Latinisearring: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
Nije Side: '''Latinisearring''' is it yn it Latyn omsette fan in namme. {{wurk}} ==Oanpassing fan de foarm== Men latiniseerde in hoofdzaak de naam van de auteur van een in het Latijn gesch... |
fan nl: |
||
| Rigel 1: | Rigel 1: | ||
'''Latinisearring''' is it yn it [[Latyn]] omsette fan in [[namme]]. |
'''Latinisearring''' is it yn it [[Latyn]] omsette fan in [[namme]]. |
||
{{wurk}} |
|||
==Oanpassing fan de foarm== |
==Oanpassing fan de foarm== |
||
Men latinisearre meast de namme fan in skriuwer fan in yn it Latyn skreaun boek, doe't dy taal de [[lingua franca]] foar wittenskiplik wurk wie. It lei doe yn'e reden en pas de auteursnamme oan dy taal oan. Dit waard foaral dien yn de [[15e ieu|15e]] en [[16e ieu]], yn de ynternasjonale fermiddens fan binnen humanisten en wittenskippers. It ferlangen om mear yndruk te meitsjen kin in oar motyf kin wêze, mar dan fral yn lettere ieuwen. |
|||
De latinisearring kin basearre wêze op de oarspronklike foar fan de namme. Dan is it meast de útgong dy't taheakke wurdt wylst ek wurdlûden feroarje kinne. Yn oare gefallen wurdt de namme fan de bertestêd of bertekrite ferlatynske (Arezzo, Nijmegen, Erpe, Canterbury), of gewoan de famyljenamme oerset (Latomus voor Metser). In útsûndering wie bygelyks Linnaeus: dy hjitte al fan [[Carl Nilson Linnaeus]], in humanistyske namme dy't syn heit oannomd hie doe't it yn [[Sweden]] ferplicht waard om in famyljenamme te kiezen. |
|||
Men latiniseerde in hoofdzaak de naam van de auteur van een in het Latijn geschreven boek, toen die taal als [[lingua franca]] voor wetenschappelijke werken fungeerde. Het lag toen voor de hand de auteursnaam aan te passen aan die taal. Dit werd vooral de gewoonte in de vijftiende en zestiende eeuwen, binnen de internationale wereld van humanisten en wetenschappers. Een ander motief kan zijn, vooral dan in latere eeuwen, de wens om meer indruk te maken. |
|||
De latinisering kan gebaseerd zijn op de oorspronkelijke vorm van de naam. Het is dan vooral de uitgang die wordt toegevoegd terwijl ook klinkers kunnen veranderen. In andere gevallen wordt de naam van de geboortestad of -streek verlatijnst (Arezzo, Nijmegen, Erpe, Canterbury), of gewoon de familienaam vertaald (Latomus voor Metser). Een relatieve uitzondering is Linnaeus: die heette al Carl Nilson Linnaeus, humanistische naam die zijn vader had aangenomen toen het in Zweden verplicht werd een familienaam te kiezen. |
|||
==Bekende latinisearre nammen== |
==Bekende latinisearre nammen== |
||
*[[:en:Petrus Apianus|Petrus Apianus]] (Peter Apian) |
*[[:en:Petrus Apianus|Petrus Apianus]] (Peter Apian) |
||
*[[Thomas Aquinas]] (Tommaso d'Aquino) |
*[[Thomas Aquinas]] (Tommaso d'Aquino) |
||
| Rigel 18: | Rigel 16: | ||
*[[Guillaume Budé|Guilelmus Budaeus]] (Willem Budé) |
*[[Guillaume Budé|Guilelmus Budaeus]] (Willem Budé) |
||
*[[:de:Joachim Camerarius der Ältere|Joachim Camerarius]] (Joachim Kammermeister) |
*[[:de:Joachim Camerarius der Ältere|Joachim Camerarius]] (Joachim Kammermeister) |
||
*[[Carolus Magnus]] (Karel de |
