Hans Falck fan Neurenberch: ferskil tusken ferzjes
rûnom fan ynternet |
st |
||
| Rigel 7: | Rigel 7: | ||
===Yn Fryslân=== |
===Yn Fryslân=== |
||
Hy wurke yn Ljouwert fan ±[[1616]] (dan wurdt er neamd by ûnderhannelings mei in Ljouwerter oer it jitten fan in klok) oant ± [[1634]]. Wis is dat er yn 1619 boarger fan Ljouwert wurden is. Falck hie syn jitterij yn de âlde tsjerke fan [[ |
Hy wurke yn Ljouwert fan ±[[1616]] (dan wurdt er neamd by ûnderhannelings mei in Ljouwerter oer it jitten fan in klok) oant ± [[1634]]. Wis is dat er yn 1619 boarger fan Ljouwert wurden is. Falck hie syn jitterij yn de âlde tsjerke fan [[Nijehou]] tsjinoer de Jakobyner Tsjerke. Nei syn ferfarren nei [[Moskou]], ±[[1635]] wurdt it bedriuw oernommen troch syn learling [[Jacob Noteman]]. Noteman miende letter te witten dat Falck yn 1645 noch yn libben wie. |
||
Falck hat foar ferskate tsjerken yn 17e ieusk Fryslân (en dêr bûten) klokken makke, bygelyks de grutte klok fan de [[Aldehou]](6000kg, 1633) yn Ljouwert en de tsjerken fan [[Achlum]], [[Bûtenpost]], [[Boalsert (stêd)|Boalsert]], [[Frjentsjer]], [[Dronryp]] (1632), [[Eanjum]] en [[Surhuzum]] hawwe syn klokken. |
Falck hat foar ferskate tsjerken yn 17e ieusk Fryslân (en dêr bûten) klokken makke, bygelyks de grutte klok fan de [[Aldehou]] (6000kg, 1633) yn Ljouwert en de tsjerken fan [[Achlum]], [[Bûtenpost]], [[Boalsert (stêd)|Boalsert]], [[Frjentsjer]], [[Dronryp]] (1632), [[Eanjum]] en [[Surhuzum]] hawwe syn klokken. |
||
===Yn Ruslân=== |
===Yn Ruslân=== |
||
De ferzje fan 30 aug 2009 om 16.47
Hans Falck fan Neurenberch (±1578, nei alle gedachten Neurenberch), wie in ferneamd klokkejitter út Ljouwert, dy't letter ek yn Ruslân arbeide hat. Hy wie fan Dútsk komôf.
Libben en wurk
Den Bosch
Falck wurke yn de jierren 10 fan de 17e ieu yn Den Bosch. Yn Grinslân hat er yn dy jierren de tsjerken fan Gryptsjerk (1613!) en Breede (1615!) fan klokken foarsjoen.
Yn Fryslân
Hy wurke yn Ljouwert fan ±1616 (dan wurdt er neamd by ûnderhannelings mei in Ljouwerter oer it jitten fan in klok) oant ± 1634. Wis is dat er yn 1619 boarger fan Ljouwert wurden is. Falck hie syn jitterij yn de âlde tsjerke fan Nijehou tsjinoer de Jakobyner Tsjerke. Nei syn ferfarren nei Moskou, ±1635 wurdt it bedriuw oernommen troch syn learling Jacob Noteman. Noteman miende letter te witten dat Falck yn 1645 noch yn libben wie.
Falck hat foar ferskate tsjerken yn 17e ieusk Fryslân (en dêr bûten) klokken makke, bygelyks de grutte klok fan de Aldehou (6000kg, 1633) yn Ljouwert en de tsjerken fan Achlum, Bûtenpost, Boalsert, Frjentsjer, Dronryp (1632), Eanjum en Surhuzum hawwe syn klokken.
