Masedoanje (Aldheid): ferskil tusken ferzjes

←Toan eardere ferskillen Neikommende ferskillen →

Content deleted Content added

Inline

De ferzje fan 13 feb 2011 om 22.14

Makedoanje (Gryksk: Μακεδονία, Makedonía) is in histoaryske lânstreek op it Balkanskiereilân, dat rint fan Noard-Grikelân (Gryksk Makedoanje), Súdwest-Bulgarije, en it lân Makedoanje. Geografysk besjoen wurdt Makedoanje yn it westen begrinze troch it Pindosberchtme en de berchrigen lâns Gryksk-Albanese grins (Jablanitsa, Dasjat), yn it noarden troch it Sjarberchtme en de wetterskieding tusken de Fardar en de Morava, yn it easten troch it Pirinberchtme en yn it suden troch de Olympus en de Egeyske See. Makedoanje beslacht de stroomgebieten fan de Aliakmon, de Fardar en de Strimon.

Faak wurdt it Makedoanje fan eartiids betize mei it Makedoanje fan no, wylst dat twa ferskillende dingen binne. Der is hjoed de dei in gebiet yn it noarden fan Grikelân dat Makedoanje hjit en der is sûnt it útelkoar fallen fan Joegoslaavje in selsstannich lân mei deselde namme, wat al ta problemen mei Grikelân laat hat.
In diel fan de streek dy't op it kaartsje dûnker oanjûn is, waard yn prehistoaryske tiden bewenne troch de Makedones, oer waans komôf net folle mei wisschheid bekend is. Sels beskôgen se har as Griken, wylst se foar guon Griken as "barbaren" gouwen. De aristokrasy en de keningen út de dynasty fan de Argeaden wienen sûnder mis Gryksk. Oant yn histoaryske tiden bewarre de Makedoanyske mienskip skaaimerken fan de prehistoaryske Grykske stammen: it "feodale" ridderskip en it troch de gearkomste fan striidbere manlju te bekrêftigjen keningskip. Op kultureel mêd bleauwen de Makedoanjers lange tiid ôfsidich fan de oare Griken. Opmerklik is wol dat sommige keningen besochten om ta nauwere bannen mei Grikelânn te kommen.

Yn de 7e ieu f.Kr. stifte Perdikkas yn Makedoanje it keningshûs fan de Argeaden. De earste werklik wichtige foarst wie Aleksander I (498-454 f.Kr.), bynamme de Filhelleen. Dy reorganisearre syn leger en krige it rjocht de Olympyske Spullen by te wenjen, wêrtroch't hy yntinsyf belutsen rekke by de Grykse kultuer. Hy hat ea de dichter Pindarus nei syn hof útnoege en skonk in gouden byld oan de timpel fan Delfy.
Syn opfolger Perdikkas II fan Makedoanje soe sels Sokrates oan syn hof hawwe wold.
De grutste kening út dizze perioade wie sûnder mis Argelaüs I fan Makedoanje, dy't regearde fan 413 f.Kr. ôf en yn 399 f.Kr. fermoarde waard. Hy makke syn leger ta ien fan de bêste út de âlde wrâld, lei wegen oan yn syn lân, en helle keunstners as Euripides en Seuksis nei syn hof. Hy organisearre ek toanielwedstriden ta eare fan Zeus en de Muzen en makke fan Pella syn haadstêd.

De machtsútwreiding ûnder Filippus II wie it begjin fan de romrofte perioade fan de Makedoanyske skiednis: de fjildtochten fan syn soan Aleksander de Grutte. Nei dy syn dea waard it oarspronklike Makedoanje in striidpunt ûnder de diadochen Antigonus Monofthalmus, Kassander en Lysimachus, oant him sûnt Antigonus Gonatas in mear stabile dynasty foarme, dy't yn 168 f.Kr. ta fal brocht waard troch de Romeinen. It lân waard yn 4 fazalsteatsjes ferdield en 20 jier letter ta in Romeinse provinsje makke.

Sjoch ek

Makedoanyse Ryk (334-322 f.Kr.)

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

N.G.L. Hammond, art. Macedonia (The Area), yn OCD³ (1996), p. 904.
N.G.L. Hammond, art. Macedonia (History), yn OCD³ (1996), pp. 904-905.
J. Lendering, art. Ancient Macedonia, Livius.org (2005-2006).
O. Masson, art. Macedonian language, yn OCD³ (1996), pp. 905-906.

