Antiochje: ferskil tusken ferzjes

Skiednis ynteraktyf trochsjen

Neikommende ferskillen →

Content deleted Content added

FisueelWikitekst

Inline

De ferzje fan 17 okt 2010 om 11.35

Ofbyld:AntiochK Ortodox.jpg

Otterdokse tsjerke

Antiochje (Turks: Antakya; Gryksk: Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου of Αντιόχεια η Μεγάλη; Latyn: Antiochia ad Orontem; of Antiochia dei Siri), is de haadstêd fan de Turkse provinsje Hatay. It leit by de Middellânske See ten noarden fan Libanon en ten westen fan Syrje. De stêd hat ± 150.000 ynwenners. De fiertaal yn Antiochje is meast Turksk.

Skiedis

Antiochje wie yn de Aldheid de haadstêd fan it Seleusidyske Ryk en letter fan de Romeinske provinsje Syrje.

Antiochje waard yn 300 f.Kr. troch Seleucus I Nikator (ien fan de generaals fan Aleksander de Grutte) stifte oan de rivier Orontes en al gau ta haadstêd ferklearre. Dit betsjutte in ferskowing fan it machtssintrum fan Babylon yn Mesopotaamje nei Syrje. Seleucus en syn opfolgers stiften op oare plakken noch oare stêden mei de namme Antiochje.

Al gau groeide de stêd út ta grutte metropoal, mei troch de soad hannelswegen út Aazje wei dy't hjir gearkeamen en de grutte haven yn it oanbuorjende Seleukia. Se waard ien fan de wichtichsste hellenistysske kultuersintra en kaam op it twadde plak nei Aleksandrje yn Egypte. De stêd wie lange tiid ien fan de westlike einpunten fan de siderûte. Ek yn de Romeinske perioade bleau it ien fan de grutste stêden fan it ryk. Meardere keizers ferfraaiden Antiochje mei grutte timpels en oare iepenbiere gebouwen.

De stad spile in wichtige rol yn de ûntwikkeling fan it iere kristendom en wurdt meardere kearen neamd yn it boek Hannelingen fan de Apostels. Neffens de oerlevering wie de Grot fan Sint Petrus it plak dêr't de apostels Paulus en Barnabas gear kamen. It Patriargaat fan Antiochie wie de setel fan ien fan de fiif kristlike Patriargaten binnen it Romeinske Ryk.

De stêd rekke yn ferfal nei de Perzyske ynvaazje yn 540 en de ferovering troch it islamityske Arabyske ryk yn 636. De grutste oarsaak wie, neist de iderkear wer plonderings en ferwoastings, de ferskowing fan de hannelsrûtes dy't faak oer Konstantinopel gienen neidat dit de haadstêd waard fan it East-Romeinske Ryk.

Yn de 11e ieu wisten de Byzantinen de stêd te weroverjen op de Arabieren mar yn 1084 makken de Seltsjoeken, yn ien fan de soad Byzantysk-Seltsjoekske oarloggen, har master fan Antiochje.

De krúsfarders feroveren de stêd yn 1098 ûnder lieding fan Bohemund I. By it belis soe de hillige Sint-Joaris ferskynd wêze. De krúsfarders makken fan Antiochje de haadstêd fan it Prinsdom Antiochje, ien fan de krúsfarderssteaten.

Antiochje waard ferovere troch de Mammelukken yn 1268. Yn 1322 foelen de Mongoalske legers de stêd binnen. Se waard sa yngreven ferwoaste dat it neat meard as in provinsjestêd wurde soe. Har rol as hannnelsstêd waard oernomd troch it oanbuorjende Iskenderun.

Nei de Earste Wrâldoarloch hearde Antiochje earst ta it Frânse mandaatgebiet Syrje, mar yn 1939 waard de stêd Turks grûngebiet.

It besjen wurdich

Bekende persoanen út Antiochje

Lucas (1e ieu), ien fan de fjouwer evangelisten.
Herodianus (± 170 - 240), Gryksk histoarikus
Domnius (3e ieu), beskermhillige fan Split
Johannes Chrysostomus (± 345 - 407), tsjerkefaar
Gökhan Zan (7 septimber 1981), Turks fuotballer

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Antakya fan Wikimedia Commons.

