Perikles: ferskil tusken ferzjes

←Toan eardere ferskillen Neikommende ferskillen →

Content deleted Content added

Inline

De ferzje fan 2 des 2012 om 11.09

Oan dizze side wurdt noch wurke! Fier hjir asjebleaft gjin bewurkings út oant de skriuwer mei de side klear is.

Perikles (Gryksk: Περικλῆς) (Kolargos, 495 f. Kr. - Atene, 429 f. Kr.), wie generaal en steatsman fan Atene. Hy stiet bekend as in charismatysk lieder en jilde yn it tiidrek dat Atenea har grutste kulturele en politike bloeitiid trochmakke as de net kroande lieder fan de stêd. Troch syn persoanlikheid en optreden wurdt de hiele perioade betiids ek 'de ieu fan Perikles’ of 'gouden ieu fan Atene' neamd.

Jeugd

Perikles waard nei alle gedachten om-ende-by 500 f. Kr. berne yn Kolargos, in plak by Atene. Troch syn mem Agariste, in nicht fan Klistenes, wie hy besibbe mei de Alkmaeoniden famylje, in laach dy't nochal wat ynfloed hienen. Syn heit Ksantippus hie rom opdien as oerwinner yn de Mykale. As fyftjinjierrige jongen waard hy mei in protte oaren út de stêd nei Salamis evakuearre doe't de stêd oanfallen waard troch Perzje. Nei de Perzyske nederlaach kearde hy werom nei it befrijde Atene en oanskôge de werbou fan de ferwoaste stêd.

Yn syn jonge jierren waard Perikles foarme troch de ferljochte ideeën fan learmasters lykas de musikus Damon en de filosoof Anaksagoras, dêr't hy mei befreone wie.

Polityk

Dêrnei tredde hy algau op de foargrûn yn de Ateenske polityk. Trochdat hy Ephialtes stipe jûn hie by de ôfsetting fan Areopagus waard hy nei dy syn gewelddiedige dea yn 461 de net bestride foaroanman fan de demokratyske partij. Hy waard tusken 460 en 445 alle kearen as strateech keazen en late suksesfolle fjildtochten, ûnder mear tsjin Boeotje en Aigina. Aldus begûn er fuort de machtsútwreiding fan Atene nei te stribjen fia de reorganisaasje fan de Delyske Bûn. Under lieding fan Perikles hat dy bûn him hieltyd mear ûntwikkele ta in Ateensk imperium, dêr't bûnsmaten in ûndergeskikte rol yn spile. Neidat er mei Perzje yn 449/448 einlik offisjeel frede sleaten hie, waard de tanimmende spanning mei aartsrivaal Sparta yn 446 ek beswarren troch in tritichjirrige frede, wêrnei Perikles útein sette koe mei it realisearen fan syn politike ideaal.

Ynlânsk feroare hy hiel bot de demokratyske ynstellingen, benammen troch de ynfiering fan in útkearing fan de steat foar rjochters en bestjoerders wêrtroch it mooglik waard dat ek boargers út de legere klassen harren boargerrjochten en –plichten dwaan koenen sûnder ynkomsten foar harren libbensûnderhâld te missen. Op kultureel mêd hat er it inisjatyf nomd ta de bou fan ûnder mear it Partenon, en joech hy stipe oan keunstners en gelearden as Anaksagoras, Sofokles, Fidias, Herodoatos en Protagoras, en dêr't hy meastentiids mei befreone wie. Politike tsjinstanners dy't persoanlik net tsjin him duorre yn te gean rjochte faak harren oanfallen tsjin dizze freonen, of tsjin Aspasia, dy't syn leafde wie neidat er him skieden litten hie fan syn wetlike frou.

