Permafrost: ferskil tusken ferzjes
L Bot - derby: nl:Permafrost |
letter fierder |
||
Rigel 10: | Rigel 10: | ||
De boppekant fan de permafrost hjit [[permafrost-tafel]] (meastal op de djipte fan de maksimale teilaach). |
De boppekant fan de permafrost hjit [[permafrost-tafel]] (meastal op de djipte fan de maksimale teilaach). |
||
Un de winter is de grûn oant op grutte djipte [[Froast|beferzen]] en 'simmerdeis raant allinnich it boppeste laachje dat in pear sintimeter oant in pear meter dik wêze kin. It wetter út de boppelaach kin net sakje yn de beferzen boaiem, dat it lân sil sompich wurde. De laach dy't wol raant en wer befriest hjit de ''aktive laach''. Yn de aktive laach kin planten woartelje, yn de permafrost net. De dikte fan de aktive laach hinget fan it waar ôf en wikselt mei it jier, mar sit meast tusken 60 en 360 sm. De dikte fan de permafrostlaach kin tsientallen meters wêze (by [[Barrow (Alaska)|Barrow]] yn [[Alaska]] is ea goed 400 meter metten). |
|||
Permafrost kin in soad koalstof yn opslein wêze, yn de foarm fan fean en as metaangas. Resint ûndersyk fan de permafrost wurdt yn rûsd dat de permafrost yn de hiele wrâld 1400–1700 Gt koalstof befettet. Dy mannicht koalstof is grutter as de koalstof yn alle no libjende organismen en twa kear safolle as de koalsof (CO²) dy't hjoeddedeis yn de atmosfear sit. |
|||
Permafrost can also store carbon, both as peat and as methane. The most recent work investigating the permafrost carbon pool size estimates that 1400–1700 Gt of carbon is stored in permafrost soils worldwide. [1] This large carbon pool represents more carbon than currently exists in all living things and twice as much carbon as exists in the atmosphere. |
|||
== Bouwe op permafrost == |
== Bouwe op permafrost == |
||
It is slim |
It is slim bouwen op permafrost omdat de waarmte fan in gebou as lieding de boaiemlaach rane lit. Dêrtroch drige gebouwen te fersakjen en binne djoere oplossings noadich, bygelyks: |
||
* op houten peallen |
* op houten peallen bouwe; |
||
* op in |
* op in grindbêd fan 1,20 oant 1,60 meter tsjok bouwe; |
||
* gebrûk meitsje fan |
* gebrûk meitsje fan waarmteliedende buizen mei wetterfrij [[ammoniak]]. |
||
== Ferskynsels == |
== Ferskynsels == |
De ferzje fan 28 aug 2012 om 14.05
Oan dizze side wurdt noch wurke! Fier hjir asjebleaft gjin bewurkings út oant de skriuwer mei de side klear is. |
---|
Yn de geology is permafrost of kryotyske ierde de oantsjutting foar grûn dy't twa jier as langer beferzen bliuwt. Permafrost wurdt it meast fûn op hege breedtegraden (dat wol sizze lân tichtby de noardpoal en súdpoal), mar alpine permafrost komt foar op grutte hichten op folle legere breedtegraden. At de ûndergrûn wettertichte rots is is der iis, grif at de grûn mear as sêd fan wetter is, mar dat hoecht op oare plakken net sa te wêzen. Sa'n 0.022% fan it totale wetter op ierde is permafrost en komt foar yn 24% fan it lân op it noardlik healrûn. De boppekant fan de permafrost hjit permafrost-tafel (meastal op de djipte fan de maksimale teilaach).
Un de winter is de grûn oant op grutte djipte beferzen en 'simmerdeis raant allinnich it boppeste laachje dat in pear sintimeter oant in pear meter dik wêze kin. It wetter út de boppelaach kin net sakje yn de beferzen boaiem, dat it lân sil sompich wurde. De laach dy't wol raant en wer befriest hjit de aktive laach. Yn de aktive laach kin planten woartelje, yn de permafrost net. De dikte fan de aktive laach hinget fan it waar ôf en wikselt mei it jier, mar sit meast tusken 60 en 360 sm. De dikte fan de permafrostlaach kin tsientallen meters wêze (by Barrow yn Alaska is ea goed 400 meter metten).
Permafrost kin in soad koalstof yn opslein wêze, yn de foarm fan fean en as metaangas. Resint ûndersyk fan de permafrost wurdt yn rûsd dat de permafrost yn de hiele wrâld 1400–1700 Gt koalstof befettet. Dy mannicht koalstof is grutter as de koalstof yn alle no libjende organismen en twa kear safolle as de koalsof (CO²) dy't hjoeddedeis yn de atmosfear sit.
Bouwe op permafrost
It is slim bouwen op permafrost omdat de waarmte fan in gebou as lieding de boaiemlaach rane lit. Dêrtroch drige gebouwen te fersakjen en binne djoere oplossings noadich, bygelyks:
- op houten peallen bouwe;
- op in grindbêd fan 1,20 oant 1,60 meter tsjok bouwe;
- gebrûk meitsje fan waarmteliedende buizen mei wetterfrij ammoniak.
Ferskynsels
De kombinaasje fan permanint beferzen ûndergrûn en in bytiden tei-ende boppelaach kinne iiskilen, pingo's, palsa's en polygoonboaims troch ûntstean.
Ekologyske gefolgen
Formation of permafrost has significant consequences for ecological systems, primarily due to constraints imposed upon rooting zones, but also due to limitations on den and burrow geometries for fauna requiring subsurface homes. Secondary effects impact species dependent on plants and animals whose habitat is constrained by the permafrost.
Should a substantial amount of the carbon enter the atmosphere, it would accelerate planetary warming. A significant proportion may will emerge as methaan, which is produced when the breakdown occurs in lakes or wetlands. Although it does not remain in the atmosphere for long, methane traps more of the sun’s heat. The potential for large methane emissions in the Arctic is poorly understood. The United States Department of Energy and the Europeeske Uny recently committed to related research projects. Preliminary computer analyses suggest that permafrost could produce carbon equal to 15 percent or so of today’s emissions from human activities
Sjoch ek
Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Permafrost fan Wikimedia Commons. |