*[[Carolus Magnus]] (Karel de Grutte) |
||
*[[Renatus Cartesius]] (René Descartes) |
*[[Renatus Cartesius]] (René Descartes) |
||
*[[Carolus Clusius]] (Charles de l'Écluse) |
*[[Carolus Clusius]] (Charles de l'Écluse) |
||
| Rigel 32: | Rigel 30: | ||
*[[Rembert Dodoens|Rembertus Dodonaeus]] (Rembert Dodoens) |
*[[Rembert Dodoens|Rembertus Dodonaeus]] (Rembert Dodoens) |
||
*[[Remigius Driutius]] (Remi Drieux) |
*[[Remigius Driutius]] (Remi Drieux) |
||
*[[Desiderius Erasmus]] (Gerrit |
*[[Desiderius Erasmus]] (Gerrit Gerritssoan) |
||
*[[Thomas Erpenius]] (Thomas van Erpe) |
*[[Thomas Erpenius]] (Thomas van Erpe) |
||
*[[:en:Hieronymus Fabricius|Hieronymus Fabricius]] of [[:en:Hieronymus Fabricius|Fabricus ab Aquapendende]] (Girolamo Fabrizio) |
*[[:en:Hieronymus Fabricius|Hieronymus Fabricius]] of [[:en:Hieronymus Fabricius|Fabricus ab Aquapendende]] (Girolamo Fabrizio) |
||
| Rigel 72: | Rigel 70: | ||
*[[Thomas Montanus]] (Thomas Van den Berghe) |
*[[Thomas Montanus]] (Thomas Van den Berghe) |
||
*[[:en:Guidobaldo del Monte|Guido Ubaldus]] (Guidobaldo del Monte) |
*[[:en:Guidobaldo del Monte|Guido Ubaldus]] (Guidobaldo del Monte) |
||
*[[:en:Jean Morin ( |
*[[:en:Jean Morin (teolooch)|Joannes Morinus]] (Jean Morin) |
||
*[[Thomas Morus]] (Thomas More) |
*[[Thomas Morus]] (Thomas More) |
||
*[[Petrus Mosellanus]] (Pieter Schade) |
*[[Petrus Mosellanus]] (Pieter Schade) |
||
| Rigel 93: | Rigel 91: | ||
== Oersetting== |
== Oersetting== |
||
Boppe is al sein dat latinisearring in letterlike oersetting wêze kin. Dan is fan foarmbehâld fansels gjin sprake mear. |
|||
Zoals hierboven al aangegeven, kan de latinisering de vorm aannemen van een letterlijke vertaling. Dan is van vormbehoud uiteraard geen sprake meer. |
|||
* |
*Nauta is in latinisearring, en letterlike Latynske oersetting, fan de namme Schipper. En [[:la:latomus|Latomus]] fan Metser. |
||
*De |
*De dichteresse Margaretha Droogleever Fortuyn-Leenmans publisearre ûnder de Latynske oersetting fan har famkesnamme, [[Vasalis|M. Vasalis]]. |
||
[[Kategory:Taal]] |
[[Kategory:Taal]] |
||
De ferzje fan 29 jan 2010 om 14.07
Latinisearring is it yn it Latyn omsette fan in namme.
Oanpassing fan de foarm
Men latinisearre meast de namme fan in skriuwer fan in yn it Latyn skreaun boek, doe't dy taal de lingua franca foar wittenskiplik wurk wie. It lei doe yn'e reden en pas de auteursnamme oan dy taal oan. Dit waard foaral dien yn de 15e en 16e ieu, yn de ynternasjonale fermiddens fan binnen humanisten en wittenskippers. It ferlangen om mear yndruk te meitsjen kin in oar motyf kin wêze, mar dan fral yn lettere ieuwen.
De latinisearring kin basearre wêze op de oarspronklike foar fan de namme. Dan is it meast de útgong dy't taheakke wurdt wylst ek wurdlûden feroarje kinne. Yn oare gefallen wurdt de namme fan de bertestêd of bertekrite ferlatynske (Arezzo, Nijmegen, Erpe, Canterbury), of gewoan de famyljenamme oerset (Latomus voor Metser). In útsûndering wie bygelyks Linnaeus: dy hjitte al fan Carl Nilson Linnaeus, in humanistyske namme dy't syn heit oannomd hie doe't it yn Sweden ferplicht waard om in famyljenamme te kiezen.