Yn Ruslân
Yn Ruslân wie er bekend as Ivan Falk of Johann Falk. Hans Falck wurdt it earst yn histoaryske dokuminten neamd yn 1627(!) as ambachtsman by de Moskouske Kanonne Wurkpleats. Fan dat jier ôf oant de lette 50er jierren fan de 17e ieu, wurdt er beskôge as de wichtichste klok- en kanonnemakker út Moskou. Falck hie in offisjeel salaris en krige dêrneist ien kear yn't jier in ‘jefte fan de tsaar’. Hy krige in stiennen wurkpleats wylst de oare metaaljitters it mei in houtenien dwaan moasten. Hans Falk wenne by de hûshâlding fan Knyaz Michail Kozlovsky yn de Rozhdestvenskaja Strjitte. Yn april 1641, die er it fersyk oan de tsaar, út namme fan Michail Fjodorovitsj, at dy him net fan in eigen hûshâlding foarsjen koe. Dat soe rillegau barre.
De Dútske gelearde en diplomaatAdam Olearius, dy’t yn 1634/1635 troch Ruslân reizge, neamd Falkck yn syn boek Beschreibung der muscowitischen und persischen Reise. Hy seit dat Falck in tige betuft ambachtsman wie út Neurenberch dy’t de Russen leard hat om kanonnen te jitten. Adam Olearius seit ek dat Falck yn steat wie ta it fabrisearjen fan kanonnen dy’t mei 25 pûn buskrût 26 pûn izer ôfsjitte koene . Neffens Olearius wie er dêrtroch yn Hollân al ferneamd wurden.
Yn 1641 kriget Falck fan Michail Fjodorovitsj de opdracht om in 700 pûd (11,500 kg) swiere klok te jitten foar de Dormition Katedraal fan it Kremlin, dy’t lykwols tsien jier letter ferbrizelje soe. Yn 1652 krige Falk ferskil fan miening mei guon oare klokmakkers (laad troch Danila Matvejev en Jemeljan Danilov) oer it ranen en opnij jitten fan dizze klok; de rjochtsaak dy't dêr fan kaam hat er ferlern. De tsaar hat wierskynlik ferfongen troch Jemeljan Danidov (1627) dy't stoar yn de pestepidemy fan simmer 1654.
Hans Falk hat mear as 25 jier yn Ruslân wurke. Meast hawwe syn klokken gjin sinjatuer mei krige, dat der kinne mar in minderheid fan syn produsearre work mei wissichheid oan him taskreaun wurde: Hans Falk hat mear as 25 jier yn Ruslân wurke. Meast hawwe syn klokken gjin sinjatuer mei krige, dat der kinne mar in minderheid fan syn produsearre work mei wissichheid oan him taskreaun wurde:
- in klok foar it Geboarte Kleaster yn Vladimir (1632)
- in klok foar de Annunsiaasje Katedraal yn Kazan (1640; mei sinjatuer fan Falck)
- in klok foar de Trinity Tsjerke yn Nikitniki (1649; it is no in a part fan de samling fan it Steats Histoarysk Museum
- in klok foar de klokketoer fan it Savva Storozhevsky Kleaster omkriten Zvenigorod (1652)
- in klok foar de Transfiguraasje Katedraal yn Jaroslavl (mei sinjatuer fan Falck)
- mooglik de 35-pûd (570 kg) Rodionovsky klok fan de Ivan de Grutte Klokketoer fan it Kremlin yn Moskou, getten yn 1647
It is ek witten dat Falck de saneamde Yunak heakbus makke hat.
It is net dúdlik hoe’t Hans Falck’s tsjinstferbând by de Moskouske Kanonne Wurkpleats ta in ein kommen is. Faaks is er werom gien nei syn heitelân, of hy kin stoarn wêze oan de pest dy’t yn de 50er jierren in soad slachtoffers easke hat yn Moskou. Yn alle gefallen hat syn work fan grutte ynfloed west op de Russyske metaaljitterij yn de twadde helte fan de 17e ieu. Histoaryske dokuminten neame fjouwer learfeinten fan Falck: Stepan Orefyev, Timofei Timofejev Utinkov, Ivan Timofeyev Reztsov, Ivan Ivanov. Yn it wurk fan ferneamde jitters Jemeljan Danilov, Alexander Grigorjev, en de famylje Motorin kin men de jitmetoades fan Falck werom fine.