Neostilen
Neostilen binne boustilen dêr't yn weromsjoen wurdt op de arsjitektuer fan de gotyk, de renêssânse en de barok.
Het tiidrek fan de neostilen makket opgong nei ± 1815. Eleminten út de âlde arsjitektuer wurde willekeurich tapast, somtiids sels kombinearre yn ien gebou (dat wie foaral it gefal by it saneamde eklektisisme).
Amsterdam, bygelyks, ken nei ±1880 in grutte ekonomyske bloei, wêrtroch wer in protte boud en ferboud wurdt. Dat betsjutte ek in nije ympuls foar de arsjitektuer. Fral de neorenêssânse is dan tige populêr, in neostyl dêr't de "Oud-Hollandse stijl" fan begjin 17e iuw opnij yn libbet. Tafallich is dat net: men fielde de perioade as in "twadde Gouden Iuw". Der binne fral in protte iepenbiere gebouwen set yn dizze perioade.
Yn it earstoan wie der in soad krityk op it bouwen yn dizze tiid, mar dat is feroare: de 19e iuwske arsjitektuer wurdt wer folop wurdearre. Faaks sil nostalgysk fielen harres dêr ta dwaan.
Neo-Grec (1815-1845)[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
De Neo-Grec is in foarm fan neoklassisisme, in typyske oergongsstyl fan it lette klassisisme fan de 18e iuw nei de neostilen fan de 19e iuw. Skaaimerken binne de klassike foarmen, mei pylders, architraven en frontons. Ek de wytpleistere ynterieurs binne typysk foar dizze styl.
Willem II-gotyk (1830-1860)[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
De fan kening Willem II propagearre gotyk hat as wichtich skaaimerk de wize wêrop konstruksjes dy't oarspronklik yn bakstien en natuerstien útfierd wiene, neimakke wurde yn gips en plasterwurk. In wichtich ferskil mei de lettere neogotyk is dat goatyske foarmen dekoratyf tapast wurde en dat de goatyske bouprinsipes nocch net begrepen waarden. Yn Willem II-gotyk waarden ek Ingelske romantyske ynfloeden ferwurke.
Neogotyk (1850-1920)[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
Boustyl dy't benammen yn de tsjerkebou faak en lange tiid tapast is. Ynspiraasje kaam fan de midsiuwske foarbylden mei harren spitsbôgen, bôgefriezen, pinakels en trije- en fjouwerpasfoarmen. Nei om-en-de-by 1875 waard de gearhing tusken arsjitektuer en oanklaaiing fan tsjerken mear ta ien konsept.
Eklektisisme (1850-1880)[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
Yn it eklektisisme wurde ferskillende histoaryske stilen gearfoege ta in nij gehiel. De basis is hjirfoar leit meast by it neoklassisisme.
Neorenêssânse (1870-1915)[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
In faak foarkommende en lang tapaste boustyl dy't in soad farianten hat. De styl grypt werom op motiven fan de renêssânseboukeunst. By de Hollânske ferzje dêrfan binne trepgevels, speklagen, de horizontale linen dy't de gevel in 'flakken' ferdiele, blokken en krúskezinen binne wichtige skaaimerken. Fierders fynt men der ynfloeden út de Frânske boustyl fan de François I Loirekastielen mei rike, natuerstiennen gevels en ymposant dakpartijen, of Italjaanske foarbylden sa as pylders en rûnbôgen, yn de Neorenêssânse werom.
Sjoch ek[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|
De tekst op dizze side is foar in part fan de webside fan it Buro Monumintesoarch Amsterdam helle, http://www.bmz.amsterdam.nl |