Sistersjinzers: ferskil tusken ferzjes

Skiednis ynteraktyf trochsjen

←Toan eardere ferskillen Neikommende ferskillen →

Content deleted Content added

FisueelWikitekst

Inline

De ferzje fan 9 mrt 2015 om 23.04

De stifters fan Cîteaux: Robert fan Molesme, Sint Alberik, en Stefan Harding

De kleasteroarder fan Sistersjinzers, Bernardinen is oprjochte yn it Frânske Cîteaux yn 1098 troch Robert fan Molesme. De muontsen hiene wite klean, mar harren konversen wienen skier klaaid. Om't de konversen folle mear kontakt mei bûtensteanders hienen as de mûntsen krige de oarder sa ek de namme fan Skiere Mûntsen. Yn de partijtiid waard sa de partij yn Fryslân dy't anneks wie mei de Bernardinen ta de "Skieringers".

Skiednis

De oanlieding ta it stichtsjen fan de nije kleasteroarder wie de ferflakking yn de neifolging fan de Regel fan Benediktus yn de Frânse benediktinekleasters, benammen yn de Abdij fan Cluny. Nei de Latynske namme foar Citeaux - Cistercium - waarden dizze kleasterlingen sistersjinzers neamd, de Saint ordre de Cîteaux ('Hillige oarder fan Citeaux').

Ien fan de dochterkleasters fan Cîteaux wie Clairvaux, dêr't yn 1115 in jonge Boergondyske ealman, Bernardus fan Fontaines, dy't trije jier dêrfoar mei in groep jonge famyljeleden yntreden wie, ta abt keazen waard. As Bernard fan Clairvaux waard hy in foaroansteand geastlike. De sistersjinzers wurde dan ek wol bernardinen neamd, en de sistersjinzerinnen bernardinessen.

By de dea fan Bernard fan Clairvaux yn 1153 telde de oarder al mear as 300 kleasters, meastentiids yn ûnherberchsume streken, dêr't men libbe ûnder grutte ûntbearings. Dy geweldige ekspânsje sluet ek in begjin fan ferfal yn him en nei 1300 kaam in drege tiid. De froulju namen lykwols de fakkel oer en de 13e ieu wwaard de Gouden Ieu fan de monialen (= froulike oarderleden).

De sistersjinzerinne-abdij fan Herkenrode wie de earste en mei de tiid de grutste foar froulike sistersjinzers. Wylst yn harren kleasters it ynderlik libben en de mystyk bloeiden, kamen de manljusabdijen ta rykdom, benammen besteande út grûneigendom troch lânûntginning. Muontsen fan de Abdij Us Leaffrou Ten Duinen yn Koksijde en de Abdij fan Boudelo yn Klein-Sinaai hawwe bygelyks grutte dielen fan it Lân fan Hulst yn Sieusk-Flaanderen ynpoldere. Yn Rotselaar stie de abdij Vrouwenpark, dêr't ûnder oare de Béatrysleginde him ôfspilet.

Oan de ein fan de 12e ieu waarden de earste sistersjinzerkleasters yn Nederlân stifte. Troch de oarder waard yn Fryslân yn 1165 fan Clairvaux en de Abdij fan Riddagshausen út as earste it Kleaster Klaarkamp by Rinsumageast stifte.

De prealsucht naam, doe't de ekonomy yn West-Europa opbloeide, hieltiten gruttere foarmen oan (sjoch ek Habyt fan sistersjinzerinnen). Omdat Jezus, neffens Matteüs 10:9, oer frijwillige earmoede fan syn apostels sprutsen hie, ûntstie tsjin dizze tastân protest dat liede ta de stifting fan herfoarmingsbewegingen binnen de oarder. Dizze rjochten har ûnder oare tsjin it ferskynsel, dat ynstee fan keazen abten saneamde 'commendataire abten' oan it haad fan it kleaster kamen. Sokke abten wienen persoanen dy't de abdij kocht hienen en dy't men eins nea seach yn it kleaster. Dat late ta geastlik ferfal, bygelyks omdat troch de ôfwêzigens fan in abt de regeltucht in soad te winskjen oerliet.

