Springe nei ynhâld

Gabon

Ut Wikipedy
(Trochferwiisd fan Gaboneeske Republyk)
République Gabonaise
Flagge fan Gabon Wapen fan Gabon
Flagge Wapen
Lokaasje fan Gabon
Offisjele taal Frânsk
Haadstêd Libreville
Steatsfoarm Republyk
Ynwenners
Munt CFA-frank (XAF)
Tiidsône UTC 13
Nasjonale feestdei 12 maart
Lânkoade GAB
Ynternet .ga
Tillefoan 241

Gabon, offisjeel de Gaboneeske Republyk, is in lân yn West-Afrika. De haadstêd is Libreville.

Gabon wurdt begrinzge troch:

Gabon leit by de evener en beskikt oer in tropysk klimaat. Meastepart fan it lân (om-ende-by 85%) is oerdekt mei reinwâlden.

Oan de kust lizze mangrovebosken dy't stadichoan oergeane yn in kustsavanne. Yn it binnenlân leit op goed 1.000 meter hichte in grut plato (it Birougou-berchtme) dat foar it grutste part bedekt is troch tropysk reinwâld. De heechste berch is Mont Ibûndy op 1575 meter hichte. It súdeasten fan it lân bestiet út drûch savannegebiet.

De langste rivier fan Gabon is de Ogooué.

Neidat de Portegezen yn de twadde helte fan 15e iuw de kust fan West-Afrika ûntdekt hienen, stiften Jeropeanen oan de kust hannelsposten foar grûnstoffen- en slavenhannel. Yn 1872 waard it gebiet fan it tsjintwurdige Gabon troch de Frânsken yn besit nommen. Gabon waard mei Kongo-Brazzaville, Sintraal-Afrikaanske Republyk en Tsjaad feriene ta de Frânske koloanje Frânsk Ekwatoriaal Afrika. Yn 1945 hearde it gebiet by de "Union Francaise" en yn 1960 waard it ûnôfhinklik. De nije grûnwet foarsjocht deryn dat om de fiif jier in nij parlemint keazen wurde kin en rjochtstreekse ferkiezings fan de presidint.

Gabon wurdt troch in grut ferskaat oan folken (sa'n 40 groepen) bewenne. De grutste etnyske groep is de Fang, ek wol Pangwe neamd, dêr't om-ende-by in tredde fan de befolking ta heart. Oare grutte folken binne de Adouma, Eshira, Kota en de Okande. Ien persint fan de befolking (15.000 oant 20.000 minsken) heart ta de pygmeeën, de earste bewenners fan Gabon.

It meastepart fan de befolking, sirka 60% is kristen, dêr't 52% fan roomsk-katolyk en 8% protestantsk is. Mar 1% fan de befolking is moslim. It oare part, 39% hinget in tradisjonele natoerreligy oan.