Perzyske Ryk: ferskil tusken ferzjes

←Toan eardere ferskillen Neikommende ferskillen →

Content deleted Content added

Inline

De ferzje fan 25 des 2007 om 22.42

It Perzyske Ryk yn 490 f. Kr.

It Perzyske Ryk is de namme dy't brûkt wurdt foar it tiidrek tusken 559 f. Kr. en 651 n. Kr. dat it tsjintwurdige Iran regearre waard troch in tal dynastyën. It begûn mei de stifting fan it keninkryk Perzje yn 559 f. Kr. troch kening Sirus II de Grutte, de earste fan de Achaemeniden dy't de ferdielde keninkriken by inoar brocht. De ein fan it Perzyske Ryk kaam ûnder it regear fan de Sassaniden dy't yn 651 troch de Islamiten ferslein waarden.

It ûntstean fan it Ryk

Om 559 f. Kr. ferienige Sirus II de Grutte de yn dy tiid ferdielde keninkriken fan de Perzen en Meden. Hy makke in ein oan it wichtige Middenryk dat troch syn pake Astyages regearre waard. Sius neamde himsels shah en gong fierder my syn oermasterings. Hy oermastere Lydyë yn Lyts-Aazje en brocht syn manlju nei Sintraal-Aazje. De âlde stêd Babylon foel yn syn hannen en dêrtroch neamde se him in oermasterder fan goede wil. Hy stelde in ferneamd hânfest op dêr't er yn taseit om Babylon net te terrorisearjen of har ynstellings en kultuer te ferneatigjen.

De soan fan Sirus, Cambyses II, foege troch oermasterings Egypte ta oan it Perzyske ryk. It Ryk soe har grutste útwreiding berikke ûnder Darius I. Dy liede syn legers de fallei fan de rivier de Indus yn en nei Jeropa ta. Yn Grikelân waard syn ynvaasje hoholden nei't er de ferneamde Slach by Marathon ferlear. In soan fan Darius, Kserkses soe it letter op 'e nij besykje, mar ferlear allyksa tsjin de Griken, yn de Slach by Salamis yn 480 f. Kr..

Doedestiids wie it Perzyske ryk fan Agaemeniden it grutste en krêftichste ymperium oant dan ta. Wat foaral wichtich wie, it ryk waard goed laat en wie tûk organisearre. Under Darius waard it keninkryk yn om-ende-by tweintich provinsjes ferdield dat fan satrapen (gûverneurs) late waard. Hy sette in belestingsysteem op, yntrodusearre it postsysteem fan de Assyrjers dat er fierder útwreide en liet wegen oanlizze dat benammen de hannel fertuten die. Ek naam er fan it Assyryske ryk it gebrûk oer fan geheime aginten, de "Eagen en Earen fan de Kening", dy't him ynljochtings joegen oer de stân fan saken yn it ryk. De Perzen lieten de lokale kultueren gewurde en dat die it ymperium fertuten, meidat de oermastere folken gjin ferlet hienen fan in opstân.

Tidens it tiidrek fan de Agaemeniden, wie it zoroastrisme de godstsjinst fan de hearskers en it meastepart fan de befolking. Dy religy leit de klam op de universele striid tusken goede en kweade goaden. It Zoroastrisme en har mystike lieders, de saneamde Magy, hearre by de Perzyske kultuer.

