Marten Toonder: ferskil tusken ferzjes

Ut Wikipedy
Content deleted Content added
Nije Side: {{Wurk}} '''Marten Toonder''' (Rotterdam, 2 maaie 1912Laren, 27 july 2005) wie in wichtich Nederlânsk striptekener. As skriuwer e...
 
L r2.7.1) (Bot - derby: nl:Marten Toonder
Rigel 82: Rigel 82:
[[id:Marten Toonder]]
[[id:Marten Toonder]]
[[li:Marten Toonder]]
[[li:Marten Toonder]]
[[nl:Marten Toonder]]
[[no:Marten Toonder]]
[[no:Marten Toonder]]
[[sv:Marten Toonder]]
[[sv:Marten Toonder]]

De ferzje fan 5 mai 2012 om 13.04

Oan dizze side wurdt noch wurke!

Fier hjir asjebleaft gjin bewurkings út
oant de skriuwer mei de side klear is.


Marten Toonder (Rotterdam, 2 maaie 1912Laren, 27 july 2005) wie in wichtich Nederlânsk striptekener. As skriuwer en tekener fan Olivier B. Bommel en Tom Poes krige hy in protte bekendheid. Hy wie de broer fan skriuwer Jan Gerhard Toonder.

Libben

Marten Toonder waard berne yn Rotterdam. Hy makke kennis mei strips troch de comics dy't syn heit Marten Toonder Sr., dy seekaptein wie, út de Feriene Steaten meinaam. Nei syn HBS-eindeksamen makke hy in seereis. Hy gie tegearre mei syn heit nei Argentynje ta, dêr't hy yn 1931 de assistint fan Disney-striptekener Dante Quinterno, Jim Davis moete. Hy rekke ynspirearre om sels strips tekenen te gean en gong nei de de Rotterdamse kunstakadeemje, mar ferliet dy al wer gau.

Yn 1935 troude hy met Alfine Kornélie Dick, in buorfamke út syn jeugd, dy't as as Phiny Dick sels ek strips tekene en skreaun hat; ek hat sy Marten holpen om teksten te betinken foar syn strip.

Toonder-monumint Rotterdam

Marten rjochtet Toonder Studio's op, in bedriuw dat films en reklame produsearret. Yn 1964 ferhuzet hy mei syn frou nei Greystones, yn Ierland, om him folslein oan it striptekenje te weidzjen. Hij bemerkte tot zijn verbazing dat het Ierse landschap erg leek op dat wat hij al jaren in zijn Bommel-strips had getekend.

De stad Rotterdam heeft hem de Wolfert van Borselenpenning toegekend.

Phiny overleed in 1990, en in 1996 trouwde Toonder opnieuw, met de componiste Tera de Marez Oyens, die later dat jaar overleed. Sindsdien woonde hij weer in Nederland, en wel in het Rosa Spier Huis te Laren.

Toonder overleed op 93-jarige leeftijd in zijn slaap.[1]

Werken

thumb|left|Toonder-monument Rotterdam (detail) In 1938 verscheen in een Zweedse krant voor het eerst een strip van hem. Vanaf 1941 verschenen in De Telegraaf de zogeheten stripromans die Toonder het meest bekend hebben gemaakt, met als hoofdpersonen Tom Poes en Olivier B. Bommel. De striproman heeft een eigen, karakteristiek formaat: een bladzijde tekst met een paginabrede band van plaatjes erboven, geen tekstballonnen. Hierdoor wordt de aandacht bij de plaatjes niet afgeleid door tekstballonnen en krijgt de tekst een eigen leven. Dit was een dwingende eis van toenmalig hoofdredacteur J.C. Fraenkel van de Telegraaf.[2] Er zijn 177 Bommelverhalen als striproman verschenen, later meerdere keren opnieuw uitgebracht in boekvorm. Ze worden meestal aangeduid met de term "dagbladstrips", zie Bommelsaga. Daarnaast zijn ook verhalen verschenen als gewone strip in onder andere stripweekblad Donald Duck. Deze waren echter grotendeels door medewerkers geschreven en worden daarom meestal niet tot het echte Toonder-werk gerekend.

De beste verhalen kenmerken zich door subtiele humor en een min of meer verborgen maatschappijkritiek (bijvoorbeeld in de verhalen De Bovenbazen, Het monster Trotteldrom, Het huilen van Urgje, Het nieuwe denken en De bevrijding van Sollidee). Ook kennen ze een bijzonder taalgebruik. Woorden als denkraam en minkukel werden ook buiten de strips van Toonder bekend.

In Oisterwijk heeft van 1955 tot 1959 een miniatuur-Rommeldam bestaan waaraan ook Toonder heeft meegewerkt, zie Rommeldam.

