuirass.jpg|thumb|200px|right|Samoeraibepânsering út it [[Kofuntiidrek]].]]
[[Ofbyld:KofunCuirass.jpg|thumb|200px|right|Samoeraibepânsering út it [[Kofuntiidrek]].]]
'''Samûrai''' (侍 of ek wol 士) is de term dêr't yn it eardere [[Japan]] oarnaris in lid fan krigersklasse mei oantsjutten waard. De besjutting fan it wurd is '''Hy dy't tsjinnet'''. Fan de [[12e iuw]] oant de lette [[19e iuw]] wiene de Samûrai de wapene troepen fan Japan.
'''Samoerai''' (侍 of ek wol 士) is de term dêr't yn it eardere [[Japan]] oarnaris in lid fan krigersklasse mei oantsjutten waard. De besjutting fan it wurd is '''Hy dy't tsjinnet'''. Fan de [[12e iuw]] oant de lette [[19e iuw]] wiene de samoerai de wapene troepen fan Japan.


== Skiednis ==
== Skiednis ==
De samûraiklasse is ûntstien ûnder de [[Heianperioade]], mar dêrfoar binne ek al spoaren fan harren te finen. De samûraiklasse soe ûnder oare ynfierd wurde ûnder de [[taika]]-herfoarming troch keizer [[Tenji]].
De samoeraiklasse is ûntstien ûnder de [[Heianperioade]], mar dêrfoar binne ek al spoaren fan harren te finen. De samoeraiklasse soe ûnder oare ynfierd wurde ûnder de [[taika]]-herfoarming troch keizer [[Tenji]].


Yn it iere Heiantiidrek hawwe inkele aadlike famyljes, wêrûnder de [[Fujiwara (famylje)|Fujiwara]] spesjale troepen oprjochte om harren machtsposysjes feilich te stellen. Ek waarden dy troepen troch keizer [[Kammu]] ynsetten om it lân helpen by it ferienigjen en opstannen del te slaan. Dy samûraikrigers omskreaune harsels as folgers fan it paad fan de kriich, oftewol de [[Bushido]]. Wat ynhâlde dat it swurd de siel fan in samûrai wie. In samûrai moast dat altyd by him drage as syn foarnaamste wapen. It moast mei respekt behandele wurde. In swurd kwytreitsje waard as in skande beskôge en der hawwe guons west dy't dêrfoar [[seppuku]] (ek wol bekend as harakiry, 切腹) plige. It goed mei it swurd omgean kinne, hiet [[ken-jutsu]]. Mei jiu-jiutsu en oare feardichheden is ken-jitsu ûnderdiel fan [[budo]], de Japanske kriichskeunsten.
Yn it iere Heiantiidrek hawwe inkele aadlike famyljes, wêrûnder de [[Fujiwara (famylje)|Fujiwara]] spesjale troepen oprjochte om harren machtsposysjes feilich te stellen. Ek waarden dy troepen troch keizer [[Kammu]] ynsetten om it lân helpen by it ferienigjen en opstannen del te slaan. Dy samoeraikrigers omskreaune harsels as folgers fan it paad fan de kriich, oftewol de [[Bushido]]. Wat ynhâlde dat it swurd de siel fan in samoerai wie. In samoerai moast dat altyd by him drage as syn foarnaamste wapen. It moast mei respekt behandele wurde. In swurd kwytreitsje waard as in skande beskôge en der hawwe guons west dy't dêrfoar [[seppuku]] (ek wol bekend as harakiry, 切腹) plige. It goed mei it swurd omgean kinne, hiet [[ken-jutsu]]. Mei jiu-jiutsu en oare feardichheden is ken-jitsu ûnderdiel fan [[budo]], de Japanske kriichskeunsten.


De samûrai yn eardere tiden wienen net allinnich bedreaun yn it fjochtsjen mei wapens lykas it swurd, mar hja bekwamen har ek yn selsferdigening sûnder gebrûk fan wapens, lykas it [[jiujitsu]]. In samûrai moast himsels ek sûnder wapens rêde kinne. Ek kalligrafy en ikebana, it blomskikken wiene feardichheden dy't sy behearskje moasten.
De samoerai yn eardere tiden wienen net allinnich bedreaun yn it fjochtsjen mei wapens lykas it swurd, mar hja bekwamen har ek yn selsferdigening sûnder gebrûk fan wapens, lykas it [[jiujitsu]]. In samoerai moast himsels ek sûnder wapens rêde kinne. Ek kalligrafy en ikebana, it blomskikken wiene feardichheden dy't sy behearskje moasten.