Bekende latinisearre nammen
- Petrus Apianus (Peter Apian)
- Thomas Aquinas (Tommaso d'Aquino)
- Guido Aretinus (Guido d'Arezzo)
- Jacobus Arminius (Jacob Harmenszoon)
- Casparus Barlaeus (Kaspar van Baerle)
- Adrianus Barlandus (Adriaan van Baerlant)
- Carolus Borromeus (Carlo Borromeo)
- Guilelmus Budaeus (Willem Budé)
- Joachim Camerarius (Joachim Kammermeister)
- Carolus Magnus (Karel de Grutte)
- Renatus Cartesius (René Descartes)
- Carolus Clusius (Charles de l'Écluse)
- Theodorus Clutius (Dirck Cluyt)
- Iohannes Comenius (Jan Amos Komenský)
- Nicolaus Copernicus (Nikolaus Koppernigk)
- Petrus Curtius (Pieter de Corte]]
- Franciscus Craneveldius (Franciscus van Cranevelt)
- Gerardus Cremonensis (Gerardo da Cremona)
- Nicolaus Cruquius (Nicolaas Kruik)
- Petrus Dathenus (Pieter Daets of Daten)
- Johannes Despauterius (Jan de Spauter)
- Rembertus Dodonaeus (Rembert Dodoens)
- Remigius Driutius (Remi Drieux)
- Desiderius Erasmus (Gerrit Gerritssoan)
- Thomas Erpenius (Thomas van Erpe)
- Hieronymus Fabricius of Fabricus ab Aquapendende (Girolamo Fabrizio)
- Johannes Fevinus (Jan Fevijn)
- Hieronymus Fracastorius (Girolamo Fracastoro)
- Iohannes Freinsheimius (Johann Freinsheim)
- Hubertus Goltzius (Hubrecht Goltz)
- Hugo Grotius (Hugo de Groot)
- Helvetius (Johan Frederik Schweitzer)
- Helius Eobanus Hessus (Eoban Koch)
- Henricus Hondius (Hendrik De Hondt)
- Judocus Hondius (Joost de Hondt)
- Cornelius Iansenius (Cornelius Jansen)
- Johannes Janssonius (Jan Janssens)
- Iohannes Iessenius (János Jeszenszky)
- Iohannes Keplerus (Johannes Kepler)
- Kilianus (Cornelis van Kiel of Cornelis Abts)
- Orlandus Lassus (Roland de Lassus of Orlando di Lasso)
- Jacobus Latomus (Jacques Masson)
- Guido Laurinus (Guido Laurijn)
- Marcus Laurinus (Marc Laurijn)
- Janus Lernutius (Jan Lernaut)
- Linnaeus (Carl Nilsson Linnæus)
- Iustus Lipsius (Joost Lips)
- Petrus Lotichius Secundus (Pieter Lotz)
- Ignatius de Loyola (Iñigo de Loyola)
- Paulus Melissus (Paul Schede)
- Mencius (Meng Zi)
- Franciscus Modius (Frans de Maulde)
- Arnoldus Montanus (Arnold Van den Berg)
- Gerardus Mercator (Gheert Cremer of Gerard de Cremere)
- Gerardus Montanus (Gerard Van den Berghe)
- Jacob Montanus (Jacob Berg)
- Johannes Baptisdta Montanus (Giovanni Battista de Monte)
- Johannes Fabricius Montanus (Johannes F. Schmid)
- Martin Montanus (Martin Berg)
- Reginaldus Gonsalvio Montanus (Casiodoro de Reina)
- Robertus Montanus (Robert Van den Berghe)
- Thomas Montanus (Thomas Van den Berghe)
- Guido Ubaldus (Guidobaldo del Monte)
- Joannes Morinus (Jean Morin)
- Thomas Morus (Thomas More)
- Petrus Mosellanus (Pieter Schade)
- Daniel Novomagius (Daniel Santbech van Nijmegen)
- Nostradamus (Michel de Nostredame)
- Paracelsus (Philippus Theophrastus Aureolus Bombastus von Hohenheim of Phillip von Hohenheim)
- Purbachus (Georg von Peuerbach)
- Johannes Posthius (Johannes Posth)
- Regiomontanus (Johannes Müller)
- Andreas Rivetus (André Rivet)
- Actius Sincerus (Jacopo Sannazaro)
- Carolus Sigonius (Carlo Sigonio)
- Faustus Socinus (Fausto Sozzini)
- Benedictus de Spinoza (Baruch Spinoza)
- Johannes Stadius (Jan Van Ostaeyen of Jean Stade)
- Antonius Stradivarius (Antonio Stradivari)
- Johannes Vasaeus (Jan Waes)
- Andreas Vesalius (Andries van Wesel)
- Americus Vespucius (Amerigo Vespucci)
Oersetting
Boppe is al sein dat latinisearring in letterlike oersetting wêze kin. Dan is fan foarmbehâld fansels gjin sprake mear.
- Nauta is in latinisearring, en letterlike Latynske oersetting, fan de namme Schipper. En Latomus fan Metser.
- De dichteresse Margaretha Droogleever Fortuyn-Leenmans publisearre ûnder de Latynske oersetting fan har famkesnamme, M. Vasalis.