Groß-Rosen

Ut Wikipedy
Model fan Groß-Rosen
Groß-Rosen no

Groß-Rosen (Poalsk: Rogoźnica) yn Neder-Sileezje wie yn de Twadde Wrâldkriich in Dútsk konsintraasjekamp. It tichteby lizzend stedsje heart no oan Poalen, mar foar 1945 by Dútslân. Yn 1940 tsjinne it noch as satellytkamp foar de regio Sachsenhausen. In jier letter waard it kamp fan de nazi's ta konsintraasjekamp makke, dêr't benammen Joaden fêstset waarden. It plak fan it kamp waard troch Albert Speer keazen fanwege it pleatslik oanwêzige granyt dat nedich wie foar de bou fan de nije haadstêd Germania.

Politike finzenen[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Yn 1942 waard Groß-Rosen oanwiisd as Nacht und Nebel-kamp. Der binne doe tsientallen Nederlânske politike finzenen, fral kommunisten, om it libben kaam. Yn 1969 waarden de 109 Nederlân oerlibbenen fan de Nacht und Nebel-aksje dy't nei Natzweiler yn Frankryk deportearre wiene ûnderskieden mei it Borstkruis van de Stichting Vriendenkring van oud-Natzweilers, ek wol "Nacht-und-Nebel-Herdenkingskruis van de Stichting Vriendenkring van oud-Natzweilers 1940-1945-kruis" neamd. De Nederlânske oerlibbenen fan Groß-Rosen waard gjin dekoraasje foar ynsteld.

Ferneamde finzenen[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Subkampen[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Gross-Rosen bestie lang om let út sa'n sechtich (neffens guon boarnen oant hûndert [1]) subkampen, dy't ferspraat wiene oer Neder-Sileezje yn it easten fan it Dútslân fan doe en it tichteby lizzende Sudetenland. Totaal hawwe benei 125.000 minsken yn Groß-Rosen fêstsitten. Troch it bealchjen yn it stiengat en de strieminne behanneling stoaren der 40.000 fan harren, foardat it Reade Leger it kamp 14 febrewaris 1945 befrijde.

Der waarden totaal goed 500 frouljus kampwachters oplaat dy't yn it Gross-Rosenkompleks tsjinne hawwe.

It subkamp Brněnec ûnder de Tsjecho-Slowaakske stêd Brünnlitz sieten de joaden fêst dy't troch Oskar Schindler rêden waarden.