Yn de rin fan de tiid waarden de samûrai troch bannen mei aadlike famyljes en it keizerlik hof machtich genôch om sels in oerheid te foarmjen. De macht fan regionale klens naam ûnder harren tafersjoch ta. Nei de [[Gempei-oarloch]] waard [[Minamoto no Yoritomo]] de earste [[Shogun]] fan Japan en fan dat stuit ôf wienen de befelhawwers yn it lân samûrai. Yn [[1192]] rjochte [[Seii Taishogun]] it [[Kamakura-shogunaat]] op.
Yn de rin fan de tiid waarden de samoerai troch bannen mei aadlike famyljes en it keizerlik hof machtich genôch om sels in oerheid te foarmjen. De macht fan regionale klens naam ûnder harren tafersjoch ta. Nei de [[Gempei-oarloch]] waard [[Minamoto no Yoritomo]] de earste [[Shogun]] fan Japan en fan dat stuit ôf wienen de befelhawwers yn it lân samoerai. Yn [[1192]] rjochte [[Seii Taishogun]] it [[Kamakura-shogunaat]] op.


Fan in samûrai waard ferwachte dat er op de hichte wie fan de kultuer en skriuwe koe. Ferskate samûraiklens hawwe tsjin elkoar fochten ûnder it tiidrek fan it Kamakura- en [[Ashikaga-shogunaat]]. Yn de 13e iuw kaam it [[Zen]]-boedisme yn swang ûnder de samûrai, en ûnder ynfloed dêrtroch ûntstie de samûrai-eigenskip gjin eangst te hawwen foar de dea of it deadzjen fan tsjinstanners. De samûrai út dy tiid stienen bekend as de elite-krigers fan Japan. Twaris slagge sy dêryn, mei help troch inkele natoereleminten as in [[orkaan|tyfoan]] en tongerbuien, in Mongoalske ynvaazje ôf te slaan, nettsjinsteande dat sy mei folle minder wienen as harren tsjinstanner.
Fan in samoerai waard ferwachte dat er op de hichte wie fan de kultuer en skriuwe koe. Ferskate samoeraiklens hawwe tsjin elkoar fochten ûnder it tiidrek fan it Kamakura- en [[Ashikaga-shogunaat]]. Yn de 13e iuw kaam it [[Zen]]-boedisme yn swang ûnder de samoerai, en ûnder ynfloed dêrtroch ûntstie de samoerai-eigenskip gjin eangst te hawwen foar de dea of it deadzjen fan tsjinstanners. De samoerai út dy tiid stienen bekend as de elite-krigers fan Japan. Twaris slagge sy dêryn, mei help troch inkele natoereleminten as in [[orkaan|tyfoan]] en tongerbuien, in Mongoalske ynvaazje ôf te slaan, nettsjinsteande dat sy mei folle minder wienen as harren tsjinstanner.


Yn de 15e en 16e iuw naam it tal kriichstechniken fan de samûrai bot ta. Sa waard in foar fan ynfantery ynfierd, neamd [[ashigaru]]. De komst fan Jeropeanen nei Japan soarge foar de yntroduksje fan nije wapens as de [[haakbus]].
Yn de 15e en 16e iuw naam it tal kriichstechniken fan de samoerai bot ta. Sa waard in foar fan ynfantery ynfierd, neamd [[ashigaru]]. De komst fan Jeropeanen nei Japan soarge foar de yntroduksje fan nije wapens as de [[haakbus]].


Under it [[Tokugawa-shogunaat]] hawwe de samûrai stadichoan harren militêre funksje ferlern. Op de ein fan dat tiidrek wiene de de samûrai in soarte fan amtners wurden, dêr't harren [[swurd (wapen)|swurden]] inkeld noch in seremoanjele funksjes ferfolden.
Under it [[Tokugawa-shogunaat]] hawwe de samoerai stadichoan harren militêre funksje ferlern. Op de ein fan dat tiidrek wiene de de samoerai in soarte fan amtners wurden, dêr't harren [[swurd (wapen)|swurden]] inkeld noch in seremoanjele funksjes ferfolden.


By de herfoarmingen fan de [[Meiji-restauraasje]] oan de ein fan de 19e iuw, waard de klasse fan samûrai ôfskaft en in nij leger oprjochte nei westersk foarbyld.
By de herfoarmingen fan de [[Meiji-restauraasje]] oan de ein fan de 19e iuw, waard de klasse fan samoerai ôfskaft en in nij leger oprjochte nei westersk foarbyld.
It dragen fan in samûrai-swurd of [[katana]] waard doe ferbean. Net alle samûrai leine harren dêr samar by del, wat late ta in tal wapene opstannen tsjin de nije oerheid; de grutste wie de [[Satsuma-opstân]].
It dragen fan in samoerai-swurd of [[katana]] waard doe ferbean. Net alle samoerai leine harren dêr samar by del, wat late ta in tal wapene opstannen tsjin de nije oerheid; de grutste wie de [[Satsuma-opstân]].