@@ Rigel 1: / Rigel 1: @@
 [[Ofbyld:LocationMacedonia-REG-1-z.png|thumb|''Histoarysk Makedoanje'']]
-'''Makedoanje''' ([[Gryksk]]: Μακεδονία,  ''Makedonía'') is in histoaryske lâstreek op it [[Balkan (skiereilân)|Balkanskiereilân]], dat rint fan [[Makadoanje (Grikelân)|Noard-Grikelân]] ([[Makedoanje (Grikelân)|Gryksk Makedoanje]]), [[Pirin-Makedoanje|Súdwest-Bulgarije]], en it lân [[Makedoanje (lân)|Makedoanje]]. Geografysk besjoen wurdt Makedoanje yn it westen begrinze troch it [[Pindosberchtme]] en de berchrigen lâns Gryksk-Albanese grins (Jablanitsa, Dasjat), yn it noarden troch it Sjarberchtme en de wetterskieding tusken de [[Vardar]] en de [[Morava (Servje)|Morava]], yn it easten troch it Pirinberchtme en yn it suden troch de [[Olympus (berch)|Olympus]] en de [[Egeyske See]]. Makedoanje beslacht de stroomgebieten fan de [[Aliakmon]], de [[Fardar]] en de [[Strimon]].
+'''Makedoanje''' ([[Gryksk]]: Μακεδονία, ''Makedonía'') is in histoaryske lânstreek op it [[Balkan (skiereilân)|Balkanskiereilân]], dat rint fan [[Makadoanje (Grikelân)|Noard-Grikelân]] ([[Makedoanje (Grikelân)|Gryksk Makedoanje]]), [[Pirin-Makedoanje|Súdwest-Bulgarije]], en it lân [[Makedoanje (lân)|Makedoanje]]. Geografysk besjoen wurdt Makedoanje yn it westen begrinze troch it [[Pindosberchtme]] en de berchrigen lâns Gryksk-Albanese grins (Jablanitsa, Dasjat), yn it noarden troch it Sjarberchtme en de wetterskieding tusken de [[Fardar]] en de [[Morava (Servje)|Morava]], yn it easten troch it Pirinberchtme en yn it suden troch de [[Olympus (berch)|Olympus]] en de [[Egeyske See]]. Makedoanje beslacht de stroomgebieten fan de [[Aliakmon]], de Fardar en de [[Strimon]].
-Faak wurdt it Makedoanje fan eartiids betize mei it Makedoanje fan no, wylst dat twa ferskillende dingen binne. Der is hjoed de dei in gebiet yn it noarden fan Grikelân dat Makedoanje hjit en der is sûntít útelkoar fallen fan Joegoslaavje in selsstannich lân meide selde namme, wat al ta problemen mei Griikelân laat hat.<br />In diel fan de streek dy't op it kaartsje d6unker oanjûn is, waard yn prehistoaryske tiden bewenne troch de Makedones, oer waans komôf net folle mei wisschheid bekend is. Sels beskôgen se har as griken, wylst se foar guon Griken as "barbaren" gouwen. De aristokrasy en de keningen út de dynasty fan de [[Argeaden]] wienen sûnder mis Grysksk. Oant yn histoaryske tiden beware de makedoanyske mienskip skaaimerken fan de prehistoaryske Grykske stammen: it "feodale" ridderskip en it troch de gearkomste fan warbere manlju te bekrêftigjen jkeningskip. Op kultureel mêd bleauwen de Makedoanjeers lange tiid ôfsidich fan de oare Griken. Opmerklik is wol dat sommige keningen besochten om ta nauwere bannen mei Grikelânn te kommen.
+Faak wurdt it Makedoanje fan eartiids betize mei it Makedoanje fan no, wylst dat twa ferskillende dingen binne. Der is hjoed de dei in gebiet yn it noarden fan Grikelân dat Makedoanje hjit en der is sûnt it útelkoar fallen fan Joegoslaavje in selsstannich lân mei deselde namme, wat al ta problemen mei Grikelân laat hat.<br />In diel fan de streek dy't op it kaartsje dûnker oanjûn is, waard yn prehistoaryske tiden bewenne troch de Makedones, oer waans komôf net folle mei wisschheid bekend is. Sels beskôgen se har as Griken, wylst se foar guon Griken as "barbaren" gouwen. De aristokrasy en de keningen út de dynasty fan de [[Argeaden]] wienen sûnder mis Gryksk. Oant yn histoaryske tiden bewarre de Makedoanyske mienskip skaaimerken fan de prehistoaryske Grykske stammen: it "feodale" ridderskip en it troch de gearkomste fan striidbere manlju te bekrêftigjen keningskip. Op kultureel mêd bleauwen de Makedoanjers lange tiid ôfsidich fan de oare Griken. Opmerklik is wol dat sommige keningen besochten om ta nauwere bannen mei Grikelânn te kommen.