Trappisten

Ofskieden fan de sistersjinzers binne de trappisten - se libje neffens de strangere regel, de saneamde strikte observânsje, en foarmje in selsstannige oarder. Ek yn de sistersjinzer oarder kaam it sa stadichoan wer ta in stranger libben en in útwurke spiritualiteit. De beneaming trappisten is ôflieden fan it Frânske kleaster La Trappe dêr't abt Armand Jean le Bouthillier de Rancé yn 1664 strange regels ynstelde dy't op oare plakken neifolging krigen. Yn 1892 is foar de lêste kear besocht om sistersjinzers en trappisten wer yn ien oarder te ferienjen, mar om'e nocht. In de Lege Lannen hawwe de trappisten de sistersjinzers benefterlitten. Neist fiif trappistenkleasters (Berkel-Enschot, Sundert, Diepenveen, Echt en Tegelen) is der yn Nederlân mar ien sistersjinzerabdij, abdij Mariënkroon yn Nieuwkuijk. Frij bekend is ek de Belgyske trappisten-abdij fan Westmalle.

Kleasters yn Fryslân

Kleaster Klaarkamp (1165 - ) by Rinsumageast
Kleaster Sion (foar 1200 - 1580)
Kleaster Gennaart (1191 - 1580)
Kleaster Blomkamp (1191 - 1580)
Nijekleaster (Skearnegoutum) (1233 - 1580)
Kleaster Aduart (Westerkertier, 1192 -1580)

Keppeling om utens

Béatrysleginde

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Cistercians fan Wikimedia Commons.