== Myten en geroften ==
== Myten en geroften ==
Mei troch de ferhalen fan guons út it westen oer de samûrai, is yn de de wersterske wrâld faak in fertekene byld ûntstien fan de samûrai. Hoewol't in soad samûrai yndied bûn wiene oan in earekoade, hawwe der genôch samûrai west dy't net sa loyaal wienen as de ferhalen ús leauwe litte wolle. In foarbyld dêrfan is [[Akechi Mitsuhide]].<ref>Mark Ravina, The Last Samurai — The Life and Battles of Saigō Takamori, John Wiley & Sons, 2004.</ref>
Mei troch de ferhalen fan guons út it westen oer de samoerai, is yn de de wersterske wrâld faak in fertekene byld ûntstien fan de samoerai. Hoewol't in soad samoerai yndied bûn wiene oan in earekoade, hawwe der genôch samoerai west dy't net sa loyaal wienen as de ferhalen ús leauwe litte wolle. In foarbyld dêrfan is [[Akechi Mitsuhide]].<ref>Mark Ravina, The Last Samurai — The Life and Battles of Saigō Takamori, John Wiley & Sons, 2004.</ref>


== Ferneamde samûrai ==
== Ferneamde samoerai ==
{|
{|
|valign="top"|
|valign="top"|
Rigel 60: Rigel 60:
|}
|}


== Samûrai yn media ==
== Samoerai yn media ==
Foar in protte film- en tillevyzjemakkers hawwe de samûrai as ynspiraasjeboarne tsjinne. Films oer samûrai of basearre op de samûraikultuer binne:
Foar in protte film- en tillevyzjemakkers hawwe de samoerai as ynspiraasjeboarne tsjinne. Films oer samoerai of basearre op de samoeraikultuer binne:


=== Histoarysk ===
=== Histoarysk ===
Rigel 86: Rigel 86:
* ''The Hidden Blade''
* ''The Hidden Blade''


=== Ynspirearre op samûrai ===
=== Ynspirearre op samoerai ===
* ''[[Ghost Dog: The Way of the Samurai]]''
* ''[[Ghost Dog: The Way of the Samurai]]''
* ''[[Ronin (film)|Ronin]]''
* ''[[Ronin (film)|Ronin]]''
Rigel 100: Rigel 100:


== Sjoch ek ==
== Sjoch ek ==
* [[Ronin (samûrai)]]
* [[Ronin (samoerai)]]


== Keppeling om utens ==
== Keppeling om utens ==
* [http://www.samurai-zwaarden.be De Samûrai & It Japanske swurd. Ynfoside oer de Samûrai en it Samûraiswurd]
* [http://www.samurai-zwaarden.be De samoerai & It Japanske swurd. Ynfoside oer de samoerai en it samoeraiswurd]
⚫
{{Commonscat|Samurai}}



{{boarnen|boarnefernijing=
{{boarnen|boarnefernijing=
'''Fuotnoat:'''
<references/>
<references/>
----
⚫
{{Commonscat|Samurai}}
}}
}}


[[Kategory:Japan]]
[[Kategory:Samoerai| ]]
[[Kategory:Samûrai| ]]
[[Kategory:Kultuer yn Japan]]
[[Kategory:Skiednis fan Japan]]
[[Kategory:Lienwurd út it Japansk]]

De ferzje fan 8 aug 2015 om 22.15

Bepantsere Japanske samoerai mei tachy (1860)
Harnaste samoerai mei swurd en dolk. Makke troch de Britske fotograaf Felice Beato yn Japan begjin jierren 1860.
Samoeraibepânsering út it Kofuntiidrek.

Samoerai (侍 of ek wol 士) is de term dêr't yn it eardere Japan oarnaris in lid fan krigersklasse mei oantsjutten waard. De besjutting fan it wurd is Hy dy't tsjinnet. Fan de 12e iuw oant de lette 19e iuw wiene de samoerai de wapene troepen fan Japan.

Skiednis

De samoeraiklasse is ûntstien ûnder de Heianperioade, mar dêrfoar binne ek al spoaren fan harren te finen. De samoeraiklasse soe ûnder oare ynfierd wurde ûnder de taika-herfoarming troch keizer Tenji.

Yn it iere Heiantiidrek hawwe inkele aadlike famyljes, wêrûnder de Fujiwara spesjale troepen oprjochte om harren machtsposysjes feilich te stellen. Ek waarden dy troepen troch keizer Kammu ynsetten om it lân helpen by it ferienigjen en opstannen del te slaan. Dy samoeraikrigers omskreaune harsels as folgers fan it paad fan de kriich, oftewol de Bushido. Wat ynhâlde dat it swurd de siel fan in samoerai wie. In samoerai moast dat altyd by him drage as syn foarnaamste wapen. It moast mei respekt behandele wurde. In swurd kwytreitsje waard as in skande beskôge en der hawwe guons west dy't dêrfoar seppuku (ek wol bekend as harakiry, 切腹) plige. It goed mei it swurd omgean kinne, hiet ken-jutsu. Mei jiu-jiutsu en oare feardichheden is ken-jitsu ûnderdiel fan budo, de Japanske kriichskeunsten.