Doe't de Peloponnesyske Oarloch net langer te mijen waard, en Attika alle jierren troch de Spartanen ûnder harren kening Archidamus II ferwoaste waard, wie it Ateenske folk net langer tefreden oer Perikles syn strategy. Op grûn fan in net folslein heldere oanklacht fanwegen fertsjustering fan steatsjild waard hy as strateech ôfsetten, mar sawat fuortendaliks krige it folk spyt fan harren beslissing en keazen him op 'e nij foar it jier 429. Lykwols hawwe dy net grûne fertochtmeitserij him syn libbenskrêft koste. Perikles wie op kriich tariede, mar slagge der net yn syn kriichsplan goed útfierber te bringen: yntusken wie yn Atene de pest útbrutsen en sels waard hy ien fan de earste slachtoffers fan dy ziekte. Hy ferstoar yn de hjerst fan 429, neidat er earst noch syn beide soannen Ksantippos en Paralos oan de moardzjende sykte beswike sjoen hie.

Karakterschets

Perikles dankte zijn charisma vooral aan zijn buitengewone welsprekendheid. “De godin der overreding zat op zijn lippen”, beweerde de dichter Eupolis. Thukydides heeft zijn redenaarstalent vereeuwigd met de beroemde lijkrede (“Epitaphios”) die Perikles uitsprak bij de herdenkingsplechtigheid voor de eerste gesneuvelden uit de Peloponnesische Oorlog. Hoewel van aristocratisch komaf en een hooghartig karakter - de ‘Olympiër’ noemden zijn opponenten hem - heeft Perikles zich als politicus een democratische visie eigen gemaakt en deze in dienst gesteld van zijn vaderstad Athene, die hierdoor dé antieke democratie bij uitstek werd en de suprematie verkreeg in de Griekse wereld. Door zijn beleid konden de handwerkslieden ruim in hun levensonderhoud voorzien met de vele bouwprojecten op de Akropolis en in de Piraeus. Arme burgers konden zich door vergoeding voor staatsdienst opwerken, zodat iedereen zich met staatszaken kon bezighouden.

Perikles had mogelijk een aangeboren schedelvervorming: de komediedichter Kratinos noemde hem in een van zijn stukken spottend komkommerkop. Om dit gebrek enigszins te flatteren droeg hij in het openbaar vaak een helm en liet hij zich liefst op die manier portretteren.

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Perikles fan Wikimedia Commons.

Berjocht:Link FA Berjocht:Link FA Berjocht:Link FA Berjocht:Link FA Berjocht:Link FA Berjocht:Link FA Berjocht:Link FA Berjocht:Link FA