Berjocht:Link FA

@@ Rigel 2: / Rigel 2: @@
 [[Ofbyld:foundersofciteaux.jpg||thumb|De stifters fan Cîteaux: Robert fan Molesme, Sint Alberik, en Stefan Harding]]
 [[Ofbyld:Abbaye de Cîteaux le bâtiment Lenoir.jpg|right|thumb|''Abdij fan Cîteaux'']]
-De [[kleasteroarder]] fan '''Sistersjenzers''', '''Bernardinen''' is oprjochte yn it [[Frankryk|Frânske]] [[Abdij fan Cîteaux|Cîteaux]] yn [[1098]] troch [[Robert fan Molesme]]. De [[muonts]]en hiene wite klean, mar harren [[konversen]] wienen skier klaaid. Om't de konversen folle mear kontakt mei bûtensteanders hienen as de mûntsen krige de oarder sa ek de namme fan ''Skiere Mûntsen''. Yn de [[Skieringers en Fetkeapers|partijtiid]] waard sa de partij yn [[Fryslân]] dy't anneks wie mei de Bernardinen ta de "[[Skieringers]]".
+De [[kleasteroarder]] fan '''Sistersjinzers''', '''Bernardinen''' is oprjochte yn it [[Frankryk|Frânske]] [[Abdij fan Cîteaux|Cîteaux]] yn [[1098]] troch [[Robert fan Molesme]]. De [[muonts]]en hiene wite klean, mar harren [[konversen]] wienen skier klaaid. Om't de konversen folle mear kontakt mei bûtensteanders hienen as de mûntsen krige de oarder sa ek de namme fan ''Skiere Mûntsen''. Yn de [[Skieringers en Fetkeapers|partijtiid]] waard sa de partij yn [[Fryslân]] dy't anneks wie mei de Bernardinen ta de "[[Skieringers]]".
 == Skiednis ==
-De oanlieding ta it stichtsjen fan de nije kleasteroarder wie de ferflakking yn de neifolging fan de [[Regel fan Benediktus]] yn de Frânse benediktinekleasters, benammen yn de [[Abdij fan Cluny]]. Nei de [[Latyn]]ske namme foar Citeaux - ''Cistercium'' - waarden dizze kleasterlingen sistersjenzers neamd, de ''Saint ordre de Cîteaux'' ('Hillige oarder fan Citeaux').
+De oanlieding ta it stichtsjen fan de nije kleasteroarder wie de ferflakking yn de neifolging fan de [[Regel fan Benediktus]] yn de Frânse benediktinekleasters, benammen yn de [[Abdij fan Cluny]]. Nei de [[Latyn]]ske namme foar Citeaux - ''Cistercium'' - waarden dizze kleasterlingen sistersjinzers neamd, de ''Saint ordre de Cîteaux'' ('Hillige oarder fan Citeaux').
-Ien fan de dochterkleasters fan Cîteaux wie [[Abdij fan Clairvaux|Clairvaux]], dêr't yn [[1115]] in jonge Boergondyske ealman, Bernardus fan Fontaines, dy't trije jier dêrfoar mei in groep jonge famyljeleden yntreden wie, ta [[abt (abdij)|abt]] keazen waard. As [[Bernard fan Clairvaux]] waard hy in foaroansteand geastlike. De sistersjenzers wurde dan ek wol ''bernardinen'' neamd, en de sistersjenzerinnen ''bernardinessen''.
+Ien fan de dochterkleasters fan Cîteaux wie [[Abdij fan Clairvaux|Clairvaux]], dêr't yn [[1115]] in jonge Boergondyske ealman, Bernardus fan Fontaines, dy't trije jier dêrfoar mei in groep jonge famyljeleden yntreden wie, ta [[abt (abdij)|abt]] keazen waard. As [[Bernard fan Clairvaux]] waard hy in foaroansteand geastlike. De sistersjinzers wurde dan ek wol ''bernardinen'' neamd, en de sistersjinzerinnen ''bernardinessen''.
 By de dea fan Bernard fan Clairvaux yn [[1153]] telde de oarder al mear as 300 kleasters, meastentiids yn ûnherberchsume streken, dêr't men libbe ûnder grutte ûntbearings. Dy geweldige ekspânsje sluet ek in begjin fan ferfal yn him en nei 1300 kaam in drege tiid. De froulju namen lykwols de fakkel oer en de 13e ieu wwaard de Gouden Ieu fan de monialen (= froulike oarderleden).
-De sistersjenzerinnenabdij fan [[Abdij fan Herkenrode|Herkenrode]] wie de earste en mei de tiid de grutste foar froulike sistersjenzers. Wylst yn harren kleasters it ynderlik libben en de mystyk bloeiden, kamen de manljusabdijen ta rykdom, benammen besteande út grûneigendom troch lânûntginning. [[Muonts]]en fan de [[Abdij Us Leaffrou Ten Duinen]] yn [[Koksijde]] en de [[Abdij fan Boudelo]] yn [[Klein-Sinaai]] hawwe bygelyks grutte dielen fan it ''Lân fan Hulst'' yn [[Sieusk-Flaanderen]] ynpoldere. Yn [[Rotselaar]] stie de abdij [[Vrouwenpark]], dêr't ûnder oare de [[Béatrys]]leginde him ôfspilet.
+De sistersjinzerinne-abdij fan [[Abdij fan Herkenrode|Herkenrode]] wie de earste en mei de tiid de grutste foar froulike sistersjinzers. Wylst yn harren kleasters it ynderlik libben en de mystyk bloeiden, kamen de manljusabdijen ta rykdom, benammen besteande út grûneigendom troch lânûntginning. [[Muonts]]en fan de [[Abdij Us Leaffrou Ten Duinen]] yn [[Koksijde]] en de [[Abdij fan Boudelo]] yn [[Klein-Sinaai]] hawwe bygelyks grutte dielen fan it ''Lân fan Hulst'' yn [[Sieusk-Flaanderen]] ynpoldere. Yn [[Rotselaar]] stie de abdij [[Vrouwenpark]], dêr't ûnder oare de [[Béatrys]]leginde him ôfspilet.