De samoerai yn eardere tiden wienen net allinnich bedreaun yn it fjochtsjen mei wapens lykas it swurd, mar hja bekwamen har ek yn selsferdigening sûnder gebrûk fan wapens, lykas it jiujitsu. In samoerai moast himsels ek sûnder wapens rêde kinne. Ek kalligrafy en ikebana, it blomskikken wiene feardichheden dy't sy behearskje moasten.

Yn de rin fan de tiid waarden de samoerai troch bannen mei aadlike famyljes en it keizerlik hof machtich genôch om sels in oerheid te foarmjen. De macht fan regionale klens naam ûnder harren tafersjoch ta. Nei de Gempei-oarloch waard Minamoto no Yoritomo de earste Shogun fan Japan en fan dat stuit ôf wienen de befelhawwers yn it lân samoerai. Yn 1192 rjochte Seii Taishogun it Kamakura-shogunaat op.

Fan in samoerai waard ferwachte dat er op de hichte wie fan de kultuer en skriuwe koe. Ferskate samoeraiklens hawwe tsjin elkoar fochten ûnder it tiidrek fan it Kamakura- en Ashikaga-shogunaat. Yn de 13e iuw kaam it Zen-boedisme yn swang ûnder de samoerai, en ûnder ynfloed dêrtroch ûntstie de samoerai-eigenskip gjin eangst te hawwen foar de dea of it deadzjen fan tsjinstanners. De samoerai út dy tiid stienen bekend as de elite-krigers fan Japan. Twaris slagge sy dêryn, mei help troch inkele natoereleminten as in tyfoan en tongerbuien, in Mongoalske ynvaazje ôf te slaan, nettsjinsteande dat sy mei folle minder wienen as harren tsjinstanner.

Yn de 15e en 16e iuw naam it tal kriichstechniken fan de samoerai bot ta. Sa waard in foar fan ynfantery ynfierd, neamd ashigaru. De komst fan Jeropeanen nei Japan soarge foar de yntroduksje fan nije wapens as de haakbus.

Under it Tokugawa-shogunaat hawwe de samoerai stadichoan harren militêre funksje ferlern. Op de ein fan dat tiidrek wiene de de samoerai in soarte fan amtners wurden, dêr't harren swurden inkeld noch in seremoanjele funksjes ferfolden.

By de herfoarmingen fan de Meiji-restauraasje oan de ein fan de 19e iuw, waard de klasse fan samoerai ôfskaft en in nij leger oprjochte nei westersk foarbyld. It dragen fan in samoerai-swurd of katana waard doe ferbean. Net alle samoerai leine harren dêr samar by del, wat late ta in tal wapene opstannen tsjin de nije oerheid; de grutste wie de Satsuma-opstân.

Myten en geroften

Mei troch de ferhalen fan guons út it westen oer de samoerai, is yn de de wersterske wrâld faak in fertekene byld ûntstien fan de samoerai. Hoewol't in soad samoerai yndied bûn wiene oan in earekoade, hawwe der genôch samoerai west dy't net sa loyaal wienen as de ferhalen ús leauwe litte wolle. In foarbyld dêrfan is Akechi Mitsuhide.[1]

Ferneamde samoerai

   

Samoerai yn media

Foar in protte film- en tillevyzjemakkers hawwe de samoerai as ynspiraasjeboarne tsjinne. Films oer samoerai of basearre op de samoeraikultuer binne:

Histoarysk

Troch Akira Kurosawa

  • The Seven Samurai
  • The Hidden Fortress
  • Ran
  • Kagemusha
  • Yojimbo
  • Sanjuro
  • Furin Kazan

Oare films

  • Samurai Trilogy- mei Toshirō Mifune
  • Shogun
  • Twilight Samurai
  • When the Last Sword Is Drawn
  • Lone Wolf and Cub
  • The Sword of Doom
  • Aragami
  • Samurai Fictio]
  • The Last Samurai
  • 47 Ronin
  • Ninja Scroll (Anime)
  • The Hidden Blade

Ynspirearre op samoerai

Sjoch ek

Keppeling om utens

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:
  1. ↑ Mark Ravina, The Last Samurai — The Life and Battles of Saigō Takamori, John Wiley & Sons, 2004.
Opfrege fan "https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Samoerai&oldid=756545"