Realisme (keunststreaming)

It realisme wie in streaming yn de 19e-iuwske byldzjende keunst, teäter en literatuer (sjoch: realisme (literatuer), dêr't yn stribbe wurdt nei it wjerjaan fan de maatskiplike wurklikheid. De streaming wie fral sterk yn Frankryk om it midden fan de iuw hinne en wurdt sjoen as reaksje op de Romantyk. Dêrneist hie it opkommende marksisme in wichtige ynfloed troch de gewoane arbeider sintraal te stellen. Utgongspunt fan de streaming wie in útspraak fan Baudelaire: "moatst yn dyn eigen tiid stean".

Realistyske skilderkeunst[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Healwei de 19e iuw ûntstie der by ferskate skilders ferset tsjin de ôfhâldende styl fan it klassisisme en de oerdreaune styl fan de romantyk. It realisme bylde alledeiske barrens ôf, in groetnis of gewoane arbeiders oan it wurk op it lân. De wize fan skilderjen wie ferlikber mei dy fan de romantyk: in soad ierdtinten en realistyske ferhâldings en kleuren. Foar it earst waard socht nei de ûnidealisearre wurklikheid, dat utere him yn it ôfbyldzjen fan beswitte, behurde have-arbieders, mar ek yn it ôfbyldzjen fan skam- en earmsholtehier. Dat rôp in soad wjerstân op, kritisy fûnen dat de realisten harren te folle rjochten op datjinge wat ûnsjoch wie. Realisten seagen harsels mear wol as sjoernalisten, mar koesteren ek seker in romantyske langstme nei de ûnyndustrialisearre wurklikheid. Gustave Courbet wie de oprjochter, wichtichste skilder en wurdfierder fan it realisme.

Oare skilders binne bygelyks:

Théodore Rousseau
Jean François Millet (Romantysk realisme)
Édouard Manet
Charles-François Daubigny
Thomas Couture (Naam de ûnsjoggens as tema
Honoré Daumier (Satiryske cartoonist en skilder)
Jean-Baptiste Corot
Jules Dupré

Nei it foarbyld fan de Ingelsken John Constable en John Crome begûnen hja, fan 1832 ôf, "en plein air" te skilderjen, bûten, direkt yn de natuer, om beammen, planten, bisten en befolking tige krekt werjaan te kinnen.

Amearika[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Edward Hopper mei typysk Amerikaanske tema's
Grant Wood
Georgia O'Keeffe
Thomas Anshutz
Thomas Eakins

Belgje[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

De Belgyske Barbizonisten fûn men yn de Skoalle fan Tervuren fan Hippolyte Boulenger.

Fryslân[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Ids Wiersma, dy't mannich Frysk boek yllustrearre.

Nederlân[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Ruslân[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

De Swalkers

Oare essayisten wije dan wer harren beskôgings oan it sosjaal realisme, dat him sawat ekslusyf rjochtet op de sosjale minsklike tastannen lykas wurk, sykte, lijen of lok. Constantin Meunier, Pierre Paulus en Eugeen Van Mieghem binne dêrfan Belgyske foarbylden, mar by harren is de omskriuwing hiel wat lestiger fêst te stellen.