-Oan de ein fan de [[12e ieu]] waarden de earste sistersjenzerkleasters yn Nederlân stifte. Troch de oarder waard yn Fryslân yn [[1165]] fan [[Clairvaux]] en de  [[Abdij fan Riddagshausen]] út as earste it [[Kleaster Klaarkamp]] by [[Rinsumageast]] stifte.
+Oan de ein fan de [[12e ieu]] waarden de earste sistersjinzerkleasters yn Nederlân stifte. Troch de oarder waard yn Fryslân yn [[1165]] fan [[Clairvaux]] en de  [[Abdij fan Riddagshausen]] út as earste it [[Kleaster Klaarkamp]] by [[Rinsumageast]] stifte.
-De prealsucht naam, doe't de ekonomy yn West-Europa opbloeide, hieltiten gruttere foarmen oan (sjoch ek [[Habyt fan sistersjenzerinnen]]). Omdat Jezus, neffens [[Evangeelje nei Matteüs|Matteüs]] 10:9, oer frijwillige earmoede fan syn apostels sprutsen hie, ûntstie tsjin dizze tastân protest dat liede ta de stifting fan herfoarmingsbewegingen binnen de oarder. Dizze rjochten har ûnder oare tsjin it ferskynsel, dat ynstee fan keazen abten saneamde 'commendataire abten' oan it haad fan it kleaster kamen. Sokke abten wienen persoanen dy't de abdij kocht hienen en dy't men eins nea seach yn it kleaster. Dat late ta geastlik ferfal, bygelyks omdat troch de ôfwêzigens fan in abt de regeltucht in soad te winskjen oerliet.
+De prealsucht naam, doe't de ekonomy yn West-Europa opbloeide, hieltiten gruttere foarmen oan (sjoch ek [[Habyt fan sistersjinzerinnen]]). Omdat Jezus, neffens [[Evangeelje nei Matteüs|Matteüs]] 10:9, oer frijwillige earmoede fan syn apostels sprutsen hie, ûntstie tsjin dizze tastân protest dat liede ta de stifting fan herfoarmingsbewegingen binnen de oarder. Dizze rjochten har ûnder oare tsjin it ferskynsel, dat ynstee fan keazen abten saneamde 'commendataire abten' oan it haad fan it kleaster kamen. Sokke abten wienen persoanen dy't de abdij kocht hienen en dy't men eins nea seach yn it kleaster. Dat late ta geastlik ferfal, bygelyks omdat troch de ôfwêzigens fan in abt de regeltucht in soad te winskjen oerliet.
 == Trappisten ==
-Ofskieden fan de sistersjenzers binne de [[trappisten]] - se libje neffens de strangere regel, de saneamde strikte observânsje, en foarmje in selsstannige oarder. Ek yn de sistersjenzer oarder kaam it sa stadichoan wer ta in stranger libben en in útwurke spiritualiteit. De beneaming trappisten is ôflieden fan it Frânske kleaster [[abdij Notre Dame de la Grande Trappe|La Trappe]] dêr't abt [[Jean de Rancé|Armand Jean le Bouthillier de Rancé]] yn [[1664]] strange regels ynstelde dy't op oare plakken neifolging krigen. Yn [[1892]] is foar de lêste kear besocht om sistersjenzers en trappisten wer yn ien oarder te ferienjen, mar om'e nocht. In de [[Lege Lannen]] hawwe de trappisten de sistersjenzers benefterlitten. Neist fiif trappistenkleasters ([[Berkel-Enschot]], [[Sundert (plak)|Sundert]], [[Diepenveen]], [[Echt (Limburch)|Echt]] en [[Tegelen]]) is der yn Nederlân mar ien sistersjenzerabdij, [[abdij Mariënkroon]] yn [[Nieuwkuijk]].
+Ofskieden fan de sistersjinzers binne de [[trappisten]] - se libje neffens de strangere regel, de saneamde strikte observânsje, en foarmje in selsstannige oarder. Ek yn de sistersjinzer oarder kaam it sa stadichoan wer ta in stranger libben en in útwurke spiritualiteit. De beneaming trappisten is ôflieden fan it Frânske kleaster [[abdij Notre Dame de la Grande Trappe|La Trappe]] dêr't abt [[Jean de Rancé|Armand Jean le Bouthillier de Rancé]] yn [[1664]] strange regels ynstelde dy't op oare plakken neifolging krigen. Yn [[1892]] is foar de lêste kear besocht om sistersjinzers en trappisten wer yn ien oarder te ferienjen, mar om'e nocht. In de [[Lege Lannen]] hawwe de trappisten de sistersjinzers benefterlitten. Neist fiif trappistenkleasters ([[Berkel-Enschot]], [[Sundert (plak)|Sundert]], [[Diepenveen]], [[Echt (Limburch)|Echt]] en [[Tegelen]]) is der yn Nederlân mar ien sistersjinzerabdij, [[abdij Mariënkroon]] yn [[Nieuwkuijk]].
 Frij bekend is ek de Belgyske [[abdij fan Westmalle|trappisten-abdij fan Westmalle]].