Een aantal van de Bommelverhalen zijn als tekenfilm uitgebracht, maar deze waren niet erg succesvol. De tekenfilms hadden wel de grollen, maar misten de subtielere humor die uit de verhalen spreekt. Een uitzondering is de film Als je begrijpt wat ik bedoel. Deze film kreeg een compliment van Walt Disney en Warner Bros.

Andere series van stripverhalen van Toonder zijn:

In december 2005 verscheen het boek (met dvd) De Tao van Toonder van Frank van Hartingsveld bij uitgeverij Panda, die ook zijn volledige werk aan het uitbrengen is. In dit boek wordt de levensfilosofie van Toonder uiteen gezet aan de hand van zijn uitspraken in interviews. Na een geschil over auteursrechten werd in 2006 een rechterlijk verkoopverbod van kracht voor De Tao van Toonder.

In december 2007 verscheen een studie naar occulte invloeden in het werk van Toonder, Heer Bommel en het para-abnormale, over de magie in de Bommelsaga, van de hand van Willem Venerius. De schrijver kreeg hiervoor de medewerking van Eiso Toonder.

Taal

[[Bestand:WOF Marten Toonder.jpg|thumb|Toonders handafdrukken in de Walk of Fame te Rotterdam]] Veel van de zegswijzen uit de verhalen zijn deel geworden van de Nederlandse taal.

Enkele van de meest gebruikte neologismen zijn: bovenbaas, denkraam, grootgrutter, minkukel, onderknuppel, en zielknijper. Nieuwe uitdrukkingen zijn onder andere:

  • kommer en kwel
  • als je begrijpt wat ik bedoel
  • een eenvoudige doch voedzame maaltijd
  • verzin een list!

Eerbetoon

In 1992 ontving Toonder de Tollensprijs voor zijn hele oeuvre.

Op 2 mei 2002 werd het standbeeld Ode aan Marten Toonder onthuld op het Binnenrotteplein in Rotterdam naast het Station Blaak aldaar.[3] Het bronzen en granito beeld is 6 meter hoog en werd ontworpen door kunstenaarsgroep de Artoonisten.

In 2009 werd de Marten Toonderprijs ingesteld, een onderscheiding voor een striptekenaar die een bijdrage heeft geleverd aan de Nederlandse cultuur. De prijs wordt jaarlijks in maart uitgereikt en bestaat uit een geldprijs van 25.000 euro.

Toonderjaar 2012

Het jaar 2012 gaat de boeken in als het "Toonderjaar". Het gehele jaar herdenken we dat het honderd jaar geleden is dat hij werd geboren. Ter gelegenheid van het Toonderjaar is op 21 januari 2012 een nieuwe oorspronkelijke Bommelmusical in première gegaan in het oude Luxor Theater te Rotterdam, Toonders geboortestad, onder de naam: 'De Nieuwe IJstijd'. Dit muzikale stripverhaal is geproduceerd en uitgebracht door Opus One, het Amsterdamse theatergezelschap dat in 1998 haar 10-jarig jubileum vierde met De Trullenhoedster, een ander Bommelavontuur uit het rijke oeuvre van Marten Toonder. [4] Koningin Beatrix was daarbij aanwezig. [5] [6]

De stripdagen op 10 en 11 maart stonden geheel in het teken van de biograaf van heer Bommel, Tom Poes en vele andere stripfiguren staan.[7]

Het Nederlands Stripmuseum in Groningen heeft van 24 april tot en met 30 september een speciale expositie gewijd aan Marten Toonders bekendste creaties onder de titel: Waarom is Bommel een beer? Het antwoord op die vraag wordt gegeven door bioloog Midas Dekkers.


Zie ook


Berjocht:Referenties


Categorie:Avonturen van Tom Poes Categorie:Marten Toonder Categorie:Nederlands schrijver Categorie:Nederlands stripauteur Categorie:Nederlands tekenaar

  1. http://www.novatv.nl/page/detail/uitzendingen/3605
  2. Volgens Umberto Eco in zijn roman De mysterieuze vlam van koningin Loana, pagina 215, was het vervangen van tekstballonnen door ondertiteling staand Duits beleid als onderdeel van de oorlog tussen Duitsland en de USA.
  3. Comicbase.nl: Rotterdam eert Toonder met monument
  4. http://www.toonderjaar.nl/musical/
  5. http://www.telegraaf.nl/filmenuitgaan/podium/11208673/__Koningin_bij_premire_Toonder-musical__.html
  6. http://www.rtl.nl/(/actueel/rtlboulevard/entertainment/)/components/actueel/rtlboulevard/2012/01_januari/entertainment/ijstijd_premiere_beatrix_premiere.xml
  7. http://www.toondercompagnie.nl/nieuws/stripdagen-2012-in-teken-van-toonder/