Asteroïde: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added

Inline

De ferzje fan 11 apr 2011 om 18.59

Planetoïden, ek wol asteroïden, lytse planeten of mindere planeten^[1] neamd, binne stikken matearje yn ús sinnestelsel dy't him krektas planeten yn in baan om de sinne bewege. Der binne wyls mear as 300.000 bekend. Fierwei de measte hawwe banen tusken de planeten Mars en Jupiter. De grutste binne hast 1000 km grut, mar de fierwei de measte binne sa lyts as stof. Dy lêsten binne mei in teleskoop net waarnimber, mar se komme faak as fallende stjerren op ierde. It materiaal skynt faak stieneftich te wêzen, mar soms is it izer- of nikkelhâldend en op grutte ôfstân fan de sinne binne der ek iisplanetoïden. In planetoïde wurdt ek lytse planeet of asteroïde neamd. De term asteroïde wurdt ornaris brûkt om in ferskate groep lytse himellichems yn ús sinnestelsel te beneamen dy't in omrinbaan hawwe om ús sinne. Asteroïde (Gryksk foar "op in stjer lykjend") is it meast brûkte wurd yn de Ingelske literatuer foar lytse planeten. De International Astronomical Union kiest de term lytse planeet. Guon talen, wêr6under ek it Frysk, kieze planetoïde (Gryksk foar "op in planeet lykjend"). Yn oersettings komt asteroïde faak foar.

In 2006 hat de International Astronomical Union de term lyts sinnestelsellichem (small solar system body) ynfierd, dy't de measte hemellichems omfet dy't eartiids as lytse planeten of kometen oantsjutten waarden. Tagelyk waard de term dwerchplaneet ynfierd wêryn de grutste lytse planeten en ek Pluto yndield waarden. Om dwerchplaneet neamd te wurden moat het hemellichaam zwaar genoeg zijn om door zijn eigen zwaartekracht een ronde vorm aangenomen hebben en moet de omloopbaan rond onze zon zijn. Indien de massa zo groot is dat zich geen andere materie meer bevindt in zijn omloopbaan dan spreekt men van een planeet.

De earst ûntdekte planetoïde (1) Ceres waard in dwerchplaneet doe't de definysje feroare op 24 augustus 2006.

Fan de ierde ôf binne de measte planetoïden te lyts om mar mei in teleskoop details sjen te litten, it binne net mear as ljochtpuntsjes, sa't ek in stjer der útsjocht. Dat is grif ek de reden wêrom't se yn in oantal talen asteroïde neamd wurde.

Sjoch ek

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Minor Planet Center van de IAU (De gezaghebbende instantie als het over planetoïden gaat)
P. Brown, R. E. Spalding, D. O. ReVelle, E. Tagliaferri en S. P. Worden in Nature 420, 21 novimber 2002, siden 294-296

↑ http://archief.nrc.nl/index.php/2007/September/25/Media/21/Televisie+Voorkeur | titel = Televisie Voorkeur | bezochtdatum = 5 september 2009 | datum = 25 september 2007 | werk = NRC Handelsblad}}

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Asteroids fan Wikimedia Commons.

Berjocht:Link FA

[1] ttp://archief.nrc.nl/index.php/2007/September/25/Media/21/Televisie+Voorkeur | titel = Televisie Voorkeur | bezochtdatum = 5 september 2009 | datum = 25 september 2007 | werk = NRC Handelsblad}}

[1]

