Springe nei ynhâld

Arabysk-Perzysk skrift

Ut Wikipedy

It Arabysk-Perzysk skrift, ek wol koartwei it Arabysk skrift neamd (Arabysk: الأبجدية العربية, al-abdschadiyya al-ʿarabiyya) is in konsonanteskrift dat yn earste ynstânsje foar it Arabysk ûntwikkele is. Letter is it, mei de fersprieding fan 'e islaam, ek troch oare talen yn gebrûk nommen, lykas it Perzysk, it Oerdû, it Pataansk en (histoarysk) it Turksk. It Arabysk-Perzyske skrift is gjin alfabet, want it jout de fokalen net of mar hiel rudimintêr wer. It bestiet út 28 letters en wurdt fan rjochts nei links skreaun.

Nr.nammeDMGútspraakoan 'e einyn 't middenoan 't begjinop himselsunicode/HTMLIPAfoarbyld
1.Alifa, ā, i, ulange a(ar) ـﺎ(ar) ـﺎ*(ar) آ*(ar) آاa, aː, ɒ, ɒː, i, ɨ, uأنا anā (ik)
2.bb(ar) (ar) ـﺒـ(ar) ﺑـ(ar) بbالباب al-bābu (de doar)
3.tt(ar) (ar) (ar) (ar) تtالتاريخ at-tārīḫu (de skiednis)
4.Thāstimleas as yn it Ingelsk „think“(ar) (ar) (ar) (ar) ثθثلاثة ṯalaṯah (trije)
5.Dschīmǧstimhawwende dsch(ar) (ar) (ar) (ar) جʤالجمل al-ǧamalu (de kameel)
6.Ḥāskerpe, stimleaze h(ar) (ar) (ar) (ar) حħ
7.Chāhurde ch as yn „graach“(ar) (ar) (ar) (ar) خχخمسة ḫamsah (fiif)
8.Dāldd(ar) (ar) *(ar) *(ar) دdالدب ad-dubbu (it bier)
9.Dhālstimhawwend as yn it Ingelsk „this“ (dh)(ar) (ar) *(ar) *(ar) ذð
10.rtong-r(ar) (ar) *(ar) *(ar) رrالرأس al-ra’su (de holle)
11.Zāyzz(ar) (ar) *(ar) *(ar) زz
12.Sīnsskerpe, stimleaze s(ar) (ar) (ar) (ar) سsستة sittah (seis)
13.Schīnšas sj(ar) (ar) (ar) (ar) شʃالشمس aš-šamsu (de soan)
14.Sādfonetyske s(ar) (ar) (ar) (ar) صالصديق aṣ-ṣadīqu (de freon)
15.Dādfonetyske d(ar) (ar) (ar) ﺿ(ar) ض
16.Ṭāfonetyske t(ar) (ar) (ar) (ar) طالطالب aṭ-ṭālibu (in studint)
17.sêfte, fonetyske dh of z(ar) (ar) (ar) (ar) ظ
18.ʿAinʿstimhawwende ch(ar) (ar) (ar) (ar) عʕعربى ʿarabiyy (Arabysk)
19.Ghainġ[[ʁ]?;[ɢ]?](ar) (ar) (ar) (ar) غʁالغرب al-ġarbu (it westen)
20.ff(ar) (ar) (ar) (ar) فfالفريزية al-friziyah (Fryslân)
21.Qāfqfonetyske k(ar) (ar) (ar) (ar) قqالقمر al-qamaru (de man)
22.Kāfkk(ar) ـك(ar) (ar) (ar) ككkالكتاب al-kitābu (it boek)
23.Lāmll(ar) (ar) (ar) (ar) لlاللحم al-laḥmu (it fleis)
24.Mīmmm(ar) (ar) (ar) (ar) مmالمدينة al-madīnah (it plak)
25.Nūnnn(ar) (ar) (ar) (ar) نnنحن naḥnu (wy)
26.hh(ar) (ar) (ar) (ar) هhهو (hy)
27.Wāww, ū, uas de Ingelske w, lang u of in au-(ar) (ar) *(ar) و*(ar) ووw, u, uːواحد wāḥid (ien)
28.y, ī, ias de Ingelske y, lange i of in ai-(ar) ـي(ar) (ar) (ar) ييj, i, iː, ɨ, ɨːاليوم al-yawmu (de dei)

Meastal wurde Yndyske of Persyske (Farsy) getallen brûkt. Hja wurde oars as de wurden links nei rjochts skreaun. Yn Europa neame wy ús westerske sifers ek wol Arabyske getallen. Dy 'Euroeespek Arabyske getallen' binne lykwols net troch de Arabieren betocht, mar wol troch Arabieren nei Europa brocht.

Yndyske getallen

[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

(ar) ٠١٢٣٤٥٦٧٨٩

0123456789
٠ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩

(ar) ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹

0123456789
۰ ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