Subkamp - doetiidske namme (lân) Tsjintwurdige namme (lân) Geokoördinaten
Aslau (DE) Osła (PL) 51.317, 15.75
Bautzen (DE) Bautzen (DE) 51.180968, 14.428116
Bernsdorf (CS) Bernartice (okres Písek) (CZ) 49.370289, 14.37747
Birnbäumel (DE) Gruszeczka (PL) 51.4738989064778, 17.1640777587891
Görlitz (DE) Görlitz (DE) 51.153139, 14.975297
Bad Warmbrunn (DE) Cieplice Slaskie Zdrój (PL) 50.870066, 15.684884
Bolkenhain (DE) Bolków (PL) 50.921559, 16.11436
Brandhofen (DE) Spohla (DE) 51.404795, 14.2678
Breslau-Lissa (DE) Wroclaw (PL) 51.11, 17.03
Breslau I und II (DE) Wroclaw (PL) 51.11, 17.03
Breslau-Hundsfeld (DE) Wroclaw (PL) 51.11, 17.03
Brieg (DE) Brzeg (PL) 50.849998, 17.469999
Brünnlitz (CS) Brněnec (CZ) 49.6234444202973, 16.5248966217041
Bunzlau I und II (DE) Boleslawiec (PL) 51.259998, 15.56
Christianstadt (DE) Krzystkowice (PL) 51.798953, 15.235579
Dyhernfurth I und II (DE) Brzeg Dolny (PL) 51.27, 16.739999
Dörnhau (Riese) (DE) Kolcach (PL) 50.6646961949819, 16.3946914672852
Erlenbusch (Riese) (DE) Olszyncu (PL) 50.717, 16.367
Falkenberg (Riese) (DE) Sokoleč (PL) 50.65, 16.46
Freiburg (DE) Świebodzice (PL) 50.86, 16.329999
Friedland (DE) Mieroszów (PL) 50.66849, 16.200605
Fünfteichen (DE) Miloszyce (PL) 51.0526176322973, 17.3134231567383
Fürstenstein (Riese) (DE) Ksiaz (PL) 52.63, 18.25
Gabersdorf (CS) Libec (CZ) 50.5857162430775, 15.9473419189453
Gablonz (CS) Jablonec nad Nisou (CZ) 50.729999, 15.159999
Gassen (DE) Jasień (PL) 51.7523272717487, 15.0107574462891
Gebhardsdorf (DE) Giebultów (PL) 50.15, 19.88
Geppersdorf (DE) Milecice (PL) 51.01559, 15.52761
Grafenort (DE) Gorzanów (PL) 50.353415, 16.568302
Grulich (DE) Kraliky (CZ) 50.080001, 16.77
Gräben (DE) Grabina/Strzegom (PL) 50.960089142779, 16.3459610939026
Großkoschen (DE) Großkoschen (DE) 51.494406, 14.064268
Grünberg II (DE) Zielona Góra (PL) 51.939998, 15.489999
Grünberg I (DE) Zielona Góra (PL) 51.939998, 15.489999
Guben (DE) Guben (DE) 51.95224, 14.714819
Halbau (DE) Iłowa (PL) 51.49683, 15.19736
Halbstadt (CS) Meziměstí (CZ) 50.619998, 16.25
Hartmannsdorf (DE) Miloszow (PL) 51.0055460846572, 15.2485084533691
Hirschberg (DE) Jelenia Góra (PL) 50.909999, 15.729999
Hohenelbe Vrchlabí (CZ) 50.619998, 15.609999
Kaltwasser (Riese) (DE) Zimna Wódka (PL) 50.433, 18.317
Kamenz (DE) Kamenz (DE) 51.268215, 14.09391
Kittlitztreben (DE) Kotlicki Trebin (PL) 51.38, 15.6
Klein-Radisch (DE) Klein-Radisch (DE) 51.342024, 14.645495
Kleinschönau / Zittau (DE) Sieniawka (PL) 50.8972949294088, 14.8447608947754
Kratzau (CS) Chrastava (CZ) 50.819999, 14.97
Kurzbach (DE) Bukowice (powiat Milicki) (PL) 51.3956980631563, 17.3681831359863
Kunnerwitz (DE) Kunnerwitz (DE) 51.1179364451665, 14.9362993240356
Landeshut (DE) Kamienna Góra (PL) 50.79, 16.03
Langenbielau I (DE) Bielawa (PL) 50.689998, 16.61
Langenbielau II (DE) Bielawa (PL) 50.689998, 16.61
Lärche (Riese) (DE) Glinica (PL) 50.733, 16.333
Lauban (DE) Giebultow (PL) 50.15, 19.88
Libau (DE) Lubawka (PL) 50.70697, 15.99748
Ludwigsdorf (DE) Bojanice (PL) 50.7772869007486, 16.5024948120117
Mittelsteine (DE) Scinawka Srednia (PL) 50.52, 16.5
Märzbachtal (Riese) (DE) ? (PL) 50.6800901249347, 16.4125442504883
Merzdorf (DE) Marciszów (PL) 50.8451884330723, 16.0269927978516
Morchenstern (CS) Smržovka (CZ) 50.740001, 15.239999
Niederoderwitz (DE) Niederoderwitz (DE) 50.9523712294541, 14.7244262695312
Niesky (DE) Niesky (DE) 51.2962760949399, 14.8219299316406
Neusalz an der Oder (DE) Nova Sol (PL) 51.810001, 15.71
Neuhammer (DE) Nowa Kuznia (PL) 51.393100666418, 15.8197975158691
Ober Altstadt (CS) Horní Staré Mesto / Trutnov (CZ) 50.569999, 15.899999
Oberwüstegiersdorf (Riese) (DE) Gluszyca Gorna (PL) 50.66, 16.38
Peterswaldau (DE) Pieszyce (PL) 50.720001, 16.59
Parschnitz (CS) Trutnov (CZ) 51.2962760949399, 14.8219299316406
Reichenau (CS) Rychnov u Jablonce nad Nisou (CZ) 50.6849302821149, 15.1480865478516
Rennersdorf (DE) Rennersdorf (DE) 51.0182633534823, 14.7887992858887
Rauscha (DE) Ruszów (PL) 51.412793, 15.17469
Sackisch (DE) Zakrze (PL) 50.43333, 16.25
Schatzlar (CS) Žacléř (CZ) 50.6644785767519, 15.9087181091309
Schlesiersee (DE) Slawa (PL) 51.882271, 16.078831
St. Georgenthal (CS) Jiřetín pod Jedlovou (CZ) 50.9947431179034, 14.5661544799805
Säuferwassertal des Baches Klobia (Riese) / Kaltwasser (DE) Zimna (PL) 50.433, 14.317
Tannhausen und Zentralrevier (Riese) (DE) Jedlinka (PL) 50.7, 16.37
Treskau (DE) Owińska (PL) 52.51, 16.98
Waldenburg (DE) Wałbrzych (PL) 50.779998, 16.28
Weißwasser / Lausitz (DE) Weißwasser (DE) 51.502306, 14.634685
Weißwasser / Mähren (DE) Bila Voda (CZ) 50.0200937192332, 16.7460823059082
Wiesau (DE) Laka (PL) 51.2992814807878, 15.5706310272217
Wolfsberg / Wüstewaltersdorf (Riese) (DE) Walim (PL) 50.6981973660456, 16.4417266845703
Wüstenröhrsdorf (Gräfisch-Röhrsdorf) (DE) Rędziny (powiat Częstochowski) (PL) 50.68, 19.86
Wüstewaltersdorf (Riese) (DE) Walim (PL) 50.6981973660456, 16.4417266845703
Wüstegiersdorf (Riese) (DE) Głuszyca (PL) 50.66, 16.38
Zillerthal-Erdmannsdorf (DE) Mysłakowice (PL) 50.85, 15.77

Literatuer yn 't Nederlânsk[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Keppelings om utens[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Boarnen, noaten en referinsjes[boarne bewurkje]

Boarnen, noaten en/as referinsjes:
  1. Historia KL Gross-Rosen, Gross-Rosen Museum