Jild

Ofbyld:Money (reais).jpg

Papierjild en munten.

Jild is in ding dat yn in bepaald lân of binnen in sosjaal-ekonomyske kontekkst algemien akseptearre wurdt as betelling foat guod of tsjinsten en de werombetelling fan skulden. As wichtichste funksjes fan jild wurde ûndrskieden: ruilmiddel, rekkenienheid, oppotmiddel en ynsidinteel ek as [[ienheid foar útstelde betellings.

As ekonomysk ruilmiddel ûnderskiedet jild him fan oare ruilmiddels trochdat it de wjertsjinst, dy't oan de ruilpartner ferskuldige is, net daliks foldocht, mar op grûn fan algemiene en wetlike erkenning brûkt wurde kin foar fierdere ruiltransaksjes.

Jild is ûntstien as commodityjild, mar hasta alle hjoeddeiske jildsystemen binne basearre op fidusiêr jild. Fidusiêr jild hat gjin yntrinsike brûkwearde as in fysike goed en ûntlient har wearde allinnich oan it feit dat in oerheid dit jild as in wettich betelmiddel oantsjut; dat wol sizze dat dit jild akseptearre wurde moat as in foarm fan betelling binnen de grinzen fan it lân, foar "alle skulden, publike- likegoed as private".

Oan dizze side wurdt noch wurke! Fier hjir asjebleaft gjin bewurkings út oant de skriuwer mei de side klear is.

De jildhoeveelheid fan in lân bestiet út gartaal jild (bankbiljetten en munten) en direkt opfreechbere depositorekkeningen of 'bankjild' (de balâns yn betel- en sparrekkeningen). Dizze direkt opfreechbere depositorekkeningen binne hast altiten folle grutter as de hoeveelheid gartaal jild. Bankjild is net taastber en bestaat alleen in de vorm van verschillende bankrecords. Ondanks het feit dat bankgeld niet tastbaar en immaterieel is voert bankgeld nog steeds de basisfuncties van geld uit, aangezien bankgeld algemeen als een vorm van betaling wordt aanvaard.

De rol van geld

Economen zijn het er tegenwoordig over eens dat geld een belangrijke rol speelt in het economisch systeem. De geldhoeveelheid beïnvloedt de conjunctuur. Zou er bijvoorbeeld te veel geld zijn dan zouden consumenten meer gaan besteden dan er geproduceerd kan worden. De prijzen stijgen, er treedt inflatie op, en de economie raakt oververhit. Het tegenovergestelde is ook mogelijk, als er bijvoorbeeld te weinig geld is, kunnen consumenten te weinig kopen en zal de werkloosheid toenemen: de economie verslechtert en er ontstaat een recessie. Het beleid van de centrale bank om dit tegen te gaan wordt geldpolitiek of monetair beleid genoemd: als de inflatie te veel toeneemt, verhoogt de centrale bank de rentetarieven, zodat de economie 'afkoelt'; als de economie te veel afkoelt, verlaagt de centrale bank de rentetarieven als stimulans.

De functies van geld zijn:

• Het is een ruilmiddel.
• Het is een rekeneenheid.
• Het is een oppotmiddel, een opslagmedium om koopkracht (economische waarde) naar de toekomst over te hevelen.

Sjoch ek

• Jildgroei
• Yn natura

Commons

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Money fan Wikimedia Commons.