Siedpunt: ferskil tusken ferzjes
wikt |
|||
| Rigel 1: | Rigel 1: | ||
It '''siedpunt''', of '''kôkpunt''', fan in suvere stof is de maksimumtemperatuer wêrby't de [[floeistof]] floeiber bliuwt. It tafoegjen fan enerzjy liedet ta de oergong fan de floeistoffase nei de gasfase. By it hieltyd ferwaarmjen bliuwt de [[temperatuer]] fan de floeistof op it siedpunt, oant it stuit dat alles ferdampt is. Dit alles bywannear’t de druk konstant bliuwt, sa as yn in iepen fet. |
It '''siedpunt''', of '''kôkpunt''', fan in suvere stof is de maksimumtemperatuer wêrby't de [[floeistof]] floeiber bliuwt. It tafoegjen fan enerzjy liedet ta de oergong fan de floeistoffase nei de gasfase. By it hieltyd ferwaarmjen bliuwt de [[temperatuer]] fan de floeistof op it siedpunt, oant it stuit dat alles ferdampt is. Dit alles bywannear’t de druk konstant bliuwt, sa as yn in iepen fet. |
||
Dit proses fan ferdampen |
Dit proses fan ferdampen dêr’t dampbellen by yn de floeistof ûntsteane en nei boppen geane ûnder de ynfloed fan de [[swiertekrêft]] hjit "siede". |
||
In oare definysje fan it siedpunt is “de temperatuer |
In oare definysje fan it siedpunt is “de temperatuer dêr't de dampdruk fan de floeistof lyk by is oan de atmosfearyske druk”. |
||
== Siedpunt en druk == |
== Siedpunt en druk == |
||
De temperatuer wêrby't in floeistof oan de kôk rekket is ôfhinklik fan de hearskjende [[druk (spanning)|druk]]. By 1 [[atmosfear (ienheid)|atmosfear]] (loftdruk op seenivo, 101,325 [[kPa]]) is it siedpunt fan wetter 100[[°C]], of eins, mear krekt 99,97°C. Op de [[Mount Everest]], |
De temperatuer wêrby't in floeistof oan de kôk rekket is ôfhinklik fan de hearskjende [[druk (spanning)|druk]]. By 1 [[atmosfear (ienheid)|atmosfear]] (loftdruk op seenivo, 101,325 [[kPa]]) is it siedpunt fan wetter 100[[°C]], of eins, mear krekt 99,97°C. Op de [[Mount Everest]], dêr’t de loftdruk likernôch 26 bar is, is it siedpunt fan wetter mar 69°C. En yn in [[hegedrukpanne]] siedt it wetter by 120°C. Men sprekt dêrom ek oer it normaal siedpunt foar it sieden by 1 atmosfear. |
||
De floeistof dampline dy’t de ''dampdruk'' útset tsjin de temperatuer lit sjen by hokker druk hokker siedpunt fan tapassing is. Hjirûnder is de dampline foar [[wetter]] werjûn. |
De floeistof dampline dy’t de ''dampdruk'' útset tsjin de temperatuer lit sjen by hokker druk hokker siedpunt fan tapassing is. Hjirûnder is de dampline foar [[wetter]] werjûn. |
||
[[Ofbyld:Damplijn Water.jpg| |
[[Ofbyld:Damplijn Water.jpg|Dampline fan wetter.]] |
||
De floeistof |
De floeistof-dampline rint fan it [[tripelpunt]] oant it [[kritysk punt]]. Under it tripelpunt, as de stof ûnderkuolle is, sil er fêst wêze en ferdampt er troch sublimaasje. Boppe it kritysk punt bestiet der gjin oergong mear tusken de floeistof en gas en bestiet der dan ek gjin siedpunt mear. |
||
== Tapassings == |
== Tapassings == |
||
| Rigel 20: | Rigel 20: | ||
Ek kin troch ynkoaitsjen de smaak fan it fiedsel feroarje. Mei de ûntkommende dampen wurde net-winske geurstoffen meinomd. Dit ferskynsel wurdt beskreaun troch de lear fan de distillaasje en de steamdistillaasje. It ferwiderjen fan net-winske geuren troch ynkoaitsjen giet it best op heech fjoer, sûnder deksel, omdat dan gjin [[rektifikaasje]] tsjin it deksel of de wannen plakfynt wêrtroch de geurstoffen werom gean kinne. |
