Petrustsjerke (Jouswier)

	Petrustsjerke
	Lokaasje
lân	Nederlân
provinsje	Fryslân
gemeente	Noardeast-Fryslân
plak	Jouswier
adres	Bergsmawei
koördinaten	53° 20'N 6° 04'E
	Tsjerklike gegevens
patroanhillige	Petrus
	Arsjitektuer
boujier	1557
boustyl	romanogotyk
monumintale status	ryksmonumint
monumintnûmer	31575
	Webside
	Stifting Alde Fryske Tsjerken
	Kaart
	;

De Petrustsjerke is de eardere herfoarme tsjerke fan Jouswier. Tsjintwurdich is it ien fan de tsjerkegebouwen fan de Stifting Alde Fryske Tsjerken.

Bou[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

De oarspronklik oan Petrus wijde tsjerke waard yn 1557 boud op de fûneminten fan in âldere tsjerke út de 12e of 13e iuw. By de bou fan de fjouwersidich sletten sealtsjerke waard it ôfbraakmateriaal fan de âlde tsjerke op 'e nij brûkt. De westlike muorre en de toer datearje út 1752. Nei alle gedachten waard doe ek de súdlike tagong fernijd. Yn de 19e iuw binne de spitsbôgeramen ynbrocht en mei de fernijing fan de kap doe ek de muorren ferhege.

Yn it lêste fearn fan de 19e iuw waarden tsjerke en toer wyt bepleistere. Yn 1915 waard de toer opklampe mei nije bakstien. By de restauraasje yn 1975 ûnder lieding fan it arsjitekteburo P.B. Offringa út Grins waard de pleisterlaach wer ferwidere.

De op in grutdiels ôfgroeven terp steande tsjerke hat in tradisjonele oriïntaasje, d.w.s. it koer leit op it easten. Op it westen stiet in sealtektoer. De tagong leit yn it westlike diel fan de súdlike muorre, wylst oan de oare kant de konsistoarje yn de foartsjerke tsjin de noardlike muorre in plak krige.

Ynrjochting[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Yn de toer hinget in klok mei in diameter fan 80 sintimeter, dy't yn 1395 troch in Hermanus getten is. De swart farve iken preekstoel mei doophek is 19e iuwsk. Oan de noardlike muorre hingje trije grutte roubuorden fan Willem Bergsma († 1774) en de frou († 1792) en harren dochter († 1781). Op dy roubuorden steane seis en by de frou en dochter trije bargen yn it wapen. De tsjerke wurdt dan ek wol bargetsjerke neamd. De grêfkelder fan de famylje leit yn it middenpaad tsjin it koer oan. Ut de roomske tiid stamme de trije alterstiennen mei wijingskrúskes. Ek út de roomske tiid datearje de piskina yn de súdeastlike muorre en de sakramintsnis yn de noardeastlike muorre.

Oargel[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Op de oargelgalerij, dy't op de foartsjerke leit, stiet in oargel dat oarspronklik foar in partikulier yn Makkum boud waard. It út 1872 stammende ynstrumint waard troch de bruorren Adema út Ljouwert boud en stie tusken 1895 en 1908 yn de grifformearde tsjerke fan Piaam. Bakker & Timmenga ferhûze it oargel yn 1916 nei Jouswier en itselde oargelbedriuw restaurearre it yn 1982.