36° 12' NB 36° 09' EL

@@ Rigel 1: / Rigel 1: @@
 [[Ofbyld:Antioch Saint Pierre Church Front.JPG|thumb|''Sint Pitertsjerke yn Antiochje'']]
-[[Ofbyld:AntiochK Ortodox.jpg|thumb|''Otetrdokse tsjerke'']]
+[[Ofbyld:AntiochK Ortodox.jpg|thumb|''Otterdokse tsjerke'']]
-'''Antiochje''' ([[Turks]]: ''Antakya''; [[Gryksk]]: ''Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου of Αντιόχεια η Μεγάλη''; [[Latyn]]: ''Antiochia ad Orontem''; of ''Antiochia dei Siri''), is de [[haadstêd]] fan de [[Turkije|Turkse]] provinsje [[Hatay (provinsje)|Hatay]]. IT leit by de [[Middellânske See]] ten noarden fan [[Libanon]] en ten westen fan [[Syrje]]. De stêd hat ± 150.000 ynwenners. De fiertaal yn Antiochje is meast [[Turksk]].
+'''Antiochje''' ([[Turks]]: ''Antakya''; [[Gryksk]]: ''Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου of Αντιόχεια η Μεγάλη''; [[Latyn]]: ''Antiochia ad Orontem''; of ''Antiochia dei Siri''), is de [[haadstêd]] fan de [[Turkije|Turkse]] provinsje [[Hatay (provinsje)|Hatay]]. It leit by de [[Middellânske See]] ten noarden fan [[Libanon]] en ten westen fan [[Syrje]]. De stêd hat ± 150.000 ynwenners. De fiertaal yn Antiochje is meast [[Turksk]].
 == Skiedis ==
 Antiochje wie yn de Aldheid de haadstêd fan it [[Seleusiden|Seleusidyske Ryk]] en letter fan de [[Romeinske Ryk|Romeinske]] provinsje [[Syrje]].
-{{wurk}}
-Antiochje waard yn [[300 f.Kr.]] troch [[Seleucus I Nicator]] (een van de generaals van [[Alexander de Grote]]) gesticht oan de rivier [[Orontes]] en al snel tot hoofdstad verklaard. Dit betekende een verschuiving van het machtscentrum van [[Babylon (Babel)|Babylon]] in [[Mesopotamië]] nei Syrje. Seleucus en zijn opvolgers stichtten elders nog andere steden met de naam Antiochië.
+Antiochje waard yn [[300 f.Kr.]] troch [[Seleucus I Nikator]] (ien fan de generaals fan [[Aleksander de Grutte]]) stifte oan de rivier [[Orontes]] en al gau ta haadstêd ferklearre. Dit betsjutte in ferskowing fan it machtssintrum fan [[Babylon (Babel)|Babylon]] yn [[Mesopotaamje]] nei Syrje. Seleucus en syn opfolgers stiften op oare plakken noch oare stêden mei de namme Antiochje.
-Al snel groeide de stad uit tot een grutte [[metropoal (stêd)|metropoal]], mei troch de vele handelswegen vanuit [[Aazje]] die hier samenkwamen en de grote haven in het naburige [[Seleucopolis|Seleucia]]. Ze werd een van de belangrijkste [[hellenisme|hellenistische]] cultuurcentra en kwam op de tweede plaats na [[Aleksandrje]] yn [[Ptolemaeïsch Egypte|Egypte]]. De stad fungeerde lange tijd als één van de westelijke eindpunten van de [[siderûte]].
-Ook in de [[Romeinse Rijk|Romeinse]] periode bleef ze één van de grootste steden van het rijk. Meerdere [[keizer]]s verfraaiden Antiochië met grote [[tempel]]s en andere openbare gebouwen.
+Al gau groeide de stêd út ta grutte [[metropoal (stêd)|metropoal]], mei troch de soad hannelswegen út [[Aazje]] wei dy't hjir gearkeamen en de grutte haven yn it oanbuorjende [[Seleukopolis|Seleukia]]. Se waard ien fan de wichtichsste [[hellenisme|hellenistysske]] kultuersintra en kaam op it twadde plak nei [[Aleksandrje]] yn [[Ptolemaeysk Egypte|Egypte]]. De stêd wie lange tiid ien fan de westlike einpunten fan de [[siderûte]].
-De stad spile een belangrijke rol in de ontwikkeling van het vroege [[christendom]] en wordt meermaals genoemd in het boek [[Handelingen van de Apostelen]]. Volgens de overlevering was de [[Grot van Sint Petrus]] de plaats waar de apostelen [[Paulus (apostel)|Paulus]] en [[Barnabas]] samen kwamen. Het [[Grieks-orthodox patriarchaat van Antiochië|Patriarchaat van Antiochië]] was de zetel van één van de vijf christelijke [[Patriarchaat (kerk)|Patriarchaten]] binnen het Romeinse Rijk.
