Hannelsposten fan de VOC yn it Midden-Easten: ferskil tusken ferzjes

←Toan eardere ferskillen Neikommende ferskillen →

Content deleted Content added

Inline

De ferzje fan 7 feb 2011 om 15.28

Oan dizze side wurdt noch wurke! Fier hjir asjebleaft gjin bewurkings út oant de skriuwer mei de side klear is.

Hannelposten fan de VOC yn it Heine-Easten

Yn de 17e ieu en 18e ieu wienen der ferskate hannelsposten fan de Feriene Eastyjeske Kompanjy (VOC) yn it Midden-Easten. Neist de Portugezen wie de VOC de iennige westerske macht dy'yn dit gebiet hannele. Der waard fral hannele yn parels, roaze-oalje, side, wol, Arabyske gom en wierook. Doe't de lêste festing (Kharg) yn 1766 troch it Perzyske leger ferôvere waard, ferlieten de Nederlanners dizze kontrei foar altyd.

Stêden dêr't de VOC siet

Jemen

Dizze faktorijen stienen ûnder Suratte yn Yndia

Mokka - Yn 1621 waard dêr in hannelspost iepene. De hannel waard lykwols behindere troch politike ferhâldingen, earst wie de VOC ôfhinklik fan Turkske machthawwers, letter fan Arabyske Jemeniten. It slagge de VOC mar min, ek net troch geweld, om har hannelsposysje te ferbetterjen. Doe't begjin 18e ieu de fraach nei Mokka-kofje tanaam gong it better en krige de post yn 1707 selsbestjoer ûnder Batavia (yn plak fan Suratte). Yn 1739 waard de post ophefd, mar de hannel bleau wol. De kofje waard ruile foar kwat (in ferdôvjend middel), speserijen en porselinen kofjekopjes.

Aden - Hie tusken 1614 en 1620 in Nederlânske hannelspost dêr't speserijen ferkocht wurde soenen tsjin kontant jild, wat nedich wie om goed yn Suratte te keapjen. Troch oarloggen tusken de Turken en Jemeniten woe de hannel net flotsje en wie it dêr hurd dien.

Al-Shihr - Yn 1616 waard hjir besocht om in post te iepenjen. Doe't der rillegau skeel ûnstie mei it pleatslik bestjoer en VOC-fertsjintwurdiger, waard besletten hjir te stopjen.

Iran/Perzje

De Safavidyske sjah Abbas I de Grote liet diverse Europese landen toe in Iran om de handel te bevorderen. De VOC opende haar hoofdvestiging in de nieuwe hoofdstad Isfahan in 1623.

Band-e Kong - Sinds 1653 kwam er jaarlijks een staflid uit Gamron om pearels in te kopen. In 1690 overwoog de VOC om er een factorij te vestigen, maar de Portugezen werkten echter zo tegen - ze vreesden voor hun eigen belangen daar - dat de VOC de vesting in hetzelfde jaar nog moest verlaten.

Gamron (Bandar Abbas) - Eerste vestiging in 1623. Hoofdcomptoir na 1638.

Boucher VOC-faktorij fan novimber 1737 oant oktober 1753.

Isfahan - Hoofdcomptoir van 1623 tot 1638. Isfahan was toen de hoofdstad van Perzië en daarmee de belangrijkste post van de VOC in dat land.

Kirman- Stond bekend om de handel in wol. De VOC kocht hier sinds 1658 geitenhaar in via Armeniërs in haar dienst, die vanuit Gamron erheen reisden. Er werd een factorij gevestigd in ca. 1690. Deze factorij werd opgeheven in 1725, toch weer geopend in 1732 en definitief verlaten in 1740. Daarna zou de VOC geitenhaar blijven kopen maar dan vanuit Gamron.

Kareek (of Kharg) - hier was Fort Mosselstein. Toen de VOC in Perzië nergens meer succes had in de handel, wilden de Heeren XVII het gebied in 1750 opgeven. Gouverneur-generaal Jacob Mossel wilde het echter op Kareek nog proberen, waar in 1753 een vestiging met fort gebouwd werd. Hier werd Javaanse suiker en Indiaas textiel verkocht. Al snel werd duidelijk dat de vesting niet winstgevend was, en werd ze op 1 januari 1766 gesloten. Het Perzische leger overviel het fort en plunderde het.

Lar - De post in Lar werd gesticht in 1631 en was uitsluitend bedoeld als oase-plaats voor handelaren die op doortocht waren vanuit Isfahan naar Gamron. Wanneer de VOC vertrokken is, is onduidelijk.

Kismus - Al in 1645 deed de VOC een poging om het fort van deze stad te veroveren. De stad was namelijk belangrijk voor de aanvoer van graan naar de stad Gamron. Hiermee kon de compagnie de stad veiligstellen en handelsvoorwaarden afdwingen. In 1684 lukte het wel om in bezit te komen van het fort. Tot wanneer de VOC deze heeft behouden is onbekend.

Shiraz - In deze stad had de VOC tot 1730 een wijnhuis waar wijn gemaakt werd. Dit huis was in de zeventiende eeuw als geschenk in haar bezit gekomen. Tevens waren er enkele tussenhandelaren voor de VOC in de stad aanwezig.

