Žert

Žert (Tsjechysk, likernôch: "de grap") is de earste roman fan Milan Kundera, doe noch út Tsjecho-Slowakije. De tekst wie ree yn 1965, mar de sensuer hâlde it boek tsjin oant it ferskynde yn 1967 yn Praach. In jier letter waard de Praachske Maitiid delslein, en waard it boek wer ferbean.

Ynhâld

Ludvik is in studint en kommunistyske aktivist. Om't syn freondinne Markéta leaver nei in partijûnderwiis giet as tiid mei him troch te bringen, skriuwt er de folgjende ansichtkaart foar har: “Optimisme is de opium fan it minskdom! In sûne geast stjonkt nei dommens! Lang leve Trotski! Ludvik."

Op oanstean fan syn freon Pavel wurdt er út 'e partij set en fan 'e universiteit ferdreaun. It militêr skriuwt him op, mar as "Trotskyist" wurdt er net betroud mei in wapen. Hy moat him by de "swarten" melde, dy't as tsjinstanners fan it systeem of lytse kriminelen, ûndergrûnsk stienkoal minge moatte. Tidens syn seldsume kuiers nei bûten komt er Lucie tsjin; earst sjocht er de relaasje as "suvere leafde", letter begeart er har en besiket er har te ferkrêftsjen.

Ludvik wurdt ûntslein út it leger en de stienkoalmyn en rehabilitearre. Hy wurdt heechlearaar wiskunde en moetet by tafal Helena, de frou fan syn eardere freon Pavel. Hy ferliedt har om wraak te nimmen op Pavel. Mar de liberalisearring dy't meikoarten útrint yn 'e Praachske maitiid krijt al foarm. De opportunistyske Pavel hat de liberale seksuele moraal fan de folgjende generaasje oannommen en stiet ek op 'e râne fan skieding; Hy besjocht de affêre fan syn frou mei syn eardere freon mei amusemint.

Dit ferhaal is ferweve mei twa subplots, wêrfan ien teoretysk kleure ferhannelingen oer de Moravyske Rit fan de keningen en oer de folksmuzyk fan Moraavje, dy't omskreaun wurdt as de jazz fan East-Jeropa. De roman is ek “muzikaal” opboud yn dat nei de ein ta “it ritme komt” en de sprongen nei de subplots faker en koarter wurde en it ferhaal einiget yn in wylde dûmens.

Wurdearring

Žert waard yn 1999 opnaam yn Le Monde's 100 boeken fan de iuw.