+Ek yn de [[Romeinske Ryk|Romeinske]] perioade bleau it ien fan de grutste stêden fan it ryk. Meardere [[keizer]]s ferfraaiden Antiochje mei grutte [[timpel]]s en oare iepenbiere gebouwen.
+De stad spile in wichtige rol yn de ûntwikkeling fan it iere [[kristendom]] en wurdt meardere kearen neamd yn it boek [[Hannelingen fan de Apostels]]. Neffens de oerlevering wie de [[Grot fan Sint Petrus]] it plak dêr't de apostels [[Paulus (apostel)|Paulus]] en [[Barnabas]] gear kamen. It [[Gryksk-otterdoks patriargaat fan Antiochje|Patriargaat fan Antiochie]] wie de setel fan ien fan de fiif kristlike [[Patriarchaat (tsjerke)|Patriargaten]] binnen it Romeinske Ryk.
-De stêd raakte in verval na de [[Romeins-Perzische oorlogen|Perzische invasie]] in [[540]] en de verovering door het islamitische [[Arabische rijk]] in [[636]]. De belangrijkste oorzaak was, naast de herhaaldelijke plunderingen en verwoestingen, de verschuiving van de handelsroutes die veelal via [[Constantinopel]] gingen nadat dit de hoofdstad werd van het Oost-Romeinse Rijk.
+De stêd rekke yn ferfal nei de [[Romeins-Perzyske oarloggen|Perzyske ynvaazje]] yn [[540]] en de ferovering troch it islamityske [[Arabyske ryk]] yn [[636]]. De grutste oarsaak wie, neist de iderkear wer plonderings en ferwoastings, de ferskowing fan de hannelsrûtes dy't faak oer [[Konstantinopel]] gienen neidat dit de haadstêd waard fan it East-Romeinske Ryk.
-Yn de 11e ieu wisten de Byzantijnen de stad te heroveren op de Arabieren maar in [[1084]] maakten de [[Seltsjoeken]], tijdens een van de vele [[Byzantijns-Seltsjoekse oorlogen]], zich meester van Antiochië.
+Yn de [[11e ieu]] wisten de Byzantinen de stêd te weroverjen op de Arabieren mar yn [[1084]] makken de [[Seltsjoeken]], yn ien fan de soad [[Byzantysk-Seltsjoekske oarloggen]], har master fan Antiochje.
-De [[Kruistocht|kruisvaarders]] veroverden de stad in [[1098]] onder leiding van [[Bohemund I]]. Tijdens het beleg zou de heilige [[Sint-Joris (heilige)|Sint-Joris]] verschenen zijn. De kruisvaarders maakten van Antiochië de hoofdstad van het [[Prinsdom Antiochië]], één van de [[kruisvaardersstaten]].
+De [[Krústocht|krúsfarders]] feroveren de stêd yn [[1098]] ûnder lieding fan [[Bohemund I]]. By it belis soe de hillige [[Sint-Joaris (hillige)|Sint-Joaris]] ferskynd wêze. De krúsfarders makken fan Antiochje de haadstêd fan it [[Prinsdom Antiochje]], ien fan de [[krúsfarderssteaten]].
-Antiochje waard ferovere troch de [[Mammelukken]] yn [[1268]]. Yn [[1322]] vielen de [[Mongoolse Rijk|Mongoolse]] legers de stad binnen. Ze werd zo grondig verwoest dat ze nooit meer uitsteeg boven een provinciestad. Haar rol als handelsstad werd overgenomen door het naburige [[Iskenderun]].
+Antiochje waard ferovere troch de [[Mammelukken]] yn [[1268]]. Yn [[1322]] foelen de [[Mongoalske Ryk|Mongoalske]] legers de stêd binnen. Se waard sa yngreven ferwoaste dat it neat meard as in provinsjestêd wurde soe. Har rol as hannnelsstêd waard oernomd troch it oanbuorjende [[Iskenderun]].
-Nei de [[Earste Wrâldoarloch hearde '''Antiochje''' earst ta it [[Frankryk|Frânse]] [[mandaatgebiet]] [[Syrje]], mar yn [[1939]] waard de stêd Turks grûngebiet.
+Nei de [[Earste Wrâldoarloch]] hearde '''Antiochje''' earst ta it [[Frankryk|Frânse]] [[mandaatgebiet]] [[Syrje]], mar yn [[1939]] waard de stêd Turks grûngebiet.
 == It besjen wurdich ==