Aleksander II fan Ruslân: ferskil tusken ferzjes

Ut Wikipedy
Content deleted Content added
L →‎Literatuer: + kategory
→‎Bewâld: stikje oerset
Rigel 7: Rigel 7:
Tsaar Nikolaj I stoar [[2 maart]] [[1855]] sadat Alexander de nije Tsaar fan Ruslân en gruthartoch fan Finlân waard. It earste jier fan syn regear hie er it drok mei [[Krimoarloch]] dy't syn heit mei úteinset wie. Deze oorlog werd in [[1856]] beëindigd met de [[Frede fan Parys (1856)|Frede fan Parys]], wat het verliezen van de oorlog door Rusland betekende. Hij kwam aan veler wens tot hervormingen tegemoet: hij verleende in 1856 gratie aan de [[Desimbristenopstân|desimbristen]] en schafte in 1861 de [[liifeigenskip]] van de boeren af waardoor hij in Rusland bekendstaat als de "befrijder fan Ruslân". Dit was echter vooral uit economische overwegingen gedaan. Alexander wilde namelijk een grote klasse onafhankelijke en zelfstandige boeren creëren en daarnaast een groep mensen die zou kunnen instaan voor de industriële behoeftes die Rusland had. Ook voerde hij een zeker gemeentelijk en gewestelijk zelfbestuur in door instelling van de [[zemstvo]]'s, al werden die enkel toegelaten in de centrale delen van het land omdat Alexander vreesde dat ze de separatistische ideeën in de grensgebieden zouden versterken. Daarnaast verbeterde hij de rechtspraak, matigde de pers sensuer en verkortte in 1859 de [[tsjinstplicht]] in het leger van 25 jaar tot 15 jaar.
Tsaar Nikolaj I stoar [[2 maart]] [[1855]] sadat Alexander de nije Tsaar fan Ruslân en gruthartoch fan Finlân waard. It earste jier fan syn regear hie er it drok mei [[Krimoarloch]] dy't syn heit mei úteinset wie. Deze oorlog werd in [[1856]] beëindigd met de [[Frede fan Parys (1856)|Frede fan Parys]], wat het verliezen van de oorlog door Rusland betekende. Hij kwam aan veler wens tot hervormingen tegemoet: hij verleende in 1856 gratie aan de [[Desimbristenopstân|desimbristen]] en schafte in 1861 de [[liifeigenskip]] van de boeren af waardoor hij in Rusland bekendstaat als de "befrijder fan Ruslân". Dit was echter vooral uit economische overwegingen gedaan. Alexander wilde namelijk een grote klasse onafhankelijke en zelfstandige boeren creëren en daarnaast een groep mensen die zou kunnen instaan voor de industriële behoeftes die Rusland had. Ook voerde hij een zeker gemeentelijk en gewestelijk zelfbestuur in door instelling van de [[zemstvo]]'s, al werden die enkel toegelaten in de centrale delen van het land omdat Alexander vreesde dat ze de separatistische ideeën in de grensgebieden zouden versterken. Daarnaast verbeterde hij de rechtspraak, matigde de pers sensuer en verkortte in 1859 de [[tsjinstplicht]] in het leger van 25 jaar tot 15 jaar.


Hij voerde ook hervormingen door in het [[ûnderwiis]]. Dankzij hem werden er in de jaren zestig van de 19e eeuw nieuwe universiteiten opgericht. Ondanks de hervormingen die hij in [[1864]] in het [[Basisûnderwiis|leger ûnderwiis]] en [[Middelbere skoalle|middelber ûnderwiis]] doorvoerde, bleef het [[analfabetisme]] in Rusland relatief hoog (ca. 80%). Tussen [[1867]] en [[1869]] voerde hij kerkelijke hervormingen door. De opleiding van de geasteliken waard ferbettere en het overschot aan priesters werd teruggedrongen. De ''tsaar-befrijder'' maakte een einde aan de willekeur van de [[burokrasy]] en de polysje. Sa feroare Ruslân stadichoan fan in plysjesteat yn in [[rjochtssteat]] neffens Europeesk model.
Hy sette feroarings troch yn it [[ûnderwiis]]. Tanksy him waarden yn de jierren sechtich fan de 19e ieu nije universiteiten oprjochten. Nettsjinsteande syn herfoarmingen yn it ûnderwiis bleau it [[analfabetisme]] yn Ruslân relatyf sjoen heech (sa. 80%). Tusken [[1867]] en [[1869]] fierde hy tsjerklike herfoarmingen troch. De oplieding fan de geastliken waard ferbettere en it oartal oan prysters waard weromdyn. De ''tsaar-befrijder'' makke in ein oan willekeur fan de [[burokrasy]] en de polysje. Sa feroare Ruslân stadichoan fan in plysjesteat yn in [[rjochtssteat]] neffens Europeesk model.