 Yn de [[7e ieu f.Kr.]] stifte [[Perdikkas I fan Makedoanje|Perdikkas]] yn Makedoanje it keningshûs fan de Argeaden. De earste werklik wichtige foarst wie [[Aleksander I fan Makedoanje|Aleksander I]] (498-454 f.Kr.), bynamme ''de Filhelleen''. Dy reorganisearre syn leger en krige it rjocht de [[Panhelleense Spullen|Olympyske Spullen]] by te wenjen, wêrtroch't hy yntinsyf belutsen rekke by de Grykse kultuer. Hy hat ea de dichter [[Pindarus]] nei syn hof útnoege en skonk in gouden byld oan de timpel fan [[Delfy (Grikelân|Delfy]].<br />Syn opfolger [[Perdikkas II fan Makedoanje]] soe sels [[Sokrates]] oan syn hof hawwe wold.<br />De grutste kening út dizze perioade wie sûnder mis [[Argelaüs I fan Makedoanje]], dy't regearde fan [[413 f.Kr.]] ôf en yn [[399 f.Kr.]] fermoarde waard. Hy makke syn leger ta ien fan de bêste út de âlde wrâld, lei wegen oan yn syn lân, en helle keunstners as [[Euripides]] en [[Seuksis]] nei syn hof. Hy organisearre ek toanielwedstriden ta eare fan [[Zeus]] en de [[Muzen]] en makke fan [[Pella (Makedoanje)|Pella]] syn haadstêd.
-{{wurk}}
-De machtsuitbreiding onder [[Philippus II van Macedonië|Philippus II]] luidde de roemrijkste periode van de Macedonische geschiedenis in: de veldtochten van zijn zoon [[Alexander de Grote]]. Na diens dood werd het oorspronkelijke Macedonië een twistappel onder de [[diadochen]] [[Antigonus Monophthalmus]], [[Cassander]] en [[Lysimachus]], tot zich sinds [[Antigonus Gonatas]] een meer stabiele dynastie vormde, die in [[168 v.Chr.]] ten val werd gebracht door de Romeinen. Het land werd in 4 vazalstaatjes verdeeld en 20 jaar later tot een Romeinse [[Macedonië (Romeinse provincie)|provincie]] gemaakt.
+De machtsútwreiding ûnder [[Filippus II fan Makedoanje|Filippus II]] wie it begjin fan de romrofte perioade fan de Makedoanyske skiednis: de fjildtochten fan syn soan [[Aleksander de Grutte]]. Nei dy syn dea waard it oarspronklike Makedoanje in striidpunt ûnder de [[diadochen]] [[Antigonus Monofthalmus]], [[Kassander]] en [[Lysimachus]], oant him sûnt [[Antigonus Gonatas]] in mear stabile dynasty foarme, dy't yn [[168 f.Kr.]] ta fal brocht waard troch de Romeinen. It lân waard yn 4 fazalsteatsjes ferdield en 20 jier letter ta in Romeinse [[Makedoanje (Romeinse provinsje)|provinsje]] makke.
 == Sjoch ek ==
@@ Rigel 13: / Rigel 12: @@
 {{Boarnen|boarnefernijing=
-* {{Aut|N.G.L. Hammond}}, art. Macedonia (The Area), in [[Oxford Classical Dictionary|''OCD''<sup>3</sup>]] (1996), p. <span class=plainlinks>[http://web.archive.org/web/20010605161351/www.ucc.ie/staff/jprodr/macedonia/macancgeo.html 904].
+* {{Aut|N.G.L. Hammond}}, art. Macedonia (The Area), yn [[Oxford Classical Dictionary|''OCD''<sup>3</sup>]] (1996), p. <span class=plainlinks>[http://web.archive.org/web/20010605161351/www.ucc.ie/staff/jprodr/macedonia/macancgeo.html 904].
-* {{Aut|N.G.L. Hammond}}, art. Macedonia (History), in [[Oxford Classical Dictionary|''OCD''<sup>3</sup>]] (1996), pp. <span class=plainlinks>[http://web.archive.org/web/20010605162331/www.ucc.ie/staff/jprodr/macedonia/macanchis.html 904-905].
+* {{Aut|N.G.L. Hammond}}, art. Macedonia (History), yn [[Oxford Classical Dictionary|''OCD''<sup>3</sup>]] (1996), pp. <span class=plainlinks>[http://web.archive.org/web/20010605162331/www.ucc.ie/staff/jprodr/macedonia/macanchis.html 904-905].
 * {{Aut|[[Jona Lendering|J. Lendering]]}}, art. <span class=plainlinks>[http://www.livius.org/maa-mam/macedonia/macedonia.html Ancient Macedonia], [[Livius.org]] (2005-2006).
-* {{Aut|O. Masson}}, art. Macedonian language, in [[Oxford Classical Dictionary|''OCD''<sup>3</sup>]] (1996), pp. <span class=plainlinks>[http://web.archive.org/web/20010605163823/www.ucc.ie/staff/jprodr/macedonia/macanclan.html 905-906].
+* {{Aut|O. Masson}}, art. Macedonian language, yn [[Oxford Classical Dictionary|''OCD''<sup>3</sup>]] (1996), pp. <span class=plainlinks>[http://web.archive.org/web/20010605163823/www.ucc.ie/staff/jprodr/macedonia/macanclan.html 905-906].
 }}
 {{DEFAULTSORT:Macedonie (oudheid)}}