Ek kin troch ynkoaitsjen de smaak fan it fiedsel feroarje. Mei de ûntkommende dampen wurde net-winske geurstoffen meinomd. Dit ferskynsel wurdt beskreaun troch de lear fan de distillaasje en de steamdistillaasje. It ferwiderjen fan net-winske geuren troch ynkoaitsjen giet it best op heech fjoer, sûnder deksel, omdat dan gjin [[rektifikaasje]] tsjin it deksel of de wannen plakfynt wêrtroch de geurstoffen werom gean kinne. |
||
== Keppeling == |
|||
* {{Wikiwurdboek|siedpunt}} |
|||
[[Kategory:Natuerkunde]] |
[[Kategory:Natuerkunde]] |
||
De ferzje fan 27 nov 2009 om 02.47
It siedpunt, of kôkpunt, fan in suvere stof is de maksimumtemperatuer wêrby't de floeistof floeiber bliuwt. It tafoegjen fan enerzjy liedet ta de oergong fan de floeistoffase nei de gasfase. By it hieltyd ferwaarmjen bliuwt de temperatuer fan de floeistof op it siedpunt, oant it stuit dat alles ferdampt is. Dit alles bywannear’t de druk konstant bliuwt, sa as yn in iepen fet.
Dit proses fan ferdampen dêr’t dampbellen by yn de floeistof ûntsteane en nei boppen geane ûnder de ynfloed fan de swiertekrêft hjit "siede".
In oare definysje fan it siedpunt is “de temperatuer dêr't de dampdruk fan de floeistof lyk by is oan de atmosfearyske druk”.
Siedpunt en druk
De temperatuer wêrby't in floeistof oan de kôk rekket is ôfhinklik fan de hearskjende druk. By 1 atmosfear (loftdruk op seenivo, 101,325 kPa) is it siedpunt fan wetter 100°C, of eins, mear krekt 99,97°C. Op de Mount Everest, dêr’t de loftdruk likernôch 26 bar is, is it siedpunt fan wetter mar 69°C. En yn in hegedrukpanne siedt it wetter by 120°C. Men sprekt dêrom ek oer it normaal siedpunt foar it sieden by 1 atmosfear.
De floeistof dampline dy’t de dampdruk útset tsjin de temperatuer lit sjen by hokker druk hokker siedpunt fan tapassing is. Hjirûnder is de dampline foar wetter werjûn.
De floeistof-dampline rint fan it tripelpunt oant it kritysk punt. Under it tripelpunt, as de stof ûnderkuolle is, sil er fêst wêze en ferdampt er troch sublimaasje. Boppe it kritysk punt bestiet der gjin oergong mear tusken de floeistof en gas en bestiet der dan ek gjin siedpunt mear.
Tapassings
By distillaasje wurdt it siedpuntferskil fan stoffen brûkt om in skieding ta stân te bringen.
Yn de keuken wurdt sieden brûkt om iten, bygelyks griente, gear te krijen. By it gearjen fine gemyske reaksjes plak, wêrtroch't it iten better smakket en sêfter wurdt. De gearingstiid hinget ôf fan de temperatuer, sa sil yn in hegedrukpanne fiedsel flugger gear wurde troch de hegere temperatuer (en net troch de hegere druk).
Ek kin troch ynkoaitsjen de smaak fan it fiedsel feroarje. Mei de ûntkommende dampen wurde net-winske geurstoffen meinomd. Dit ferskynsel wurdt beskreaun troch de lear fan de distillaasje en de steamdistillaasje. It ferwiderjen fan net-winske geuren troch ynkoaitsjen giet it best op heech fjoer, sûnder deksel, omdat dan gjin rektifikaasje tsjin it deksel of de wannen plakfynt wêrtroch de geurstoffen werom gean kinne.
Keppeling
- Wikiwurdboek-side - siedpunt