Na de tweede Poolse opstand in [[1863]], die hij hardhandig liet neerslaan, werd zijn politiek behoudender. Tijdens zijn regeringsperiode kende Rusland een aanzienlijke gebiedsuitbreiding, met name in Aazje. De tsaar bedwong de opstandige stammen op de [[Kaukasus]]. Zijn beleid was min of meer tegenstrijdig, waardoor de conservatieven hem te liberaal vonden, terwijl de liberalen hem te conservatief vonden. De toenemende aanslagen van de [[nihilisme (politike streaming)|nihilisten]] beantwoordde Alexander met harde politiemaatregelen. Tegelijk echter liet hij een soort constitutie met vertegenwoordiging van de zemstvo's bij de regering ontwerpen. De dag waarop hij dit plan had goedgekeurd, werd hij na zes mislukte aanslagen het slachtoffer van een bomaanslag door de revolutionaire [[Narodnaja Volja]]. Hij was zwaargewond, bloedde hevig en overleed na een kwartier. Hij werd opgevolgd door zijn meer behoudende zoon [[Aleksander III fan Ruslân|Aleksander III]], die aanwezig was bij het overlijden van Aleksander II. Dy [[moard]] hie fan gefolgen dat de nije tsaar it plan foar de nije konstitúsje ferskuorde.
Nei de twadde Poalske opstân yn [[1863]], dy't hy hurdhandich delslagge, waar syn polityk behâldender. Under syn bewâld hat Ruslân in grutte gebiedsútwreiding trochmakke, benammen yn Aazje. De tsaar betwong de opstannige stammen op 'e [[Kaukasus]]. Syn belyd wie wie út en troch tsjinstridich, sadat de konservativen him te liberaal fûn, wylst de liberalen him wer te konservatyf fûn. De toenemende aanslagen van de [[nihilisme (politike streaming)|nihilisten]] beantwurde Aleksander mei hurde politiemaatregelen. Teffens echter liet hij een soort constitutie met vertegenwoordiging van de zemstvo's bij de regering ontwerpen. De dag waarop hij dit plan had goedgekeurd, werd hij na zes mislukte aanslagen het slachtoffer van een bomaanslag door de revolutionaire [[Narodnaja Volja]]. Hij was zwaargewond, bloedde hevig en overleed na een kwartier. Hij werd opgevolgd door zijn meer behoudende zoon [[Aleksander III fan Ruslân|Aleksander III]], die aanwezig was bij het overlijden van Aleksander II. Dy [[moard]] hie fan gefolgen dat de nije tsaar it plan foar de nije konstitúsje ferskuorde.


Op 13 septimber 1855 waard Alekander II ta Grutkrus yn de [[Militêre Willems-Oarder]] beneamd. Kening Willem III beneamde yn itselde beslút ek Keizer [[Napoleon III]] ta Ridder-Grutkrus. De beide keizers wienen fijannen yn de [[Krimoarloch]]; Nederlân wie neutraal.
Op 13 septimber 1855 waard Alekander II ta Grutkrus yn de [[Militêre Willems-Oarder]] beneamd. Kening Willem III beneamde yn itselde beslút ek Keizer [[Napoleon III]] ta Ridder-Grutkrus. De beide keizers wienen fijannen yn de [[Krimoarloch]]; Nederlân wie neutraal.

De ferzje fan 19 jan 2013 om 21.23

Oan dizze side wurdt noch wurke!

Fier hjir asjebleaft gjin bewurkings út
oant de skriuwer mei de side klear is.


Alexander II

Alexander II Nikolajevitsj fan Ruslân (Russysk: Александр II Николаевич; Aleksandr II Nikolajevitsj) (Moskou, 29 april 1818Sint-Petersburch, 13 maart 1881), út it Hûs Romanov, wie tsaar fan Ruslân fan 1855 oant 1881. Hy wie teffens kening fan Poalen oant 1867 doe't it anneksearre waard troch it Keizerryk Ruslân en gruthartoch fan Finlân. .

