Euro

Munten en bankbiljetten fan de eurosône.

De euro, ek wol jero, is de muntienheid fan de lannen fan de Jeropeeske Ekonomyske en Monetêre Uny (EMU), ek oantsjut as de wol de "eurosône". Nei de Amerikaanske dollar is de euro de belangrykste munt fan de wrâld. De munt bestiet al sûnt 1999 as bankjild; op 1 jannewaris 2002 is it as echt betelmiddel yn omrin kaam. De offisjele koade fan de muntienheid is EUR.

Dielnimmers

De eurosône sûnt 1 jannewaris 2011

De euro is in wettich betelmiddel yn 17 fan de 27 lannen fan de Jeropeeske Uny. Dizze lannen binne:

Lân	Sûnt	Alde munt	Wikselkoers fan Euro
Belgje	1999 (fysike ynfiering 2002)	Belgyske frank	BEF 40,3399
Dútslân	1999 (fysike ynfiering 2002)	Dútske mark	DEM 1,95583
Eastenryk	1999 (fysike ynfiering 2002)	Eastenrykske schilling	ATS 13,7603
Estlân	2011	Estske kroan	EEK 15,6466
Finlân	1999 (fysike ynfiering 2002)	Finske markka	FIM 5,94573
Frankryk	1999 (fysike ynfiering 2002)	Frânske frank	FRF 6,55957
Grikelân	2001 (fysike ynfiering 2002)	Grykske drachme	GRD 340,750
Ierlân	1999 (fysike ynfiering 2002)	Ierske pûn	IEP 0,787564
Itaalje	1999 (fysike ynfiering 2002)	Italjaanske lire	ITL 1936,27
Lúksemboarch	1999 (fysike ynfiering 2002)	Lúksemboarchske frank	LUF 40,3399
Malta	2008	Malteeske lire	MTL 0,429300
Nederlân	1999 (fysike ynfiering 2002)	Nederlânske gûne	NLG 2,20371
Portegal	1999 (fysike ynfiering 2002)	Portegeeske escudo	PTE 200,482
Syprus	2008	Syprioatyske pûn	CYP 0,585274
Sloveenje	2007	Sloveenske tolar	SIT 239,640
Slowakije	2009	Slowaakske kroan	SKK 30,1260
Spanje	1999 (fysike ynfiering 2002)	Spaanske peseta	ESP 166,386

Boppedat binne der ek noch seis lannen en gebieten dy’t net by de Jeropeeske Uny hearre, mar wol de euro as betelmiddel haw. Dit binne:

• Andorra
• Kosovo
• Monako
• Montenegro
• San Marino
• Fatikaanstêd

Fjirder binne der noch fiif oare lannen, en twa monetêre gebieten dy’t harren munt oan de euro keppele haw.

Yn de takomst sille ek oare lannen fan de Jeropeeske Uny tatrede ta de Eurosône.

• 1 jannewaris 2012: Litouwen
• 1 jannewaris 2013: Hongarije, Letlân
• 1 jannewaris 2014: Poalen, Tsjechje

Sweden hat him der by ferdrach ta ferplichte de euro ek yn te fieren, mar sûnt in folksstimming op 14 septimber 2003 de ynfiering op dat stuit ôfwiisd hat, is it lân der net mear aktyf mei dwaande.

De euro is ek de munt fan de oerseeske gebieten fan Frankryk, Portegal en Spanje. Om't de munten fan de oerseeske parten fan it Keninkryk fan de Nederlannen keppele wienen oan de dollar wurdt de euro dêr oant no ta net brûkt.

Munten

De munt wurd opdield yn 100 sinten per euro (oanjûn mei in ‘c’). Der binne munten fan 1, 2, 5, 10, 20 en 50 sint. De munten fan de 1 en de 2 sint binne yn in protte lannen al net mear yn omrin. De bankbiljetten bestean út die fan 5, 10, 20, 50, 100, 200 en 500 euro. Alle munten ha in Jeropeeske side dêr't in ôfbyld fan Jeropa op stiet. Op de oare side stiet in ôfbyld dy’t per lân fan útjefte ferskillet.

Euroteken

It euroteken

It euroteken bestiet út de Grykske letter ‘epsilon’ en is in ferwizing nei de letter ‘E’ dy’t yn in protte talen de earste letter fan Jeropa foarmet. De dûbelde line is it wenstige ûnderskie tusken in letter en in muntsymboal, mar wurdt ek beskôge as symboal fan de fêstheid fan de munt. It teken waard op 12 desimber 1996 presintearre troch de Jeropeeske Kommissie.

Wikselkoersen

Koers € 1	Muntienheid		Koers € 1	Muntienheid
13,7603	Eastenrykske schilling (ATS)		1936,27	Italiaanske lire (ITL)
40,3399	Belgyske frank (BEF)		40,3399	Luxemburgske frank (LUF)
1,95583	Dútske mark (DEM)		2,20371	Nederlânske gûne (NLG)
166,386	Spaanske peseta (ESP)		200,482	Portegese escudo (PTE)
5,94573	Finske markka (FIM)		340,750	Grykske drachme (GRD)
6,55957	Frânske frank (FRF)		239,640	Sloveenske Tolar (SIT)
0,787564	Ierske pûn (IEP)

Sjoch ek

• Jeropeeske Uny
• Eurosône

Keppeling om utens

• Webstee fan de Jeropeeske Sintrale Bank
• Wikiwurdboek-side - euro

Commons

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Euro fan Wikimedia Commons.