De Grutte Mûne (Broeksterwâld)

	De Grutte Mûne (Broeksterwâld)
	mûne / mole
	De mûne yn 2022 mei de wjukken yn roustân fanwegen ferstjerren mûnder
	lokaasje
lân	Nederlân
provinsje	Fryslân
gemeente	Dantumadiel
plak	Broeksterwâld
adres	Boarg. Nautawei 4-A
koördinaten	53° 16' N 5° 58' E
	bysûnderheden
type mûne	muonts
funksje	poldermûne
oarspr. gebrûk	Bemeallen fan de Broekpolder
flecht	22,54 meter
boujier	1887
	oare ynformaasje
eigner	Stifting De Fryske Mole
monumintale status	ryksmonumint
monumintnûmer	11678
	Webside
	Side De Fryske Mole
	Kaart
	;

De Grutte Mûne is in poldermûne west fan it doarp Broeksterwâld yn it Bûtenfjild yn de gemeente Dantumadiel.

De Grutte Mûne is in foarse muonts, dy't in houten achtkant op stiennen fjildmuorren hat. De reiddutsen mûne hat in flecht fan 22,57 m. Flakby stiet de Broek- of Lytse Mûne, in lyksoartige lytsere mûne, mei deselde funksje.

Skiednis[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

De hjoeddeiske Grutte Mûne waard boud yn 1887 nei't de foargonger út 1879 ôfbaarnde. Bouwer Gerben van Wieren út Jannum boude de mûne mei twa skroeven wer op. Nei't yn 'e Westereen yn 1926 in gemaal iepene waard, krige de mûne in koartere skroef. De lytste skroef waard yn 1934 oerbrocht nei de Lytse Mûne. Nei't de mûne yn 1943 in sentrifugaalpompe krige, rekke de mûne bûten gebrûk.

Oarspronklik hie de mûne selsswichting, dy't by in restauraasje yn 1994 ferfongen waard troch âldhollânsk hekwurk. By in lettere restauraasje krigen de wjukken de selsswichting werom.

De mûne wie ornearre foar it bemeallen fan de Broekpolder, mar meallet no yn sirkwy om't er net mear op de Fryske boezem oansletten is. Opfallend is de útsûnderlik hege útskoat fan de mûne.

Eigner fan de Grutte Mûne is de Stifting De Fryske Mole.