Doarn

Lizzing Doorn

Maartenstsjerke

Hûs Doorn

Maarten Maartenshûs

Mausoleum fan Wilhelm II fan Dútslân yn Doorn

Doorn is in doarp yn de provinsje Utert, gemeente Utrechtse Heuvelrug, op de Utertske Heuvelrêch yn it súdeasten fan de provinsje. De Utertske Heuvelrêch is tsjintwurdich in nasjonaal park. It doarp hat 10.052 ynwenners (2008).

Skiednis en arsjitektuer

Yn in dokumint út de perioade 885-896 wurdt de delsetting "Thorhem" neamd, wenplak fan tongergod Thor (Groenedijk, 2000). Wytsingen legere by Dorestêd, it hjoeddeiske Wijk bij Duurstede, neamden it plak sa omdat de tongergod dêr fereare wurde soe. Yndie wize argeologyske opgravingen yn in heidefjildsje op it noardlik fan Doorn lizzende lângoed Hoog Moersbergen op resten fan in heidensk offerplak. De delsetting Thorhem hearde destiids by de hof Filla Thorhem (Kolman, 1996). Om 1200 wie dizze hof yn it besit fan de Utertske domproast (foarsitter fan in bepaalde ried yn de RK-tsjerke). Hy of ien fan syn opfolgers liet dêr de (Sint-)Maartenstsjerke bouwe (tsjintwurdich yn hannen fan de Protestantske Tsjerke yn Nederlân) en yn de 14e ieu Hûs Doorn. Kastiel Moersbergen, dat yn 1435 foar it earst neamd wurdt, is sûnt de 17e ieu meardere kearen yngreven ferboud.

Yn de 18e ieu waard der op de heide lâns de Provinsjale wei 227 (Amersfoortsewei) wol wat boud, mar troch de grutte fan it lângoed om Hûs Doorn koe it doarp him net goed ûntwikkelje. Dat koe pas nei 1874, doe't it lângoed ferkavele waard. Ek nei de Twadde Wrâldoarloch is it doarp sterk groeid.

Doorn wie oant 1 jannewaris 2006 in selsstannige gemeente. Sûnttiids is it haadplak fan de nije gemeente Utrechtse Heuvelrug.

Bekende ynwenners

De meast ferneamde ynwenner fan Doorn is wol de Dútske keizer Wilhelm II dy't yn 1918 band waard en him ta wenjen sette yn Hûs Doorn. Hy wenne dêr oant syn dea yn 1941 en leit ek op it lângoed begroeven. Hûs Doorn is no in museum.

De skriuwer Simon Vestdijk hat in grut part fan syn libben (1939-1971, los fan inkele ûnderbrekkings) ek yn Doorn wenne. Maarten Maartens, yn de jierren 1890-1910 in ferneamd skriuwer, liet yn Doorn in kastieltsje sette: Zonheuvel. Tsjintwurdich hjit it kastieltsje Maarten Maartenshûs en is it part fan it Hotel-Konferinsjesintrum Zonheuvel.

Sport

• DEV Doorn, fuotbalferiening
• KCD - kuorbalferiening
• Thorheim - scouting
• HC Doorn - hockey
• Ludenti - tennis

Berne

• Aart Jan de Geus (1955), politikus (CDA)
• Gijs Scholten van Aschat (1959), akteur
• Robert de Loor (1980), (radio-)diskjockey
• Claudia Belderbos (1985), roeister Nederlânske equipe

• 
  Tsjerke
• 
  Maartenstsjerke
• 
  Krúspunt rjochting Langbroek
• 
  It Sinnehûs
• 
• 
  Gemeentehûs
• 
  Gemeentehûs
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Groenedijk, T. (2000). Nederlandse plaatsnamen. Slingenberg Boekproducties, Hoogeveen. ISBN 90-76113-815. Kolman, C. et al. (1996), Monumenten in Nederland: Utrecht, p. 109–112. Waanders Utjouwers, Swol. ISBN 90-400-9757-7. Website fan de gemeente Utrechtse Heuvelrug Kaart Doorn Oer de Maartenstsjerke

Commons

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Doorn fan Wikimedia Commons.