Sjoch ek

Keningen fan Perzje

@@ Rigel 1: / Rigel 1: @@
 [[Ofbyld:Persian empire 490bc.gif|thumb|It Perzyske Ryk yn 490 f. Kr.]]
-It '''Perzische Ryk''' is de namme dy't brûkt wurdt foar it tiidrek tusken [[559 f. Kr.]] en [[651|651 n. Kr.]] dat it tsjintwurdige [[Iran]] regearre waard troch in tal dynastyën. It begûn mei de stifting fan it keninkryk Perzje yn 559 f. Kr. troch kening [[Sirus II de Grutte]], de earste fan de [[Achaemeniden]] dy't de ferdielde keninkriken by inoar brocht. De ein fan it Perzyske Ryk kaam ûnder it regear fan de [[Sassaniden]] dy't yn 651 troch de [[Islam]]iten ferslein waarden.
+It '''Perzyske Ryk''' is de namme dy't brûkt wurdt foar it tiidrek tusken [[559 f. Kr.]] en [[651|651 n. Kr.]] dat it tsjintwurdige [[Iran]] regearre waard troch in tal dynastyën. It begûn mei de stifting fan it keninkryk Perzje yn 559 f. Kr. troch kening [[Sirus II de Grutte]], de earste fan de [[Achaemeniden]] dy't de ferdielde keninkriken by inoar brocht. De ein fan it Perzyske Ryk kaam ûnder it regear fan de [[Sassaniden]] dy't yn 651 troch de [[Islam]]iten ferslein waarden.
 ==It ûntstean fan it Ryk==
-Om [[559 f. Kr.]] ferienige [[Sirus II de Grutte]] de yn dy tiid ferdielde keninkriken fan de [[Persen]] en [[Meden]]. Hy makke in ein oan it wichtige Middenryk dat troch syn pake [[Astyages]] regearre waard. Sius neamde himsels [[shah]] en gong fierder my syn oermasterings. Hy oermastere [[Lydyë]] yn [[Lyts-Aazje]] en brocht syn manlju nei Sintraal-Aazje. De âlde stêd [[Babylon]] foel yn syn hannen en dêrtroch neamde se him in oermasterder fan goede wil. Hy stelde in ferneamd [[hânfest]] op dêr't er yn taseit om Babylon net te terrorisearjen of har ynstellings en kultuer te ferneatigjen.
+Om [[559 f. Kr.]] ferienige [[Sirus II de Grutte]] de yn dy tiid ferdielde keninkriken fan de [[Perzen]] en [[Meden]]. Hy makke in ein oan it wichtige Middenryk dat troch syn pake [[Astyages]] regearre waard. Sius neamde himsels [[shah]] en gong fierder my syn oermasterings. Hy oermastere [[Lydyë]] yn [[Lyts-Aazje]] en brocht syn manlju nei Sintraal-Aazje. De âlde stêd [[Babylon]] foel yn syn hannen en dêrtroch neamde se him in oermasterder fan goede wil. Hy stelde in ferneamd [[hânfest]] op dêr't er yn taseit om Babylon net te terrorisearjen of har ynstellings en kultuer te ferneatigjen.
 De soan fan Sirus, [[Cambyses II]], foege troch oermasterings [[Alde Egypte|Egypte]] ta oan it Perzyske ryk. It Ryk soe har grutste útwreiding berikke ûnder [[Darius I]]. Dy liede syn legers de fallei fan de rivier de [[Indus (rivier)|Indus]] yn en nei Jeropa ta. Yn [[Grikelân]] waard syn ynvaasje hoholden nei't er de ferneamde [[Slach by Marathon]] ferlear. In soan fan Darius, [[Kserkses I|Kserkses]] soe it letter op 'e nij besykje, mar ferlear allyksa tsjin de Griken, yn de [[Slach by Salamis]] yn [[480 f. Kr.]].
-Doedestiids wie it Perzyske ryk fan Agaemeniden it grutste en krêftichste ymperium oant dan ta. Wat foaral wichtich wie, it ryk waard goed laat en wie tûk organisearre. Under Darius waard it keninkryk yn om-ende-by tweintich provinsjes ferdield dat fan ''[[satraap|satrapen]]'' (gûverneurs) late waard. Hy sette in belêstingsysteem op, yntrodusearre it postsysteem fan de Assyrjers dat er fierder útwreide en lit wegen oanlizze dat benammen de hannel fertuten die. Ek naam er fan it [[Assyryske ryk]] it gebrûk oer fan  [[geheim agent|geheime agent]]en, de "Eagen en Earen fan de Kening", dy't him ynljochtings joegen oer de stân fan saken yn it ryk. De Persen lieten de lokale kultueren gewurde en dat die it ymperium fertuten , meidat de oermastere folken gjin ferlet hienen fan in opstân.
+Doedestiids wie it Perzyske ryk fan Agaemeniden it grutste en krêftichste ymperium oant dan ta. Wat foaral wichtich wie, it ryk waard goed laat en wie tûk organisearre. Under Darius waard it keninkryk yn om-ende-by tweintich provinsjes ferdield dat fan ''[[satraap|satrapen]]'' (gûverneurs) late waard. Hy sette in belestingsysteem op, yntrodusearre it postsysteem fan de Assyrjers dat er fierder útwreide en liet wegen oanlizze dat benammen de hannel fertuten die. Ek naam er fan it [[Assyryske ryk]] it gebrûk oer fan  [[geheim agint|geheime agint]]en, de "Eagen en Earen fan de Kening", dy't him ynljochtings joegen oer de stân fan saken yn it ryk. De Perzen lieten de lokale kultueren gewurde en dat die it ymperium fertuten, meidat de oermastere folken gjin ferlet hienen fan in opstân.
-Tidens it tiidrek fan de Agaemeniden, wie it [[zoroastrisme]] de [[godstsjinst]] fan de hearskers en it meastepart fan de befolking. Dy religy leit de klam op de universele striid tusken goede en kweade goaden. It Zoroastrisme en har mystyke lieders, de saneamde [[Magi]], hearre by de Perzyske kultuer.
+Tidens it tiidrek fan de Agaemeniden, wie it [[zoroastrisme]] de [[godstsjinst]] fan de hearskers en it meastepart fan de befolking. Dy religy leit de klam op de universele striid tusken goede en kweade goaden. It Zoroastrisme en har mystike lieders, de saneamde [[Magy]], hearre by de Perzyske kultuer.
 ==Sjoch ek==
 * [[Keningen fan Perzje]]
+[[Kategory:Skiednis]]
 [[ca:Imperi Persa]]