@@ Rigel 1: / Rigel 1: @@
 [[Ofbyld:Moon and Asteroids 1 to 10.svg|thumb|''Gruttes fan de earste tsien planetoïden (op nûmer) fergelike mei de diameter fan de [[Moanne]].]]
 [[Ofbyld:(253) mathilde.jpg|thumb|''Foto fan de planetoïde [[253 Matilde]], n 1997 makke troch de [[romtesonde]] [[Near]]. Mathilde is wat grutter as 50 km yn trochsneed.]]
-'''Planetoïden''', ek wol '''asteroïden''', '''lytse planeten''' of '''mindere planeten'''<ref> http://archief.nrc.nl/index.php/2007/September/25/Media/21/Televisie+Voorkeur | titel = Televisie Voorkeur | bezochtdatum = 5 september 2009 | datum = 25 september 2007 | werk = NRC Handelsblad}}</ref> genoemd, zijn stukken materie in ons zonnestelsel die zich evenals [[planeet|planeten]] in een [[baan (hemellichaam)|baan]] om de zon bewegen. Er zijn er inmiddels ruim 300&nbsp;000 bekend. Verreweg de meeste hebben banen tussen de planeten [[Mars (planeet)|Mars]] en [[Jupiter (planeet)|Jupiter]]. De grutste zijn bijna 1000 km groot, maar de overgrote meerderheid is zo klein als stof. Die laatsten zijn met een [[teleskoop (optika)|teleskoop]] net waarnimber, mar ze komen veelvuldig as [[fallende stjer]]ren op ierde. It materiaal schijnt vaak steenachtig te zijn, mar soms is it izer- of nikkelhâldend en op grutte afstand van de zon zijn er ook ijsplanetoïden.
+'''Planetoïden''', ek wol '''asteroïden''', '''lytse planeten''' of '''mindere planeten'''<ref> http://archief.nrc.nl/index.php/2007/September/25/Media/21/Televisie+Voorkeur | titel = Televisie Voorkeur | bezochtdatum = 5 september 2009 | datum = 25 september 2007 | werk = NRC Handelsblad}}</ref> neamd, binne stikken matearje yn ús sinnestelsel dy't him krektas [[planeet|planeten]] yn in [[baan (himellichem)|baan]] om de sinne bewege. Der binne wyls mear as 300.000 bekend. Fierwei de measte hawwe banen tusken de planeten [[Mars (planeet)|Mars]] en [[Jupiter (planeet)|Jupiter]]. De grutste binne hast 1000 km grut, mar de fierwei de measte binne sa lyts as stof. Dy lêsten binne mei in [[teleskoop (optika)|teleskoop]] net waarnimber, mar se komme faak as [[fallende stjer]]ren op ierde. It materiaal skynt faak stieneftich te wêzen, mar soms is it izer- of nikkelhâldend en op grutte ôfstân fan de sinne binne der ek iisplanetoïden.
 In planetoïde wurdt ek ''lytse planeet'' of ''asteroïde'' neamd.
-De term ''asteroïde'' wurdt ornaris brûkt om in ferskate groep lytse himellichems yn ús sinnestelsel te beneamen die een omloopbaan hebben rond onze zon.
+De term ''asteroïde'' wurdt ornaris brûkt om in ferskate groep lytse himellichems yn ús sinnestelsel te beneamen dy't in omrinbaan hawwe om ús sinne.
-Asteroïde (Gryksk foar "op in stjer lykjend") is it messt gebruikte woord in de Engelse literatuur voor kleine planeten.
+Asteroïde (Gryksk foar "op in stjer lykjend") is it meast brûkte wurd yn de Ingelske literatuer foar lytse planeten.
-De International Astronomical Union verkiest de term ''kleine planeet''.
+De International Astronomical Union kiest de term ''lytse planeet''.
-Sommige talen, waaronder ook het Nederlands, verkiezen ''planetoïde'' (Grieks voor "op een planeet lijkend"). Yn oersettings komt ''asteroïde'' faak foar.
+Guon talen, wêr6under ek it Frysk, kieze ''planetoïde'' (Gryksk foar "op in planeet lykjend"). Yn oersettings komt ''asteroïde'' faak foar.
-In 2006 hat de International Astronomical Union de term ''lyts sinnestelsellichem'' (small solar system body) ingevoerd, die de meeste hemellichamen omvat die vroeger as lytse planeten of [[Komeet|kometen]] aangeduid werden.
+In 2006 hat de International Astronomical Union de term ''lyts sinnestelsellichem'' (small solar system body) ynfierd, dy't de measte hemellichems omfet dy't eartiids as lytse planeten of [[Komeet|kometen]] oantsjutten waarden.
-Tegelijkertijd werd de term [[Dwergplaneet|''dwergplaneet'']] ingevoerd waarin de grootste kleine planeten en ook [[Pluto (dwergplaneet)|Pluto]] werden ingedeeld.
+Tagelyk waard de term [[Dwerchplaneet|''dwerchplaneet'']] ynfierd wêryn de grutste lytse planeten en ek [[Pluto (dwerchplaneet)|Pluto]] yndield waarden.
-Om dwergplaneet genoemd te worden moet het hemellichaam zwaar genoeg zijn om door zijn eigen zwaartekracht een ronde vorm aangenomen hebben en moet de omloopbaan rond onze zon zijn. Indien de massa zo groot is dat zich geen andere materie meer bevindt in zijn omloopbaan dan spreekt men van een planeet.
+Om dwerchplaneet neamd te wurden moat het hemellichaam zwaar genoeg zijn om door zijn eigen zwaartekracht een ronde vorm aangenomen hebben en moet de omloopbaan rond onze zon zijn. Indien de massa zo groot is dat zich geen andere materie meer bevindt in zijn omloopbaan dan spreekt men van een planeet.
 De earst ûntdekte planetoïde [[Ceres (dwerchplaneet)|(1) Ceres]] waard in [[dwerchplaneet]] doe't de definysje feroare op [[24 augustus]] [[2006]].