Irak

Basra – Hjir hierde de VOC in faktorij yn 1645 en 1646. Yn 1651 kaam de VOC hjir werom. Yn de perioade 1723 oant 1752 hat der tydlings in VOC-factorij west. Dy waard ophefd yn 1753 fanwege swierrichheden mei it lokale bestjoer.

Oman

Masqat, behearske feitlik de tagong ta de Perzyske Golf. De stêd hie in muorre en trije forten. De Portugezen – dy’t dêr al in hannelspost hienen, waarden yn 1650 troch de Arabieren ferdreaun. De VOC fûn it te riskant om de stêd oan te fallen, wol stieken VOC-skippen dêr geregeldwei oan om te hanneljen of dêr feilich te ankerjen. Nei 1660 feroveren de Nederlanners ferskate Portegeeske festingen oan de kust fan Yndia. Sadwaande krige de VOC mear oerwicht op de farrûte fan Perzje nei Yndia. Mei Masqat wienen al hannelskontakten út 1651 en 1666. De imam fan Masqat noege de VOC sels út om in hannelskantoar yn de stêd te iepenjen. It duorre lykwols oant 1672 ear’t it kantoar iepene waard. De hannel foel wol ôf, oare hannelers ferhannelen nammentlik itselde goed as de VOC. Trije jier letter wie it al wer dien mei dizze hannelspost.

Pakistan

Sindi of Tatta – Lei oan de mûning fan de Indus en wie in komptoir dêr’t allerhande stoffen ynkocht waarden. Dêr waard hannele tusken 1632 en 1757, tusken 1660-1662 wie er ek in faktoarij.

Keppelings om utens

Internationaal onderzoeksproject TANAP, oer de skiednis fan de VOC.
VOC-Kennissintrum - Goa Perzje
vocside.nl

@@ Rigel 42: / Rigel 42: @@
 === Irak ===
-*'''[[Basra]]''' - Hier huurde de VOC een factorij tussen [[1645]] en [[1646]]. In [[1651]] keerde de VOC terug. Daarna had de VOC ook al een factorij gehuurd in Basra. In de periode [[1723]] tot 1752 is er met tussenpozen een VOC-factorij geweest. Deze werd opgeheven in [[1753]] omdat er problemen waren met het lokale bestuur.
+*'''[[Basra]]''' – Hjir hierde de VOC in faktorij yn [[1645]] en [[1646]]. Yn [[1651]] kaam de VOC hjir werom. Yn de perioade [[1723]] oant 1752 hat der tydlings in VOC-factorij west. Dy waard ophefd yn [[1753]] fanwege swierrichheden mei it lokale bestjoer.
 === Oman ===
-* '''[[Masqat]]''', beheerste feitelijk de toegang tot de [[Perzyske Golf]]. De stad had een muur en drie forten. De Portugezen - die er al een handelspost hadden werden er in [[1650]] door de Arabieren verdreven. De VOC vond het risico de stad aan te vallen daarom te groot. Toch deden VOC-schepen Masqat regelmatig aan om handel te drijven of veilig te ankeren. Na [[1660]] veroverden de Nederlanders verschillende Portugese vestigingen aan de kust van [[Yndia]]. Hierdoor had de VOC meer overwicht op de vaarroute van Perzië naar India. Met Masqat bestonden al contacten tussen de VOC en plaatselijke handelaren uit 1651 en 1666. De imam van Masqat nodigde de VOC zelf uit om een handelskantoor te openen in de stad. Het duurde echter nog tot [[1672]] tot het kantoor geopend werd. De handel viel wel tegen, de andere handelaren verhandelden namelijk dezelfde goederen als de VOC. Drie jaar later werd de handelpost al weer opgeheven.
+* '''[[Masqat]]''', behearske feitlik de tagong ta de [[Perzyske Golf]]. De stêd hie in muorre en trije forten. De Portugezen – dy’t dêr al in hannelspost hienen, waarden yn  [[1650]] troch de Arabieren ferdreaun. De VOC fûn it te riskant om de stêd oan te fallen, wol stieken VOC-skippen dêr geregeldwei oan om te hanneljen of dêr feilich te ankerjen. Nei [[1660]] feroveren de Nederlanners ferskate Portegeeske festingen oan de kust fan [[Yndia]]. Sadwaande krige de VOC mear oerwicht op de farrûte fan Perzje nei Yndia. Mei Masqat wienen al hannelskontakten út 1651 en 1666. De imam fan Masqat noege de VOC sels út om in hannelskantoar yn de stêd te iepenjen. It duorre lykwols oant [[1672]] ear’t it kantoar iepene waard. De hannel foel wol ôf, oare hannelers ferhannelen nammentlik itselde goed as de VOC. Trije jier letter wie it al wer dien mei dizze hannelspost.
 === Pakistan ===
-*'''[[Sindi]]''' of [[Thatta|Tatta]] - Aan de monding van de rivier de [[Indus (rivier)|Indus]] was een comptoir waar allerlei soorten stoffen werden ingekocht. Hannelscontact was er tussen 1632 en 1757, tussen 1660-1662 was er ook een factorij.
+*'''[[Sindi]]''' of [[Thatta|Tatta]] – Lei oan de mûning fan de [[Indus (rivier)|Indus]] en wie in komptoir dêr’t allerhande stoffen ynkocht waarden. Dêr waard hannele tusken 1632 en 1757, tusken 1660-1662 wie er ek in faktoarij.
 == Keppelings om utens ==