Briefroman: ferskil tusken ferzjes

Ut Wikipedy
Content deleted Content added
Nije Side: {{wurk}} thumb|[[Aphra Behn (1684) ''Love Letters Between a Noble Man and His Sister'']] Een '''briefroman''' is een benaming voor een [[roman (lite...
 
No edit summary
Rigel 2: Rigel 2:


[[Ofbyld:Behn Love-Letters 1684.jpg|thumb|[[Aphra Behn]] (1684) ''Love Letters Between a Noble Man and His Sister'']]
[[Ofbyld:Behn Love-Letters 1684.jpg|thumb|[[Aphra Behn]] (1684) ''Love Letters Between a Noble Man and His Sister'']]
Een '''briefroman''' is een benaming voor een [[roman (literatuur)|roman]] die vrijwel geheel of uitsluitend bestaat uit gefingeerde [[correspondentie]] tussen verschillende figuren of uit [[brief|brieven]] van slechts één persoon.
In '''briefroman''' is de namme foar in roman dy't hast hielendal of sels hielendal út optochte korrespondinsje tusken ferskillende figueren of út [[brief|brieven]] fan mar íén persoan bestiet.


Het genre was vooral populair in de [[18e eeuw]]. De precieze ouderdom ervan is moeilijk vast te stellen. Als eerste groots opgezette briefroman zou men ''[[Love-Letters between a Nobleman and his Sister]]'' (1684/85/87) van [[Aphra Behn]] kunnen zien{{feit||2010|04|04}}. Het oudste literaire werk waarvan met zekerheid vaststaat dat het een briefroman is is ''Cárcel de amor'' ("Kerker van de liefde"; ca. 1485) van [[Diego de San Pedro]]. Andere bekende vroege broefromans zijn ''Lettres de Respect, d'Obligation et d' Amour‎'' van [[Edmé Boursault]] uit 1669, en de eveneens in 1669 door [[Claude Barbin]] anoniem gepubliceerde ''[[Lettres portugaises]]''. In de geschiedenis van de [[Engelse literatuur]] wordt [[James Howell]] als de grondlegger van de briefroman gezien.
It sjenre wie fral populêr yn de [[18e ieu]]. Honnear it krekt begûn is, witte wy net. As eerste groots opgezette briefroman soe ''Love-Letters between a Nobleman and his Sister'' (1684/85/87) fan [[Aphra Behn]] sjoen wurde kinne. Het oudste literêre wurk waarvan met zekerheid vaststaat dat it in briefroman is is ''Cárcel de amor'' ("Kerker fan de leafde"; sa. 1485) fan [[Diego de San Pedro]]. Oare bekende iere brieveromans binne ''Lettres de Respect, d'Obligation et d' Amour‎'' fan [[Edmé Boursault]] út 1669, en de ek yn 1669 troch [[Claude Barbin]] anonym publisearre ''[[Lettres portugaises]]''. Yn de skiednis fan de Ingelske literatuer wurdt [[James Howell]] as de grûnlizzer fan de briefroman sjoen.


Meestal maakt men een onderscheid tussen verschillende typen briefromans: briefromans waarin de brieven van één briefschrijver worden weergegeven, romans met een briefwisseling tussen twee personages en romans met een briefwisseling tussen meer dan twee personages. Bij de laatste twee typen spreekt men ook wel van '''briefwisselingsroman'''.
Meestal maakt men een onderscheid tussen verschillende typen briefromans: briefromans waarin de brieven van één briefschrijver worden weergegeven, romans met een briefwisseling tussen twee personages en romans met een briefwisseling tussen meer dan twee personages. Bij de laatste twee typen spreekt men ook wel van '''briefwisselingsroman'''.


Een kenmerk van een briefroman is dat het [[vertelperspectief]] niet bij een externe verteller ligt, maar bij de verschillende briefschrijvers zelf. Men kan de briefroman dus beschouwen als een nevenvorm van het type roman waarin een [[ik-verteller]] aan het woord is. Verder is er vaak een diversiteit aan stijlen aanwezig, bedoeld om onderscheid te maken tussen de verschillende brievenschrijvers en hun individuele karakters. Een voordeel van deze verteltechniek is dat het een ideale manier is om de [[personages]] door middel hun correspondentie zichzelf te laten beschrijven, en om bepaalde zaken van diverse kanten te belichten. Een nadeel is dat gebeurtenissen soms meer dan een keer verteld moeten worden zodat alle personages op de hoogte zijn.
Een kenmerk van een briefroman is dat het [[fertelperspektyf]] niet bij een externe verteller ligt, maar bij de verschillende briefschrijvers zelf. Men kan de briefroman dus beschouwen als een nevenvorm van het type roman waarin een [[ik-ferteller]] aan het woord is. Verder is er vaak een diversiteit aan stijlen aanwezig, bedoeld om onderscheid te maken tussen de verschillende brievenschrijvers en hun individuele karakters. Een voordeel van deze verteltechniek is dat het een ideale manier is om de persoanaazjes door middel hun correspondentie zichzelf te laten beschrijven, en om bepaalde zaken van diverse kanten te belichten. Een nadeel is dat gebeurtenissen soms meer dan een keer verteld moeten worden zodat alle personages op de hoogte zijn.