@@ Rigel 11: / Rigel 11: @@
 Dêrnei tredde hy algau op de foargrûn yn de Ateenske [[polityk]]. Trochdat hy [[Ephialtes (fan Atene)|Ephialtes]] stipe jûn hie by de ôfsetting fan [[Areopagus]] waard hy nei dy syn gewelddiedige dea yn 461 de net bestride foaroanman fan de [[demokraasje|demokratyske]] partij. Hy waard tusken 460 en 445 alle kearen as [[strateech]] keazen en late suksesfolle fjildtochten, ûnder mear tsjin [[Boeotje]] en [[Egina|Aigina]]. Aldus begûn er fuort de machtsútwreiding fan Atene nei te stribjen fia de reorganisaasje fan de [[Delyske Bûn]]. Under lieding fan Perikles hat dy bûn him hieltyd mear ûntwikkele ta in Ateensk imperium, dêr't bûnsmaten in ûndergeskikte rol yn spile. Neidat er mei Perzje yn 449/448 einlik offisjeel frede sleaten hie, waard de tanimmende spanning mei aartsrivaal [[Sparta (Grikelân)|Sparta]] yn 446 ek beswarren troch in tritichjirrige frede, wêrnei Perikles útein sette koe mei it realisearen fan syn politike ideaal.
-Ynlânsk feroare hy hiel bot de demokratyske ynstellingen, benammen troch de ynfiering fan in útkearing fan de steat foar rjochters en bestjoerders wêrtroch it mooglik waard dat ek boargers út de legere klassen harren boargerrjochten en –plichten dwaan koenen sûnder ynkomsten foar harren libbensûnderhâld te missen. Op kultureel mêd hat er it inisjatyf nomd ta de bou fan ûnder mear it [[Parthenon]], en joech hy stipe oan keunstners en gelearden as [[Anaksagoras]], [[Sofokles]], [[Fidias]], [[Herodoatos]] en [[Protagoras (filosoof)|Protagoras]], en dêr't hy meastentiids mei befreone wie. Politike tsjinstanners dy't persoanlik net tsjin him duorre yn te gean rjochte faak harren oanfallen tsjin dizze freonen, of tsjin [[Aspasia]], dy't syn leafde wie neidat er him skieden litten hie fan syn wetlike frou.
+Ynlânsk feroare hy hiel bot de demokratyske ynstellingen, benammen troch de ynfiering fan in útkearing fan de steat foar rjochters en bestjoerders wêrtroch it mooglik waard dat ek boargers út de legere klassen harren boargerrjochten en –plichten dwaan koenen sûnder ynkomsten foar harren libbensûnderhâld te missen. Op kultureel mêd hat er it inisjatyf nomd ta de bou fan ûnder mear it [[Partenon]], en joech hy stipe oan keunstners en gelearden as [[Anaksagoras]], [[Sofokles]], [[Fidias]], [[Herodoatos]] en [[Protagoras (filosoof)|Protagoras]], en dêr't hy meastentiids mei befreone wie. Politike tsjinstanners dy't persoanlik net tsjin him duorre yn te gean rjochte faak harren oanfallen tsjin dizze freonen, of tsjin [[Aspasia]], dy't syn leafde wie neidat er him skieden litten hie fan syn wetlike frou.
-Doe't de [[Peloponnesyske Oarloch]] net langer te mijen waard, en [[Attika]] alle jierren troch de Spartanen ûnder harren kening [[Archidamus II]] ferwoaste waard, wie it Ateenske folk net langer tefreden oer Perikles syn strategy. Op grûn fan net alhiel ond van een onduidelijke aanklacht wegens verduistering van staatsgeld waard hy ôfsetten as strateech, mar vrijwel onmiddellijk betreurde it folk spyt fan dy beslissing en keazen him op 'e nij foar it jier 429. Lykwols hawwe dizze net grûne ferdochtmeitsing De ongegronde verdachtmaking heeft lykwols zijn levenskracht gebroken. Perikles wie op kriich tariede, mar slagge der net yn syn kriichsplan goed útfierber te bringen: yntusken wie yn Atene de [[pest (ziekte)|pest]] útbrutsen en sels uitgebroken en hij was een der eerste slachtoffers van de ziekte. Hy ferstoar yn de hjerst fan 429, neidat er earst noch syn beide soannen Ksantippos en Paralos oan de moardzjende sykte beswike sjoen hie.
+Doe't de [[Peloponnesyske Oarloch]] net langer te mijen waard, en [[Attika]] alle jierren troch de Spartanen ûnder harren kening [[Archidamus II]] ferwoaste waard, wie it Ateenske folk net langer tefreden oer Perikles syn strategy. Op grûn fan in net folslein heldere oanklacht fanwegen fertsjustering fan steatsjild waard hy as strateech ôfsetten, mar sawat fuortendaliks krige it folk spyt fan harren beslissing en keazen him op 'e nij foar it jier 429. Lykwols hawwe dy net grûne fertochtmeitserij him syn libbenskrêft koste. Perikles wie op kriich tariede, mar slagge der net yn syn kriichsplan goed útfierber te bringen: yntusken wie yn Atene de [[pest]] útbrutsen en sels waard hy ien fan de earste slachtoffers fan dy ziekte. Hy ferstoar yn de hjerst fan 429, neidat er earst noch syn beide soannen Ksantippos en Paralos oan de moardzjende sykte beswike sjoen hie.
 == Karakterschets ==