Nulmeridiaan: ferskil tusken ferzjes

Ut Wikipedy
Content deleted Content added
Xqbot (oerlis | bydragen)
L r2.7.3) (Bot - derby: bs:Grinički meridijan
SamoaBot (oerlis | bydragen)
L Bot: Migrating 56 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q131108
Rigel 19: Rigel 19:


[[Kategory:Geografy]]
[[Kategory:Geografy]]

[[af:Greenwich-meridiaan]]
[[ar:خط غرينتش]]
[[ast:Meridianu de Greenwich]]
[[az:Qrinviç meridianı]]
[[be:Грынвіцкі мерыдыян]]
[[be-x-old:Грынвіцкі мэрыдыян]]
[[bg:Начален меридиан]]
[[bs:Grinički meridijan]]
[[ca:Meridià de Greenwich]]
[[cs:Základní poledník]]
[[da:Nulmeridianen]]
[[de:Nullmeridian]]
[[dsb:Nulowy meridian]]
[[en:Prime meridian (Greenwich)]]
[[eo:Grenviĉa Meridiano]]
[[es:Meridiano de Greenwich]]
[[et:Algmeridiaan]]
[[eu:Greenwich meridianoa]]
[[fa:نصف‌النهار مبدأ]]
[[fo:Greenwichmeridianin]]
[[fr:Méridien de Greenwich]]
[[gl:Meridiano de Greenwich]]
[[he:קו גריניץ']]
[[hi:मध्याह्न रेखा]]
[[hy:Զրոյական միջօրեական]]
[[hr:Grinički meridijan]]
[[hsb:Nulowy meridian]]
[[ht:Premye meridyen]]
[[hu:Nullmeridián]]
[[id:Meridian utama]]
[[is:Núllbaugur]]
[[it:Meridiano di Greenwich]]
[[ja:グリニッジ子午線]]
[[jv:Meridian Utama]]
[[ka:გრინვიჩის მერიდიანი]]
[[ko:본초 자오선]]
[[lv:Griničas meridiāns]]
[[mk:Нулти меридијан]]
[[ms:Meridian Perdana]]
[[nl:Meridiaan van Greenwich]]
[[nn:Nullmeridianen]]
[[no:Nullmeridianen]]
[[pl:Południk zerowy]]
[[pt:Meridiano de Greenwich]]
[[ru:Гринвичский меридиан]]
[[simple:Prime Meridian]]
[[sk:Greenwichský poludník]]
[[sq:Meridiani i Griniçit]]
[[sr:Гринички меридијан]]
[[sv:Nollmeridian]]
[[th:เส้นไพรม์เมอริเดียน]]
[[tl:Unang Katanghalian]]
[[tr:Baş meridyen]]
[[uk:Гринвіцький меридіан]]
[[vi:Kinh tuyến gốc]]
[[zh:本初子午線]]

De ferzje fan 22 apr 2013 om 04.25

De nulmeridiaan giet dwers troch in hûs yn Greenwich

In nulmeridiaan is in meridiaan, oanwiisd as basis dêr't de posysje fan oare meridianen mei bepaald wurdt. Yn it standert geografysk koördinatestelsel is de meridiaan fan Greenwich de nulmeridiaan.

Klassike nulmeridiaan

Ptolemaeus lei de nulmeridiaan oan it úterste westen fan de wrâld, oer Ferro, it westlikste fan de Kanaryske Eilannen. Arabyske astronomen brûkten sûnt 1075 in oare nulmeridiaan, de meridiaan fan de súdpunt fan Afrika. Op in kongres yn 1634 waard lykwols de meridiaan fan Ferro befêstige.

Moderne nulmeridianen

De grûn foar it fêststellen fan de ûnderskate nulmeridianen is dat, oars as foar de parallellen, dêr't de evener de logyske nulwaarde is, der gjin logyske nulmeridiaan is. As gefolch dêrfan waard by eltse nasjonale trijehoeksmjitting in eigen nulmeridiaan oannaam. Bygelyks:

Standert nulmeridiaan

Yn de 19e ieu kaam der ferlet fan in ynternasjonale standert foar de nulmeridiaan. Yn oktober 1884 waard troch it Ynternasjonale meridiaankongres de meridiaan fan Greenwich oanwiisd as standert nulmeridiaan. Dêrmei waard ek de sinnetiid op dy meridiaan de standert foar wrâldtiid, Greenwich Mean Time.

Relaasje mei oare begripen

Presys tsjin de nulmeridiaan oer leit de teoretyske Ynternasjonale datumline. Tegearre diele se de wrâld yn twa helten, it Eastlik healrûn en it Westlik healrûn. De hoeke dy't in flak troch de ierdas en de nulmeridiaan makket mei in flak troch de ierdas en in oare meridiaan, hjit de lingte fan dy meridiaan. Op it eastlik healrûn is dat easterlingte, op it westlik healrûn is dat westerlingte.