Dikwijls bevat een briefroman ook een voor- en/of nawoord, waarin de "uitgever" verklaart dat de brieven authentiek zijn.
Faak hat in briefroman ek in foar- en/of neiwurd, dêr't de 'útjouwer' yn ferklearret dat de brieven oarspronklik binne.


Bekende voorbeelden van briefromans uit de 18e eeuw zijn:
Bekende foarbylden fan briefromans út de 18e ieu binne:
*[[Samuel Richardson]], ''Pamela, or Virtue Rewarded'' (1740), ''Clarissa Harlowe'' (1748)
*[[Samuel Richardson]], ''Pamela, or Virtue Rewarded'' (1740), ''Clarissa Harlowe'' (1748)
*[[Jean-Jacques Rousseau]],''Julie ou la nouvelle Héloise'' (1758)
*[[Jean-Jacques Rousseau]],''Julie ou la nouvelle Héloise'' (1758)
*[[Johann Wolfgang von Goethe]], ''[[Die Leiden des jungen Werther]]'' (1774)
*[[Johann Wolfgang von Goethe]], ''Die Leiden des jungen Werther'' (1774)
*[[Choderlos de Laclos]], ''[[Les Liaisons Dangereuses]]'' (1782)
*[[Choderlos de Laclos]], ''Les Liaisons Dangereuses'' (1782)
*[[Betje Wolff]] en [[Aagje Deken]], ''[[De Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart]]'' (1782)
*[[Betje Wolff]] en [[Aagje Deken]], ''De Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart'' (1782)
*[[Elisabeth Maria Post]], ''Het land, in brieven'' (1788)
*[[Elisabeth Maria Post]], ''Het land, in brieven'' (1788)
*[[Jane Austen]], ''[[Lady Susan]]'' (1794)
*[[Jane Austen]], ''Lady Susan'' (1794)
*[[Bram Stoker]], ''[[Dracula (roman)|Dracula]]'' (1897)
*[[Bram Stoker]], ''Dracula'' (1897)
*[[Montesquieu]], ''[[Lettres persanes]]'' (1621)
*[[Montesquieu]], ''Lettres persanes'' (1621)
*[[Jean-Jacques Rousseau]], ''[[Julie ou la Nouvelle Héloïse]]'' (1761)
*[[Jean-Jacques Rousseau]], ''Julie ou la Nouvelle Héloïse'' (1761)

{{Bron|bronvermelding=
{{Boarnen|boarnefernijing=
* Dautzenberg, J. ''Nederlandse literatuur, geschiedenis, bloemlezing en theorie tot 1916''. Den Bosch: Malmberg.
* {{aut|Dautzenberg, J.}} ''Nederlandse literatuur, geschiedenis, bloemlezing en theorie tot 1916''. De Bosk: Malmberg.
}}
}}



De ferzje fan 18 apr 2010 om 17.05

Oan dizze side wurdt noch wurke!

Fier hjir asjebleaft gjin bewurkings út
oant de skriuwer mei de side klear is.



Aphra Behn (1684) Love Letters Between a Noble Man and His Sister

In briefroman is de namme foar in roman dy't hast hielendal of sels hielendal út optochte korrespondinsje tusken ferskillende figueren of út brieven fan mar íén persoan bestiet.

It sjenre wie fral populêr yn de 18e ieu. Honnear it krekt begûn is, witte wy net. As eerste groots opgezette briefroman soe Love-Letters between a Nobleman and his Sister (1684/85/87) fan Aphra Behn sjoen wurde kinne. Het oudste literêre wurk waarvan met zekerheid vaststaat dat it in briefroman is is Cárcel de amor ("Kerker fan de leafde"; sa. 1485) fan Diego de San Pedro. Oare bekende iere brieveromans binne Lettres de Respect, d'Obligation et d' Amour‎ fan Edmé Boursault út 1669, en de ek yn 1669 troch Claude Barbin anonym publisearre Lettres portugaises. Yn de skiednis fan de Ingelske literatuer wurdt James Howell as de grûnlizzer fan de briefroman sjoen.

Meestal maakt men een onderscheid tussen verschillende typen briefromans: briefromans waarin de brieven van één briefschrijver worden weergegeven, romans met een briefwisseling tussen twee personages en romans met een briefwisseling tussen meer dan twee personages. Bij de laatste twee typen spreekt men ook wel van briefwisselingsroman.

Een kenmerk van een briefroman is dat het fertelperspektyf niet bij een externe verteller ligt, maar bij de verschillende briefschrijvers zelf. Men kan de briefroman dus beschouwen als een nevenvorm van het type roman waarin een ik-ferteller aan het woord is. Verder is er vaak een diversiteit aan stijlen aanwezig, bedoeld om onderscheid te maken tussen de verschillende brievenschrijvers en hun individuele karakters. Een voordeel van deze verteltechniek is dat het een ideale manier is om de persoanaazjes door middel hun correspondentie zichzelf te laten beschrijven, en om bepaalde zaken van diverse kanten te belichten. Een nadeel is dat gebeurtenissen soms meer dan een keer verteld moeten worden zodat alle personages op de hoogte zijn.

Faak hat in briefroman ek in foar- en/of neiwurd, dêr't de 'útjouwer' yn ferklearret dat de brieven oarspronklik binne.

Bekende foarbylden fan briefromans út de 18e ieu binne:

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:
  • Dautzenberg, J. Nederlandse literatuur, geschiedenis, bloemlezing en theorie tot 1916. De Bosk: Malmberg.