Bewâld

Tsaar Nikolaj I stoar 2 maart 1855 sadat Alexander de nije Tsaar fan Ruslân en gruthartoch fan Finlân waard. It earste jier fan syn regear hie er it drok mei Krimoarloch dy't syn heit mei úteinset wie. Deze oorlog werd in 1856 beëindigd met de Frede fan Parys, wat het verliezen van de oorlog door Rusland betekende. Hij kwam aan veler wens tot hervormingen tegemoet: hij verleende in 1856 gratie aan de desimbristen en schafte in 1861 de liifeigenskip van de boeren af waardoor hij in Rusland bekendstaat als de "befrijder fan Ruslân". Dit was echter vooral uit economische overwegingen gedaan. Alexander wilde namelijk een grote klasse onafhankelijke en zelfstandige boeren creëren en daarnaast een groep mensen die zou kunnen instaan voor de industriële behoeftes die Rusland had. Ook voerde hij een zeker gemeentelijk en gewestelijk zelfbestuur in door instelling van de zemstvo's, al werden die enkel toegelaten in de centrale delen van het land omdat Alexander vreesde dat ze de separatistische ideeën in de grensgebieden zouden versterken. Daarnaast verbeterde hij de rechtspraak, matigde de pers sensuer en verkortte in 1859 de tsjinstplicht in het leger van 25 jaar tot 15 jaar.

Hy sette feroarings troch yn it ûnderwiis. Tanksy him waarden yn de jierren sechtich fan de 19e ieu nije universiteiten oprjochten. Nettsjinsteande syn herfoarmingen yn it ûnderwiis bleau it analfabetisme yn Ruslân relatyf sjoen heech (sa. 80%). Tusken 1867 en 1869 fierde hy tsjerklike herfoarmingen troch. De oplieding fan de geastliken waard ferbettere en it oartal oan prysters waard weromdyn. De tsaar-befrijder makke in ein oan willekeur fan de burokrasy en de polysje. Sa feroare Ruslân stadichoan fan in plysjesteat yn in rjochtssteat neffens Europeesk model.

Nei de twadde Poalske opstân yn 1863, dy't hy hurdhandich delslagge, waar syn polityk behâldender. Under syn bewâld hat Ruslân in grutte gebiedsútwreiding trochmakke, benammen yn Aazje. De tsaar betwong de opstannige stammen op 'e Kaukasus. Syn belyd wie wie út en troch tsjinstridich, sadat de konservativen him te liberaal fûn, wylst de liberalen him wer te konservatyf fûn. De toenemende aanslagen van de nihilisten beantwurde Aleksander mei hurde politiemaatregelen. Teffens echter liet hij een soort constitutie met vertegenwoordiging van de zemstvo's bij de regering ontwerpen. De dag waarop hij dit plan had goedgekeurd, werd hij na zes mislukte aanslagen het slachtoffer van een bomaanslag door de revolutionaire Narodnaja Volja. Hij was zwaargewond, bloedde hevig en overleed na een kwartier. Hij werd opgevolgd door zijn meer behoudende zoon Aleksander III, die aanwezig was bij het overlijden van Aleksander II. Dy moard hie fan gefolgen dat de nije tsaar it plan foar de nije konstitúsje ferskuorde.

Op 13 septimber 1855 waard Alekander II ta Grutkrus yn de Militêre Willems-Oarder beneamd. Kening Willem III beneamde yn itselde beslút ek Keizer Napoleon III ta Ridder-Grutkrus. De beide keizers wienen fijannen yn de Krimoarloch; Nederlân wie neutraal.

Houliken

Tsaar Aleksander II boaske twaris: yn 1841 mei Marie fan Hessen-Darmstadt (Maria Aleksandrovna), (offisjeel) dochter fan Loadewyk II fan Hessen-Darmstadt. Hja krigen acht bern.

Aleksander hie ek in protte maîtresses en waard heit fan sân ûnechte bern. Op 6 july 1880, skraachwurk in moanne nei de dea fan tsarina Marie Alexandrovna op 8 juny, troude Aleksander II wer. Doe mei syn maîtresse Catharina Dolgorukaja, by wa't er al fjouwer bern oanset hie: George (1872-1913), Olga (1874-1925), Boris (1876 - 1876) en Catharina (1878-1959).

Literatuer

  • Edvard Radzinski, (2006) Alexander II, De laatste grote tsaar (oersetter Fred Hendriks), utj. Balans, 446 siden., ISBN 90-5018-770-6
  • David G. Rowley, (2006) Exploring Russia's Past: Narrative, Sources, Images